Opinione / Politikë

Çështja morale për shkatërrimin e infrastrukturës së karburanteve fosile


Andreas Malm

Lufta për klimën ka hyrë në një fazë të re.

Kjo luftë karakterizohet nga një kërkim për taktika të ndryshme: diçka që nuk mund të injorohet kaq lehtë, një mënyrë veprimi që prish biznesin, një mënyrë për të tërhequr frenat e urgjencës.

Kërkimi sapo ka nisur, por shenjat janë aty.

Në Berlin, gjysmë duzinë aktivistësh të rinj të klimës që e quajnë veten “Brezi i fundit”, së fundmi hynë në një grevë urie, duke refuzuar tërësisht edhe lëngjet dhe duke u bërë mjaft të dobët përpara anulimit të aksionit.

Mirëpo, ka gjëra të tjera, përveç trupit tonë që mund të mbyllen.

Në lidhje me kampin Ende Gelände të kësaj vere kundër gazit fosil, një grup që e quan veten “Të premtet për sabotim”, mori përgjegjësinë për prishjen e një pjese të infrastrukturës së gazit dhe i kërkoi lëvizjes të përqafonte këtë taktikë.

“Ka shumë vende të shkatërrimit, por po ashtu shumë vende me rezistencë të mundshme”.

Kjo thirrje pasoi zhvillimin e një arkipelagu të vërtetë pushtimesh pyjore në Gjermani, disa prej të cilave kanë dëmtuar pajisjet për nxjerrjen e qymyrit.

Për të qëndruar në veriun global, betejat e gjata dhe të hidhura të popujve indigjenë kundër projekteve të pafundme të tubacioneve të reja në Kanada dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë shkaktuar një militantizëm të dëshpëruar.

Trenat që transportonin naftë bruto kanë dalë nga shinat nga aktivistët që imitojnë sinjalin e frenave emergjente.

Kapitali fosil duhet të merret parasysh. Forma të reja të rezistencës po vijnë.

Pjesë të tokës po bëhen të pabanueshme.

Megjithatë, fakte të tilla nuk kanë nevojë reale për t’u përsëritur. Tanimë, të gjithë e dinë, në një nivel të vetëdijes së tyre, se çfarë është në rrezik.

Dhe ende qeveritë tona lejojnë kompanitë e karburanteve fosile të zgjerojnë instalimet e tyre për nxjerrjen e naftës, gazit dhe qymyrit nga toka.

Ata as nuk mund ta detyrojnë veten të ndalojnë në kompani të tilla derdhjen e triliona dollarësh subvencione.

Nuk ka nevojë të shikohen mohuesit mashtrues, si Bolsonaro ose Trump, ose qeveria e ekstremit të djathtë të Modi-t, e cila kryeson një tranzicion drejt karburanteve fosile: çdo shtet i edukuar do ta bëjë këtë.

Është rasti i Francës, presidenti i së cilës paraqitet si diplomati më i ndritur i klimës.

Kompania më e madhe private me seli në atë vend, Total, këtë vit do të fillojë ndërtimin e tubacionit të naftës bruto të Afrikës Lindore, i parashikuar të jetë më i gjati në botë.

Ai do të kalojë 230 lumenj, do të ndajë 12 rezerva pyjore dhe do të dëbojë 100 mijë njerëz nga toka e tyre.

Këto, të gjitha për të çuar edhe më shumë naftë bruto në ekonominë botërore për djegie.

Macron e mbështet tubacionin si një mundësi e mahnitshme për të rritur “praninë ekonomike franceze” në rajon.

Ose rasti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Presidenti Biden po ia kalon paraardhësit të tij me bujarinë ndaj kompanive të karburanteve fosile, duke i mbushur me licenca shpimi me një ritëm të paparë që nga George Bush.

Dy duzina me projekte të karburanteve fosile – tubacione të reja, terminale të reja gazi – që po zhvillohen në atë vend, do të shkaktojnë vetëm emetime të barabarta me 404 termocentrale me qymyr.

Sa i përket qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar, mbetet e përkushtuar për të “maksimizuar rimëkëmbjen ekonomike” të naftës dhe gazit në Detin e Veriut, duke pompuar sa më shumë që të jetë e mundur.

Ndërkohë, Gjermania zgjeron minierat e qymyrit.

ExxonMobil vazhdon me një projekt shpimi me rrezik të lartë në det të hapur në një ekosistem detar shumë delikat në Guajana.

Midis viteve 2020 dhe 2022, Shell do të ketë vënë në internet 21 projekte të reja të mëdha të naftës dhe gazit.

Në përgjithësi, prodhimi i lëndëve djegëse fosile duhet të zvogëlohet në zero sa më shpejt që të jetë e mundur, humanisht.

Mirëpo, në botën reale, prodhuesit po planifikojnë të rrisin nxjerrjen sikur nuk ka të nesërme.

Një dokument i kohëve të fundit tregon se pjesa më e madhe e të gjitha rezervave të njohura duhet të lihet në tokë që të ketë të paktën një shans të vogël për të shmangur më shumë se 1.5 gradë ngrohjeje.

