Ëndrra e Izraelit për të rrëzuar regjimin iranian mund të shndërrohet në një makth

Ndërsa kryeministri Benjamin Netanyahu po shqyrton mundësinë e rrëzimit të udhëheqësit suprem iranian, ai së pari duhet të marrë në konsideratë shumë udhëheqës alternativë në Teheran që do të bënin gjithçka për të mbijetuar
Zvi Bar'el
Loading Icons...
test12

Ëndrra e Izraelit për të rrëzuar regjimin iranian mund të shndërrohet në një makth

Zvi Bar'el
Loading Icons...

Disa herë përgjatë vitit të kaluar, kryeministri Benjamin Netanyahu u ka bërë thirrje iranianëve që të rrëzojnë regjimin e tyre dhe të heqin qafe diktaturën vrasëse që shpenzon miliarda dollarë për përfaqësuesit e saj – “para që vendi mund t’i kishte përdorur për të përmirësuar sistemin e tij të transportit”.

Ai madje përdori sloganin e lëvizjes për të drejtat e grave që lindi në vitin 2022 – “gratë, jeta, liria” – për t’i bërë iranianët të identifikohen me misionin që ai ka marrë përsipër për hir të tyre.

Djali i shahut të fundit të Iranit, Reza Koresh Pahlavi, gjithashtu dëshiron që Izraeli të rrëzojë regjimin.

Ai i thotë kujtdo që është i gatshëm të dëgjojë se Irani ka shumë forca të fuqishme brenda tij të gatshme të punojnë për të rrëzuar regjimin (dhe në këtë proces t’i vendosin një kurorë në kokë).

Mbetjet e Lëvizjes së Gjelbër që lindi gjatë zgjedhjeve presidenciale të vitit 2009 të fituara nga Mahmoud Ahmadinejad në mënyrë të ngjashme duan të shohin rrëzimin e Udhëheqësit Suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, dhe mekanizmave të tij të tiranisë dhe shtypjes.

Dy nga figurat kryesore në këtë drejtim kishin qenë në arrest shtëpiak që nga viti 2009: Mehdi Karroubi, i cili më në fund është liruar, dhe kolegu i tij Mir-Hossein Moussavi, i cili kandidoi në zgjedhjet e atij viti.

Përveç kësaj, përtej kufirit, Mojahedin-e-Khalq (MEK) është duke pritur. Edhe pse sot është një lëvizje militante opozitare, në vitin 1979, ajo ndihmoi Udhëheqësin e atëhershëm Suprem, Ajatollah Ruhollah Khomeini, të kryente Revolucionin Islamik, duke përfshirë persekutimin dhe madje vrasjen e kundërshtarëve të saj.

Por MEK-u u detyrua më vonë të largohej nga Khomeini, i cili mendoi se mund të përbënte një kërcënim për të. Ai nuk u gabua.

Sipas raportimeve të huaja, MEK ka ndihmuar për vite me radhë operacionet e Izraelit në Iran.

Ai kërkon të marrë pjesë në çdo regjim të ri që do të vendoset atje. Kjo do të përfshijë zbatimin e disa prej parimeve të vetë grupit, të cilat në të vërtetë nuk përshtaten me demokracinë perëndimore.

Perëndimi është i njohur me termin e paqartë “reformistë” – një ombrellë shumë e gjerë që mbulon këdo që kërkon ndryshim në Iran.

Musavi nuk është vetëm një reformist, por ndoshta edhe një simbol për të gjithë reformistët e Iranit.

Megjithatë, në të kaluarën, ai e ka bërë të qartë se nuk e mbështet demokracinë e stilit perëndimor dhe kundërshton ndërhyrjen e huaj në punët e Iranit.

Një tjetër reformist është ish-presidenti iranian Hassan Rohani, i cili nënshkroi marrëveshjen origjinale bërthamore në vitin 2015 dhe mbështeti dialogun me Perëndimin.

