Opinione / Editoriale

Ne po paguajmë çmimin për një mëkat që nuk e kemi bërë


Nicholas Kristof Kolumnist i New York Times

Vendimi më i rëndësishëm që Izraeli do të duhet të marrë në ditët në vijim është se sa fuqishëm do të vazhdojë ta godasë Gazën.

A duhet të ndërmarrë një pushtim tokësor shumë-mujor? Të vazhdohen bombardimet ajrore në shkallë të gjerë? Të lejohet që karburanti të hyjë në Gaza për të mbajtur spitalet në punë?

Gjatë javës që kalova në Izrael dhe Bregun Perëndimor, u përpoqa të dëgjoja dhe kuptoja.

Pra, më lejoni të shpjegoj pse, duke u kthyer pas në këtë periudhë, një ditë do të perceptojmë një dështim të thellë moral dhe politik.

Ehud Barak, ish-gjenerali izraelit, ish-ministër i Mbrojtjes dhe kryeministër, di më shumë se kushdo për sfidat ushtarake të pushtimit të Gazës.

Në vitin 2009, ai mbikëqyri një ofensivë masive tokësore kundër Hamasit.

Shkova për ta vizituar në shtëpinë e tij në Tel Aviv dhe në zyrën e tij – në muret e së cilës është varur një koleksion karikaturash, që e përshkruajnë dhe tallen me të.

“Nuk ka alternativë: ne duhet të dërgojmë dhjetëra mijëra njerëz në tokë”, tha ai, ndërsa pranoi se do të jetë një fushatë e gjatë dhe e përgjakshme.

Ai llogariti se, mund të kishte 50 për qind shanse që një lëvizje e tillë do të çonte në një luftë kundër Hezbollahut në veri, si dhe rrezikun e sulmeve nga milicitë në anën siriane të Lartësive Golan dhe trazira serioze në Bregun Perëndimor.

Për veten time, jam skeptik se një pushtim apo dorëzim do të shkojë mirë, pjesërisht sepse kam parë kaq shumë operacione ushtarake që filluan me optimizëm përfunduan të zhytur në gjak.

Barak, megjithatë, nënvizoi edhe një pikë tjetër të rëndësishme: Izraeli do t’i japë fund një herë e mirë politikës së kryeministrit Netanyahu për forcimin e Hamasit.

Si? A e mbështeti Izraeli Hamasin? Epo po.

Nën qeverinë e Netanyahut, Izraeli miratoi transferimin e më shumë se një miliard dollarëve në Gaza nga Katari – me qëllim të mbulimit të shpenzimeve të ndryshme si pagat dhe kostot e energjisë – por disa nga ato fonde arritën në krahun e armatosur të Hamasit.

Sipas Barak dhe të tjerëve, Netanyahu donte të forconte Hamasin për të dobësuar Autoritetin rival Palestinez dhe për të minuar çdo mundësi për një zgjidhje të suksesshme me Dy shtete.

Në vitin 2019, Netanyahu thuhet se tha: Ata që duan të minojnë mundësinë e një shteti palestinez duhet të mbështesin forcimin e Hamasit dhe transferimin e fondeve për Hamasin.

Pa dyshim, lidhja monetare që i hidhet Hamasit do të pritet dhe kjo mund të dëmtojë organizatën po aq sa edhe bombat.

Izraeli ka të drejtë të mbrohet dhe të godasë objektivat ushtarake në Gaza dhe duhet të ketë presion të fortë ndërkombëtar ndaj Hamasit për të liruar pengjet e tij.

Përvoja ime si gazetar në Gaza ndër vite më lejon të them se vetë banorët e Gazës do të ishin shumë më mirë nëse Hamasi do të largohej.

Disa liberalë amerikanë nuk e kuptojnë se sa shtypës, mizogjen, homofobik dhe ekonomikisht i paaftë është Hamasi në Gaza, për të mos përmendur historinë e gjatë të sulmeve terroriste kundër Izraelit.

E gjithë kjo shpjegon pse shumë banorë janë të ngopur me Hamasin.

“Hamasi shpenzon para për të ndërtuar tunele, nuk investon në popullatë”, më tha një grua nga Gaza, e mbërthyer në Jerusalem, ku fëmija i saj po trajtohet.

Pavarësisht kundërshtimit të saj ndaj Hamasit, ajo më tha se zemërimi për sulmet izraelite ka të ngjarë të nxisë mbështetjen për Hamasin në territor.