Për të qenë më të saktë, deri në vitin 2050, afro 90 për qind e të gjithë qymyrit do të duhet të mbetet i paprekur, 60 për qind e naftës, 60 për qind e gazit, 99 për qind e naftës jo-konvencionale.

Referuar studiuesve, këto kanë të ngjarë të jenë të nënvlerësuara, pasi modelimi bazohet në një shans 50 për qind për të përmbushur objektivin e 1.5 gradë celsius dhe nuk përfshin mekanizma reagimi.

Nëse shansi rritet në 70 ose 80 për qind dhe do të llogariteshin unazat rekursive të një prishjeje të sistemit klimatik.

Nga vetë natyra, kapitali fosil nuk mund të përballojë një kufi të tillë.

Në mënyrë të detyrueshme, në mënyrë të pafrenuar, ai gërmon përreth për të nxjerrë gjithnjë e më shumë.

Për çdo ditë që kalon, ky përfundim merr konfirmim të mëtejshëm: klasat sunduese të kësaj bote janë në mënyrë kushtetuese të paaftë për t’iu përgjigjur katastrofës në ndonjë mënyrë tjetër përveçse duke e përshpejtuar atë.

Fatkeqësisht, COP26 nuk dha ndonjë arsye bindëse për të rishikuar këtë përfundim.

Më pak se një javë pas përfundimit të samitit, administrata Biden mbajti ankandin më të madh federal të shpimeve në det të hapur në historinë e SHBA-ve.

Ka pak për të sugjeruar që çdo qeveri tjetër që nënshkruan Paktin e Glasgow-t do të sillet ndryshe.

Pra, çfarë të bëjmë?

Mund të shkatërrojmë makineritë që shkatërrojnë këtë planet.

Nëse dikush ka vendosur një bombë me sahat në shtëpinë tuaj, ju keni të drejtë ta çmontoni atë.

Për më tepër, nëse dikush ka vendosur një pajisje ndezëse brenda ndërtesës së lartë ku jetoni dhe nëse themelet tashmë janë në flakë dhe njerëzit po vdesin në bodrume, atëherë shumë do të besonin se keni detyrimin të vendosni pajisjen jashtë funksionit.

Ky është rasti moral që, do të argumentoja, justifikon shkatërrimin e pasurisë së karburanteve fosile.

Kjo është krejtësisht e ndarë nga dëmtimi i trupit njerëzor, për të cilin nuk ka asnjë rast moral.

Dhe ky rast i veçantë moral për veprim të drejtpërdrejtë besoj se është jashtëzakonisht i fortë, nëse njihen realitetet e katastrofës klimatike.

Mbi këtë premisë, si mund t’i jepet përparësi integritetit fizik të pronës së lëndëve djegëse fosile?

Kohët e fundit, Boris Johnson bëri atë që mund të interpretohet bujarisht si një përpjekje për ta bërë këtë, kur mbrojti fushën e naftës Cambo, një nga seritë e pafundme të investimeve të reja në infrastrukturën e karburanteve fosile të llojit me të cilin nuk mund të jetojmë.

“Mundemi, thjesht mos i grisni kontratat”, ka thënë ai.

Në këtë këndvështrim, duhet të respektohet një kontratë me një sipërmarrës për shtimin e pajisjes që dërgon flakët gjithnjë e më lart. Ka përparësi ndaj çdo shqetësimi tjetër.

Megjithatë, vetëm pse duhet ta ketë atë shenjtëri, më duket jashtëzakonisht e vështirë për t’u thënë.

Ndërkohë, mund të vërejmë se ngadalësimi i katastrofës klimatike me përkufizim do të thotë shkatërrim i kapitalit fosil: nuk mund të ketë më përfitime nga lëndët djegëse fosile.

Dhe nëse qeveritë janë të paafta për ta nisur këtë punë, sepse i marrin urdhrat nga katet e fundit, atëherë duhet ta bëjnë të tjerët.

Jo sepse aktivistët mund të arrijnë heqjen e lëndëve djegëse fosile – vetëm shtetet e kanë atë potencial – por sepse roli i tyre është të rrisin presionin për të.

Pra, a mundet lëvizja klimatike në veriun global të arrijë qëllimet e saj duke dërguar kuadro ose turma për të shqyer makineritë?

Një imperativ etik i padiskutueshëm nuk përkthehet domosdoshmërisht në veprim efikas.

E kemi marrë këtë mësim nga autostradat e Britanisë, ku arritja kryesore e “Izoloni Britaninë” ka qenë zemërimi në rritje nga njerëzit e klasës punëtore në rrugën për në punët e tyre.

Jemi thellë në katastrofë. Është vonë, por përshkallëzimi sapo ka nisur.

Nuk e dimë se çfarë do të funksionojë saktësisht. E vetmja gjë për të cilën mund të jemi të sigurt është se jemi në një spirale vdekjeje, duhet të dalim prej saj dhe duhet të provojmë diçka më shumë.

Ditët e protestës së butë mund të kenë mbaruar.


Lajmet kryesore