Por ai kundërshtoi ndryshimin e themeleve të regjimit, i cili bazohet në ligjin islamik dhe interpretimet e klerikëve për të.

Ka edhe klerikë që mbajnë titullin reformistë. Njëri prej tyre madje shërbeu si president – Mohammad Khatami, i cili ngriu programin bërthamor të Iranit në prag të luftës së dytë të Amerikës me Irakun në vitin 2003, por më pas e rifilloi atë pasi presidenti i atëhershëm i SHBA-ve George W. Bush nuk pranoi propozimin e tij për negociata mbi programin.

Spektri i gjerë i reformistëve, njerëzit që supozohet se do të ishin shtylla kurrizore e çdo ndryshimi regjimi, padyshim përfshin edhe intelektualët, studentët dhe organizatat e të drejtave të njeriut që morën pjesë në demonstrata masive si ato të nxitura nga Lëvizja e Gjelbër ose ato të viteve 2019 dhe 2022.

Këto ishin ngjarje të mëdha dhe sa herë që ndodhnin, ato prodhuan parashikime të sigurta se regjimi ishte gati të shembej.

Por çdo herë, ata përballeshin me forca të armatosura të fuqishme dhe të dhunshme që nuk kanë kufizime – Garda Revolucionare, policia “civile” dhe qindra mijëra (disa thonë miliona) “vullnetarë” në milicinë Basij, të cilët shpesh shihen në demonstrata duke vërvitur grushtat dhe duke bërtitur “vdekje Amerikës” dhe “vdekje Izraelit”.

Këta janë ata që shpërndajnë demonstratat dhe grevat, shtizën e mprehur që hidhet mbi publikun sa herë që regjimi ndihet i kërcënuar.

Aparati qeverisës përfshin lëvizje, forca dhe organizata që, për dekada, kanë gëzuar prestigj dhe shumë para.

Prandaj, ata do të bëjnë gjithçka që është në fuqinë e tyre – dhe kjo është mjaft – për të ruajtur serrën e tyre qeveritare.

Midis tyre janë klerikë të lartë që ulen në këshillat dhe komitetet që miratojnë kandidaturat e anëtarëve të parlamentit, presidentëve dhe kujtdo që zgjidhet si udhëheqësi suprem i ardhshëm i Iranit.

Kjo është një makinë burokratike shumështresore që kontrollon çdo degë të qeverisë.

Është një strukturë e ngritur në dukje mbi një themel demokratik, në të cilën publiku zgjedh presidentin, anëtarët e parlamentit dhe qeveritë komunale.

Por çdo zgjedhje e tillë i nënshtrohet një shqyrtimi të rreptë të kandidatëve, shumë prej të cilëve skualifikohen, dhe ka mbikëqyrje të vazhdueshme të fituesve nga udhëheqësi suprem.

Krahas zyrtarëve të zgjedhur janë institucionet e financuara nga qeveria, ushtria, Garda Revolucionare, policia, sistemi i drejtësisë dhe ministrat, emërimet e të cilëve në dukje i nënshtrohen miratimit të parlamentit të zgjedhur, por në praktikë urdhrave të udhëheqësit suprem.

Kështu, nëse Izraeli do të vriste Khamenei-n, kjo nuk do të siguronte shembjen e të gjitha këtyre sistemeve të fuqishme, dhe për më tepër mund të nxiste një betejë trashëgimie që mund të rezultojë në një shtypje shumë më shkatërruese.

Është diku midis vështirësisë dhe pamundurës të dish se kur do të shpërthejë një kryengritje civile në Iran, edhe kur ekzistojnë shenja të qarta të realizueshmërisë së saj.

Asnjë agjenci inteligjence nuk ishte në gjendje të parashikonte se kur u shpërbë Bashkimi Sovjetik; asnjëra prej tyre nuk e dinte nëse ose kur shpërthyen revolucionet e Pranverës Arabe; Asnjëri prej tyre nuk e dinte se regjimi i Assad-it në Siri do të shkërmoqej në atë mënyrë.