Falë “Save the Children”, një 16-vjeçar nga Gaza më dërgoi mesazhin e mëposhtëm: Duket sikur po paguajmë më shumë seç duhet për një mëkat që nuk e kemi bërë. Ne kemi qenë gjithmonë për paqen dhe do të jemi gjithmonë.

Ndërsa Izraeli përgatitet për një përshkallëzim të luftës, ka dy pyetje për të menduar thellë.

E para është pragmatike: a do të ketë me të vërtetë një rrethim dhe pushtim në shkallë të gjerë në zhdukjen e Hamasit?

Unë jam skeptik për këtë dhe kur dëgjoj përkrahësit e pushtimit të flasin për zhdukjen e Hamasit tërësisht, kam gjithmonë të njëjtën ndjenjë demoralizuese si kur dëgjova skifterët duke premtuar me guxim në 2002 dhe 2003 se do të çlironin Irakun.

Vetëm për shkak se do të ishte mirë të eliminohej një regjim brutal nuk do të thotë se një rezultat i tillë është lehtësisht i arritshëm.

Talebanët mund ta konfirmojnë këtë.

Thjerrëza e dytë përmes së cilës mund të shqyrtohet lufta në Gaza është morale, sepse përveç interesave kemi edhe vlera.

Pas disa dekadash, duke parë mbrapa në këtë periudhë, mendoj se ajo për të cilën do të pendohemi më shumë do të jetë dështimi moral, dështimi i disa të majtëve (dhe shumë në botën arabe) për të dënuar sulmet barbare të 7 tetorit ndaj izraelitëve, dhe pranimi nga shumë amerikanë dhe izraelitë se një numër i panumërt fëmijësh dhe civilësh do ta paguajnë me jetë atë që Netanyahu e quajti “hakmarrje e fuqishme” e Izraelit.

Kur hebrenjtë izraelitë u pyetën në një sondazh nëse vuajtjet e civilëve palestinezë duhet të merren parasysh gjatë planifikimit të luftës në Gaza, 83 për qind thanë “absolutisht jo” ose “jo shumë”.

Nuk mund të mos kem ndjenjën se, kur tha se të gjitha jetët kanë një rëndësi të barabartë, Presidenti Biden gjithashtu favorizoi qartë fëmijët izraelitë mbi fëmijët e Gazës.

Gjithçka që kam dëgjuar nga Gaza gjatë javës së kaluar, duke përfshirë dëshmitë e dorës së parë nga ata që përbuzin Hamasin, sugjerojnë se numri i civilëve në Gaza është i tmerrshëm.

Kjo duket qartë nga fakti se, ndër të tjera, u vranë të paktën 53 punonjës të Kombeve të Bashkuara, duke përfshirë disa mësues, një inxhinier, një psikolog dhe një gjinekolog.

Njëzet gazetarë u vranë gjithashtu.

Gjatë një bombardimi, një korrespondent i “Al Jazeera” humbi gruan, djalin, vajzën dhe nipin.

“A është vërtet kjo një luftë kundër Hamasit?” pyeti Fadi Abu Shammalah, i cili punon në Gaza me një organizatë të shoqërisë civile të quajtur “Just Vision”, “apo është kjo një luftë kundër fëmijëve të mi?”.

Izraeli përballet me një sfidë torturuese: një territor i afërt kryesohet nga terroristë të armatosur mirë, të cilët kanë kryer mizori të paimagjinueshme, premtojnë të kryejnë më shumë dhe tani fshihen në tunele të nëndheshme, mes një popullsie prej më shumë se dy milionë banorësh.

Është një makth.

Pyetja e vërtetë, megjithatë, pyetja e duhur që duhet t’i bëjmë vetes është një tjetër: cila politikë do të zvogëlojë rreziqet – në vend që t’i shumëfishojë ato – duke respektuar jetën e palestinezëve po aq sa ato të izraelitëve?

Njerëzit do t’i përgjigjen kësaj pyetjeje në mënyra të ndryshme, dhe unë nuk pretendoj t’i di të gjitha përgjigjet.

Megjithatë, mendoj seriozisht se një ditë do të shikojmë me tmerr, si për masakrën e Hamasit në Izrael, ashtu edhe për tablonë e dhimbshme dhe përkeqësuese në Gaza, për të cilën ne jemi bashkëpunëtorë.


Lajmet kryesore