Çfarë i lidh trazirat gjeorgjiane kundër kthesës pro-ruse të qeverisë, avancimin e së djathtës ekstreme pro-ruse në Rumani, ndarjen politike në Moldavi, paqartësitë e Serbisë ku një gjysmë qeveri demokratike, gjysmë autoritare pretendon hyrjen në Evropë si një objektiv strategjik, por refuzon sanksionet kundër Rusisë dhe nuk e humb kurrë një mundësi për të lavdëruar Putinin?

Të gjitha këto janë shenja, por nëse iu bashkohen edhe ato që vijnë nga Armenia dhe Bosnja mund të kemi një rrëshqitjeje të mundshme në Evropën Qendrore-Lindore, ku lufta e agresionit rus kundër Kievit ka bërë që një grup vendesh në hapësirën ish-sovjetike të jenë të cenueshme dhe të pasigurta, duke krijuar një hark paqëndrueshmërie, një zonë gri mes Rusisë dhe BE-së.

Se cilën rrugë do të ndjekë secili prej tyre varet nga rezultati i lojës ukrainase, domethënë nëse Putini do të jetë në gjendje të shpallet ose jo fitues me një armëpushim dhe paqe, konturet e së cilës mbeten ende të diskutueshme.

Ato do të përcaktohen nga situata në terren dhe zgjedhjet e administratës së re amerikane.

Por dy faktorë të tjerë do të peshojnë gjithashtu në konfigurimin e ardhshëm gjeostrategjik të kësaj hapësire: Anëtarësimet në NATO, ku Shtetet e Bashkuara dhe Gjermania janë kundër hyrjes së Kievit, dhe alkimia e brendshme e BE-së.

Kjo duke qenë se disa prej këtyre vendeve (Ukraina, Moldavia , Gjeorgjia dhe Serbia) janë kandidatë për anëtarësim dhe qëndrimet e unionit për këtë çështje mbeten shumë të ndryshme.

A rrezikon një perde e re e hekurt të bjerë përsëri në qendër të Evropës?

Është shumë herët për ta thënë.

Dhe ndoshta edhe e pahijshme, duke qenë se në këtë rast do të kishte një profil krejt tjetër dhe asnjë vazhdimësi: Serbia në fakt është e rrethuar nga vendet e BE-së, ndërsa Rumania tashmë është anëtare e plotë.

Por një fakt është i sigurt. Paralelisht me të ashtuquajturin “operacion special” kundër Ukrainës, Putini ka vendosur një arsenal hibrid dhe shkatërrues në ato vende, por jo vetëm.

Përfshihen operacionet klandestine që janë në ADN-në e tij si ish-agjent i KGB-së, por edhe sulmet kibernetike, sulmet ndaj infrastrukturës, furnizimet me energji të përdorura si armë, infiltrimet dhe e fundit por jo më pak e rëndësishme dezinformimi në media.

Objektivi është të shfrytëzojë ndasitë lokale në avantazhin e tij, të nxisë tensione dhe të nxisë pakënaqësinë e pjesëve të shoqërisë, me një fjalë të nxisë kaosin.

Një aspekt i ri dhe jo më pak shqetësues është se pas vitit 2022, kreu i Kremlinit ka ndryshuar temat e propagandës së tij, duke e zhvendosur theksin te vlerat dhe sovraniteti.

Në fakt, duke mos qenë në gjendje të premtojë siguri (mjafton të shihet Armenia, të cilën nuk e mbrojti nga agresioni i Azerbajxhanit) duke mos dhëne aq prosperitet sa siguron Evropa, Putini e drejton fjalën – jo pa argumente – kundër standardeve të dyfishta të Perëndimit.

Ai denoncon dekadencën morale të Evropës, duke lartësuar “vlerat tradicionale” kundër LGBT.

Ndihma e madhe i vjen nga Kisha Ortodokse, krahu i tij i vërtetë ideologjik.

Në Moldavi, për shembull, ku shumica votuan për anëtarësimin në BE, 90 % e popullsisë aderon në Kishën Ortodokse Moldaviane, e lidhur ngushtë me atë të Moskës.

E njëjta gjë vlen edhe për Gjeorgjinë, ku ditët e fundit dhjetëra mijëra qytetarë po protestojnë kundër vendimit të kryeministrit prorus për të pezulluar negociatat e anëtarësimit në BE deri në vitin 2028.

Efektiviteti është i diskutueshëm.

Ndonjëherë Cari arrin të bëjë që një vend të ndryshojë drejtim, siç po ndodh në Tbilisi, herë të tjera shkakton një çarje politike që favorizon paqëndrueshmërinë dhe mendimet e dyta, shih Moldavinë.

Madje funksionon edhe në vendet anëtare të BE-së, siç tregohet nga ngjarjet në Rumani, ku kandidati pro-rus, Calin Georgescu, fitoi raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale dhe ku forcat që e mbështesin atë morën 31 % në zgjedhjet legjislative të dielën e kaluar.

Çfarë dëshiron Vladimir Putin?

Ndoshta nuk i ka mjetet, burimet dhe kapitalin politik për aventura të reja ushtarake, por sigurisht i ka ato hibride për të rifituar njëfarë hegjemonie mbi këtë hark destabiliteti.

Një projekt praktikueshmëria e të cilit, megjithatë, varet nga një “fitore” në Ukrainë.

Nëse Putini fiton, është e sigurt se aksioni destabilizues kundër këtyre vendeve do të vazhdonte me një probabilitet më të madh suksesi, me pasojë distancimin e tyre nga perspektiva evropiane.

Është edhe më shumë arsyeja që Evropa të mbështesë Kievin për aq kohë sa të jetë e nevojshme.