Këto janë vetëm disa nga shumë shembuj. Por mjaftojnë për të kuptuar se në mënyrë të ngjashme, shpresa për rrëzimin e regjimit iranian aktualisht mbështetet në mendime të dëshiruara të ushqyera nga pamjet që dalin nga Irani.

Në këtë kontekst, ia vlen të kujtojmë se Irani zhvilloi një luftë ekzistenciale kundër Irakut për tetë vjet, se mbijetoi nën një regjim shumë të rreptë sanksionesh pas Revolucionit Islamik dhe se ka mbijetuar një krizë të thellë dhe kronike ekonomike që do të kishte rrëzuar qeverinë në shumicën e vendeve.

Dhe jo vetëm që Irani i mbijetoi të gjitha këtyre, por gjithashtu zhvilloi teknologji të sofistikuar dhe armë të përparuara ndërsa vazhdoi të shesë naftë dhe mallra të tjera.

Netanyahu u tha iranianëve dhe botës se “situata në Lindjen e Mesme është rezultat i një zinxhiri reagimesh, një përgjigje ndaj goditjeve të pësuara nga Hamasi, rënies së Hezbollahut dhe vrasjes së [ish-Sekretarit të Përgjithshëm të Hezbollahut] Hassan Nasrallah. Këto janë sulmet që ne i bëmë kundër boshtit të së keqes. Ndërsa Irani kërkon të pushtojë vendet e tjera për të imponuar tiraninë e tij fundamentaliste, Izraeli kërkon vetëm të mbrojë veten dhe, në këtë proces, të mbrojë qytetërimin nga barbarizmi”.

Kjo është një analizë tërheqëse, por nuk garanton se rrëzimi i regjimit iranian është i mundur në të njëjtën mënyrë siç u rrëzua ish-presidenti sirian Bashar Assad ose u dobësua Hezbollahu.

Gjithashtu, ia vlen të kujtojmë se edhe pasi Assad ra, Netanyahu nuk nxitoi të përqafonte njeriun që e rrëzoi dhe më pas u bë presidenti i ri – Ahmad al-Sharaa, “terroristi”. As nuk ia zgjati dorën qeverisë libaneze pasi Nasrallah u vra.

Washington-i besonte gjithashtu se pasi të rrëzonte ish-presidentin Saddam Hussein në Irak, lumi Tigër do të mbushej me gëzim dhe njerëzit do të festonin demokracinë në rrugët e Bagdadit. Ajo që ndodhi në të vërtetë dihet fare mirë.

Dhe në atë rast gjithashtu, kishte figura të larta të opozitës që jetonin në Londër dhe Paris, të cilët, para luftës, u premtuan amerikanëve jo vetëm fitore të plotë ndaj tiranit vrasës, por edhe një fitore për demokracinë perëndimore.

Luftimi i Iranit për të mbrojtur Izraelin është një punë e madhe në vetvete.

Nuk ka nevojë të ngarkohet më tej nga misione të shenjta si mbrojtja e qytetërimit.

Për më tepër, vrasja e Khamenei-t dhe një liste të gjatë zyrtarësh të tjerë të lartë iranianë nuk do të garantojë se ajo që i zëvendëson ata do të jetë më e mirë.

Historia e vetë Iranit është provë e kësaj. Në vitin 1979, miliona njerëz dolën në rrugë, rrëzuan shahun dhe “kurorëzuan” Khomeini-n.

Rrëzimi i regjimit iranian është aktualisht vetëm një ëndërr.

Por është bërë një qëllim strategjik pavarësisht se nuk ka prova se është i arritshëm.

Dhe edhe nëse ky qëllim arrihet, nuk ka garanci se rezultati nuk do të jetë një makth edhe më i rrezikshëm.