Për tre dekada, kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, ka paralajmëruar se kërcënimi më i madh i jashtëm për Izraelin është Irani.

Dhe asnjë kërcënim iranian nuk është më i rëndë se programi i tij për të blerë një bombë bërthamore.

Izraeli është një vend i vogël, me popullsi të dendur, brenda rrezes së raketave të Republikës Islamike.

Një Iran i armatosur me armë bërthamore do të vinte në rrezik vetë ekzistencën e tij.

Të premten në mëngjes, më 13 qershor, zoti Netanyahu më në fund veproi sipas kësaj bindjeje, duke dërguar valë pas vale avionë izraelitë për të goditur Iranin.

Ata sulmuan instalimet bërthamore në Natanz, 300 kilometra në jug të kryeqytetit Teheran, si dhe zyrtarë të lidhur me programin e armëve.

Dhe ata gjithashtu vranë nivelet më të larta të forcave të armatosura iraniane, përfshirë Mohamad Bagheri, shefin e shtabit.

Zoti Netanyahu dikur kishte një reputacion si një udhëheqës që nuk i pëlqen rreziku, por ky sulm ishte i guximshëm, madje i pamatur.

Izraeli ka të drejtë të ndërmarrë veprime për të ndaluar Iranin që të prodhojë një bombë.

Kryeministri ka të drejtë të druhet se një Iran i armatosur me armë bërthamore do të kishte pasoja të tmerrshme për vendin e tij.

Ai duket se ka mbështetjen e presidentit Donald Trump, një aleat thelbësor.

Sulmi i së premtes mund të rezultojë të jetë një goditje shkatërruese kundër regjimit në Teheran.

Por ai gjithashtu kërcënon me një gamë të çuditshme rezultatesh, duke përfshirë disa që janë të këqija për Izraelin dhe Amerikën.

Askush që e njeh historinë e kohëve të fundit të Lindjes së Mesme nuk mund të dyshojë se Izraeli ka të drejtë ta shohë Iranin si një kërcënim.

Republika Islamike ka qenë një prani e keqe në rajon, duke sponsorizuar terroristë, milicitë e dhunshme dhe regjimet despotike, përfshirë atë të Bashar al-Assad në Siri.

Udhëheqësi suprem, Ajatollah Ali Khamenei, ka kërcënuar vazhdimisht të zhdukë Izraelin.

Irani mbështeti Hamas-in, i cili nisi një sulm vrasës ndaj vendit nga Gaza më 7 tetor 2023.

Një bombë iraniane do ta përkeqësonte të gjithë këtë.

Kjo mund t’i çonte vendet në Lindjen e Mesme, të tilla si Arabia Saudite, të kërkonin armët e tyre.

Edhe pa ndonjë përhapje, një Iran i armatosur me armë bërthamore do të perceptohej në rajon si një kufizim i lirisë së manovrimit të Forcave Mbrojtëse të Izraelit.

Në sytë e Izraelit, kjo do të minonte frenimin që e mban të sigurt në një lagje të rrezikshme.

Zyrtarët izraelitë argumentojnë se ata përfundimisht nuk do të kishin zgjidhje tjetër veçse të sulmonin programin bërthamor të Iranit dhe se kishin një dritare të shkurtër për ta kryer një të tillë.

Irani është më i dobët nga ç’ka qenë për dekada të tëra.

Izraeli shkatërroi mbrojtjen e tij ajrore vitin e kaluar, në sulmet e ndërmarra si pjesë e një shkëmbimi hakmarrjeje.

Jo vetëm që regjimi është jopopullor, por ndikimi i tij në Liban dhe Siri është shumë i zvogëluar.

Hezbollahu, milicia libaneze që dikur shihej si maja e çdo hakmarrjeje iraniane, nuk ka më raketat ose organizatën për të ndërmarrë një hakmarrje serioze.

Më e rëndësishmja, këmbëngul Izraeli, është se Irani nuk ka qenë kurrë më afër ndërtimit të një arsenali bërthamor.

Ai thotë se, pasi ka përshpejtuar prodhimin e uraniumit të pasuruar, Irani tani ka mjaftueshëm për 15 bomba.

Në një fjalim të regjistruar, zoti Netanyahu pretendoi se kishte prova se Irani po e përdor teknologjinë e tij si armë, duke thënë se mund të jetë afër një pajisjeje.

