Kosova buzë shpërbamjes institucionale!?

Gjykata Kushtetuese nuk ka tagër as me ua marrë mandatin deputetëve si përfaqësues të sovranit dhe as me shpallë zgjedhje, sepse kjo âsht jasht domenit të saj. Shteti âsht futë jo në terren të panjohtun siç po thotë politika, por në zonën e dështimit të shtetit (Fail State) tue qenë në nji situatë me pasoja të randa për rendin kushtetues dhe funksionimin demokratik të instiucioneve.
Halil Matoshi
Loading Icons...
test12

Kosova buzë shpërbamjes institucionale!?

Halil Matoshi
Loading Icons...

Ramja e nji shteti munet me iu atribu nji liste faktorësh të ndërlidhun si: ramja ekonomike; fragmentimi social (ndarjet etnike, fetare ose sociale munet me e dobsu unitetin kombëtar dhe me çu në konflikt); presionet e jashtme; faktorët mjedisorë; ndryshimet teknologjike; globalizimi…

Në rastin unik të Kosovës due me e vu theksin vetëm tek dy faktorë thelbësor:

Paqëndrueshmëria Politike: tradita e nacionalizmit leftist, unitarizmi apo konteksti i romantizmit kombëtarist (bashkimi i etnisë në nji njisi shtetnore) si dhe papërcaktueshmënia e klasës politike mes sovranizmit dhe unitarizmit etnik; Konfliktet e brendshme, të tilla si luftat civile, grushtet e shtetit ose trazinat e fella politike, mungesa e legjitimitetit politik, munen me minue autoritetin dhe efektivitetin e nji shteti, dhe:

Dobësitë Institucionale: mendësia dogmatike në lidership; Institucione joefektive, të korruptueme ose të dominueme nga partitokracia, munen me dështu në ofrimin e shërbimeve për qytetarët, në mbështetjen e sundimit të ligjit dhe në ruajtjen e rendit publik, tue çue në humbjen e besimit dhe angazhimit publik.

Si të nxirret nga kriza ma e mira për vendin?

1.1. Tue qenë se aktgjykimit KO124/25 po i bâhen lexime solipsiste dhe se Gjykata Kushtetuese nuk âsht gjyqsi e rregullt, që gjykon fer dhe paanshëm, por âsht instancë e Comon Sense që e baraspeshon verdiktin me ma t’mirën e mundshme për vendin, si interpretuesi sipëran i Kushteutes;

1.2. Tue pasë parasyshë se vendi ka metë pa autoritet madhor juridik – politik, që mirëmban sistemin dhe atë që quhet check and balance si dhe vetpërmbajtje institucionale dhe tue pasë parasysh se askush nuk ka autoritet me shpallë zgjedhjet e jashtëzakonshme në baza kushtetuese;

1.3. Tue pa se po sfidohet qëllimshëm sistemi dhe rendi   demokratik tue ia nënshtru Raison d’Ètat arbitraritetit të nji njeriu…

Sëkëndejmi kontinuiteti i shteti munet me u mâjtë VETËM nëse Gjykata Kushtetuese konformon se:

Nëse rikonfirmohet se përjashtohen zgjedhjet e jashtëzakonshme simas vendimit KO124/25;

Nëse të gjitha vazhdimet e Seancës që nga 14 prilli shpallen nul (për shkak të veprimeve antikushtetuese të kryeuesit, pra nëse kërkesa për votim të msheft shpallet ashiqare jokushtetuese ngase rendi i ditës (formal dhe strikt) i paracaktuem nuk munet me u ndryshu nga nji deputet që udhëheq veç me seancën konstituive / pra kryesues ceremonial, ngase forma e votimit munet me u ndryshu vetëm me pajtim të te gjithë deputetëve në Seanca të rregullta;

Nëse konstatohet kjartë, në frymë dhe germë, se Partia Fituese krahas të drejtës së propozimit e merr detyrmin me e bâ shumicën e domosdoshme prej 61 vota pa asnji detyrim pos vullnetit të deputetëve tjerë;

Nëse ndërkohë, deri me 8 gusht shpallet verdikti për rastin PDK e LDK dhe Seanca vazhdon me pikën 3 të rendit të ditës, me votim të hapun (simas praktikave të deritashme) e drejtueme nga Sala Jashari (kryesuese njashtu ceremoniale) dhe jo nga Avni Dehari i cili ka abuzu me seancat e pas 14 prillit dhe duhet menjanu in adjectio, natyrisht tue ia dhânë të drejtën partisë fituese për propozimin, mas nji marrëveshje politike në mirëbesim me cilindo partner;

Nëse literalisht partitë nuk arrijnë mas 8 gushtit, 2025 koncensus për krijimin e institucioneve simas zgjedhjeve të 9 shkurtit, ato obligohen për marrëveshje ad hoc që ta konstituojnë formalisht Kuvendin i cili, në të njajtën Seancë e shpërban vetveten, që vendi me automatizëm me shku në zgjedhje të jashtëzakonshme – në afate kushtetuese;

Verdikti në këtë rast duhet me saktësu pasojat në dispozitiv

a) Diskontinuiteti kushtetues i shtetit shkakton gjendje paligjshmënie zingjirore brenda (pa pushtetin bazik, Kuvendin, me Qeveri në detyrë në kolizion t’hapun me Neni 73 të Kushtetutës (konflikti i interesit) dhe Presidente në skadencë (4 prill, 2026) si dhe cënim të interesave të shtetit përjashtë.

b) Gjykata Kushtetuese njashtu duhet në dispozitiv me përcaktu masat e veprimet nëse potencialisht partia fituese e zgjedhjeve nuk propozon kandidat/e për Kryetar Kuvendi dhe as për Nënkryetarë ose nëse nuk mbrrinë marrëveshje politike për konstituim dhe vetshpërbamje!

c) Gjykatësit e Kushtetueses duhet të kenë qasje në këtë materie nisun nga rrafshi i patriotizmit kushtetues habermasian, e jo qasje emotive, nacionaliste, anuese për pushtetin ose interesat e ndonji shteti tjetër. Ata nuk guxojnë me kalkulu me qasje dihotomike, porse obligohen për nji interpretim që konfirmon dhe mbronë RENDIN KUSHTETUES, me dije, jntegritet etik e guxim qytetar, tue përfillë kategorkisht ndamjen e pushteteve, sikur edhe legalitetin e legjitmitetin në ushtrimin e mandatit politik me kjartësinë e germes dhe me dritësimin e frymës së ligjeve.

Dhe politikisht me dalë në mbrojtje të rendit demokratik e jo me ra viktimë e nji situate revolucionare!