New Delhi – Në një fjalim të gjatë në takimin vjetor të Klubit të Diskutimit Valdai këtë muaj, presidenti rus, Vladimir Putin u përpoq të përvijonte pikëpamjen e tij për botën. Duke u përfolur për një “pakicë” globale që po pengon ambiciet e “shumicës”, ai do të na bënte të besojmë se Rusia i përket kësaj të fundit. Megjithatë, kur Rusia u përpoq të prishte komunikatën përfundimtare në Samitin e Kombeve të Bashkuara për të Ardhmen këtë vjeshtë, vendet nga i gjithë Jugu Global e kundërshtuan me vendosmëri atë.

Gjatë gjithë paraqitjes së tij në Valdai, Putini u përpoq të fshihte faktin se ajo që i intereson vërtet është shmangia e një “disfate strategjike” në Ukrainë. Në fakt, Rusia tashmë ka pësuar një disfatë strategjike, të shkaktuar jo nga Perëndimi apo edhe nga Ukraina, por nga vetë Putini. Për dy dekadat e fundit, politikat e tij miopike dhe destruktive e kanë detyruar Ukrainën të kthehet drejt Perëndimit për mbështetje dhe solidaritet.

Një nga gabimet e para të Putinit erdhi pas zgjedhjeve presidenciale të Ukrainës në vitin 2004, kur përpjekja e tij me grusht për të zgjedhur fituesin përfundoi duke provokuar Revolucionin Portokalli, i cili përfshiu ish-bankierin qendror të moderuar Viktor Jushchenko në presidencën ukrainase. Putini është përpjekur të ushtrojë ndikim mbi vendin që atëherë.

Por modeli është i qartë: herë pas here, përpjekjet e rënda të Kremlinit kanë dështuar, duke i lënë ukrainasit edhe më të vendosur për t’u lidhur me Perëndimin. Ndryshe nga sa pretendojnë disa komentatorë perëndimorë dhe propagandues të Kremlinit, ky nuk ka qenë kurrë rasti i zgjerimit të Perëndimit drejt lindjes si pjesë e ndonjë komploti keqdashës. Ishin ukrainasit ata që po bënin lëvizjet strategjike, të cilat pasqyronin përpjekjet e Putinit për të kufizuar sovranitetin e tyre.

Në vitin 2008, propozimeve për shtrirjen e anëtarësimit në NATO në Ukrainë u mungonte qartë mbështetja e nevojshme, pasi Franca dhe Gjermania e kundërshtuan idenë në atë kohë. Ukraina mori sinjalin dhe në vitin 2010 riafirmoi statusin e saj neutral si një mjet për të mbajtur Putinin larg.

Por situata ndryshoi përsëri në vitin 2013, pasi Putini bëri presion ndaj presidentit pro-rus të Ukrainës, Viktor Yanukovych, për të refuzuar një Marrëveshje Asociimi me Bashkimin Evropian.

Lidhjet më të ngushta tregtare me Evropën do të kishin nxitur ekonominë e Ukrainës dhe do të kishin kufizuar korrupsionin duke kërkuar që ajo të përshtaste normat ligjore të BE-së; por Yanukovych, në këmbim të një pakete shpëtimi prej 15 miliardë dollarësh nga Rusia dhe çmimeve më të ulëta të gazit, u pajtua me kërkesat e Putinit dhe e braktisi marrëveshjen.

Si kundërpërgjigje, ukrainasit dolën në rrugë në atë që do të bëhej kryengritja Euromaidan dhe Yanukovych shpejt iku për në Rusi në fund të natës.

Përgjigja e Putinit i bëri shumë të qarta qëllimet e tij. Ai vendosi forcat speciale ruse – “burra të vegjël të gjelbër”, uniformat e të cilëve nuk mbanin shenja identifikuese – në Krime, një pjesë e Ukrainës që nga viti 1954, dhe më pas e aneksoi atë ilegalisht. E mbetur pa zgjidhje tjetër, Ukraina u përgjigj duke hequr dorë nga neutraliteti, duke kërkuar anëtarësimin në NATO dhe duke ecur përpara me marrëveshjen e BE-së.

Për më tepër, NATO – vetë duke u ndjerë e kërcënuar nga rrëmbimi i pacipë i tokës nga Putin – vendosi forca në vendet e saj anëtare të Evropës Lindore për herë të parë.

Këto ishin përgjigje krejtësisht të kuptueshme ndaj akteve të agresionit të Putinit. Përsëri, Perëndimi nuk po përpiqej t’i shkaktonte një disfatë strategjike Rusisë; Putini po ia bënte vetes.

Në fillim të viteve 2020, me Ukrainën që po afrohej edhe më shumë drejt Perëndimit, ai kuptoi pasojat e zymta të gabimeve të tij dhe vendosi t’i jepte fund çështjes.

Qëllimi i tij në nisjen e një pushtimi në shkallë të plotë ishte ose të transformonte Ukrainën në një satrapi të ngjashme me Bjellorusinë, ose ta eliminonte atë si një shtet-komb krejtësisht.

Shumë shpejt u bë e qartë se Putini kishte bërë llogaritë gabim përsëri. Ai besonte se një “operacion special” i shpejtë do të mjaftonte për të rrëzuar administratën e presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky dhe për të instaluar një regjim miqësor ndaj Kremlinit në Kiev.

Në vend të kësaj, forcat e tij u ndeshën me një komb të vendosur që nuk ishin të përgatitur ta luftonin. Pothuajse tre vjet më vonë, Rusia kontrollon vetëm rreth 10% më shumë të territorit të Ukrainës sesa kishte në vitin 2014, kur rrëmbeu 7%. Është një rezultat patetik, veçanërisht duke pasur parasysh se zonat e pushtuara janë shkatërruar në masë të madhe, me ndoshta vetëm gjysma e popullsisë së tyre të para 2014-ës.

Qëllimi i Putinit është ende të marrë kontrollin e plotë të Ukrainës dhe të rikrijojë Rusinë Perandorake. Por kjo përpjekje do të dështojë. Edhe pse forcat bolshevike rivendosën kontrollin e Ukrainës pas luftës civile ruse në fillim të viteve 1920, edhe Vladimir Lenini e kuptoi se Ukraina është dhe duhet të mbetet një entitet politik i veçantë. Dhe ndërsa Putin e ka hedhur poshtë besimin e Leninit si një gabim të rëndë, ishte Joseph Stalini, ai që e bëri Ukrainën një anëtare të veçantë të Kombeve të Bashkuara.

Me Putinin që vazhdon luftën e tij të agresionit, viktimat do të vazhdojnë të rriten (ndoshta rreth dhjetë mijë në javë). Por i vetmi rezultat i sigurt i fatkeqësisë së tij do të jetë urrejtja që tani ukrainasit kanë ndaj Rusisë.

Kjo do të ketë pasoja afatgjata dhe tashmë paraqet një humbje të madhe strategjike për Rusinë. Përgjegjësia për situatën fillon dhe mbaron tek Putini. Perëndimi nuk mund ta kishte arritur kurrë atë që ka Putin: tjetërsimin total të Ukrainës nga Rusia.

Carl Bildt është një ish-kryeministër dhe ministër i jashtëm i Suedisë

Copyright: Project Syndicate, 2024.
www.project-syndicate.org