Zyrtarët e tij besojnë se, në bisedimet me Amerikën për një marrëveshje që do të ndalonte programin bërthamor, Irani ka krijuar një perde tymi pas së cilës shkencëtarët e tij në të vërtetë po ecnin përpara me shpejtësi.

Në një postim, zoti Trump e mbështeti këtë pikëpamje, duke akuzuar Iranin se nuk ishte i gatshëm të bënte një marrëveshje.

Nëse bisedimet ishin të dështuara, beson Izraeli, atëherë duhej të vepronte tani, para se të ishte tepër vonë.

Ndoshta me ndihmën amerikane gjatë ditëve në vijim, Izraeli mund të shkaktojë dëme fatale në programin bërthamor të Iranit.

Duke vrarë shumë zyrtarë iranianë, mund të ketë shkaktuar aq shumë kaos në Teheran sa regjimi nuk mund të ndërmarrë një përgjigje të fuqishme.

Pasi u përballën me një shfaqje të tillë force, mullahët mund të dekurajohen nga ndërmarrja e një përpjekjeje tjetër për të ndërtuar një arsenal bërthamor.

Ky është rezultati që do t’i shërbente më së miri Lindjes së Mesme dhe botës.

Megjithatë, ofensiva e së premtes është gjithashtu një rrezik i madh.

Për një gjë, urgjenca mund të mos jetë aq e madhe sa sugjeron Izraeli.

Në mars, shefja e inteligjencës amerikane, Tulsi Gabbard, tha se zoti Khamenei nuk e kishte riautorizuar programin e armëve që ai pezulloi në vitin 2003.

Edhe pas sulmeve, zoti Trump vazhdoi të besonte se kishte hapësirë ​​për bisedime, duke i bërë thirrje Iranit të kthehej në tryezën e negociatave dhe të arrinte një marrëveshje.

Nëse Irani bie dakord, një mundësi e largët, kjo mund të bëhet një burim fërkimesh midis Amerikës dhe Izraelit.

Zoti Netanyahu nuk i ka besuar kurrë Iranit që t’i përmbahet marrëveshjeve për të kufizuar programin e tij bërthamor.

Sulmi është gjithashtu një rrezik për shkak të pasojave të tij të mundshme rajonale dhe globale.

Edhe pse Irani është më pak i aftë të hakmerret sesa dikur, ai ende mund të shkaktojë shumë dëme.

Tashmë, më 13 qershor, Irani lëshoi ​​mbi 100 dronë kundër Izraelit.

Irani mund të nisë sulme ndaj shteteve të Gjirit që janë aleatë të Amerikës ose që strehojnë baza amerikane.

Ai ende mund t’u bëjë thirrje Houthi-ve, përfaqësuesve të tij në Yemen.

Dhe gjithashtu mund të zhvillojë një fushatë terrori kundër interesave izraelite ose hebraike në të gjithë botën.

Nëse kjo do të shndërrohej në një luftë rajonale, mund të ketë pasoja për stabilitetin dhe – nëpërmjet çmimeve të naftës – për pjesën tjetër të botës.

Sado e çuditshme që mund të tingëllojë, një rënie e regjimit të kalbur iranian, sado që urrehet brenda vendit dhe në rajon, mund të jetë gjithashtu shumë destabilizuese.

Irani është një vend i madh dhe kompleks pa një histori demokracie. Askush nuk mund të thotë se çfarë mund të dalë nga kaosi.

Por arsyeja kryesore pse sulmi është një rrezik është se mund të mos funksionojë.

Dy herë më parë, në Irak në vitin 1981 dhe në Siri në vitin 2007, Izraeli sulmoi programet e armëve bërthamore dhe i ndaloi me sukses ato.

Përpjekja e Iranit është shumë më e përparuar dhe e shpërndarë se ato që kanë qenë ndonjëherë.

Objekti i tij në Fordow, në provincën Qom, është i fshehur në mënyrë të sigurt nën një mal.

Nëse, siç besojnë disa zyrtarë, kjo e vendos atë jashtë mundësive të municioneve izraelite, Izraeli do të kërkonte trupa tokësore ose ndihmë amerikane për ta nxjerrë jashtë funksionit.

Edhe nëse infrastruktura fizike shkatërrohet, Irani ka depozitat e veta të uraniumit.

Në dekadat e fundit ai e ka zotëruar procesin e pasurimit.

Gjeologjia dhe njohuritë teknike janë përtej mundësisë së bombave amerikane.

Nëse programi iranian rifillon, ai mund të kthehet më i fortë dhe kërcënues se kurrë.