Një Evropë e nivelit të dytë rrezikon të jetë një ‘gjethe fiku’ për hallet e BE-së

Ideja e një Komuniteti Politik Evropian, e nisur nga Emmanuel Macron në maj, po merr formë.

Macron dëshiron të krijojë “një platformë për koordinimin politik” midis vendeve të Bashkimit Evropian dhe fqinjëve të tyre.

Mund të jetë “përgjigja e duhur”, tha Presidenti francez, për të “stabilizuar fqinjësinë tonë” në kontekstin e luftës ruse dhe statusit të kandidatit në Bashkimin Evropian që iu dha Ukrainës dhe Moldavisë pas saj.

Qëllimi do të ishte t’u jepej vendeve aspirante një ndjenjë e përkatësisë në bllokun evropian përpara pranimit të tyre zyrtar.

Një samit jozyrtar i liderëve me iniciativën e Macron do të mbahet më 6 tetor në Pragë, me Republikën Çeke që aktualisht mban presidencën e BE-së.

Dyzet e katër shtete janë ftuar nga BE-ja, mes tyre Mbretëria e Bashkuar, Izraeli, Turqia dhe vendet kandidate për në BE.

Ndërsa kundërshtimet fillestare ndaj nismës së Macron, të parë nga shumë njerëz si një përpjekje tjetër për të ngadalësuar pranimet e ardhshme në BE, janë zhdukur kryesisht, shiriti ende duket se është vendosur mjaft i ulët.

Sipas një diplomati të Pragës, samiti duhet të dërgojë një “sinjal pozitiv në këtë situatë të trazuar”.

Kjo sigurisht që ia vlen një përpjekje. Megjithatë, nëse BE-ja dëshiron të përmbushë përgjegjësinë e saj gjeopolitike në fqinjësi, ajo duhet të investojë më shumë në procesin e zgjerimit sesa në zhvillimin e formateve të reja të samiteve.

Dhënia e statusit të kandidaturës së Ukrainës dhe Moldavisë në samitin e BE-së në qershor ishte pa dyshim një vendim historik. Ajo jo vetëm që u jep shpresë qytetarëve të këtyre vendeve mes shqetësimeve për sigurinë dhe stabilitetin e tyre, por i sinjalizon Rusisë se BE-ja nuk do t’i nënshtrohet sjelljes së pamatur të Putinit.

Nuk është më pak e rëndësishme që verën e kaluar edhe BE-ja kapërceu bllokimin e turpshëm në Ballkan dhe hapi rrugën për bisedimet e anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Për një kohë shumë të gjatë, BE-ja e kishte zvarritur zgjerimin, duke minuar besimin e shteteve kandidate në orientimin evropian.

Është në interesin vetjak të BE-së që procesi i zgjerimit të jetë i suksesshëm. Dhe angazhimi për Ukrainën – nëpërmjet ndihmës financiare, ofertës për integrim dhe mbështetjes ushtarake – mund të bëhet mjeti më i mirë për këtë.

Nuk ka mënyrë më të mirë për të siguruar që këto përpjekje të jenë të qëndrueshme dhe efektive sesa t’i bëjnë ato pjesë të një strategjie të përgatitur mirë për të mirëpritur Ukrainën në BE.

Vendet e tjera kandidate mund të përfitojnë vetëm nga një riangazhim i BE-së për atë që historikisht ka qenë instrumenti i saj më efektiv: sjellja e paqes dhe stabilitetit në Evropë.

Natyrisht, nuk mund të ketë rrugë të shkurtra në rrugën e kandidatëve për në BE. Por blloku do të ishte i mirë-këshilluar për të zbutur procesin dhe për të shmangur ecjen në gjumë në një tjetër shqetësim të zgjerimit.

Megjithatë, nëse Komuniteti Politik Evropian mund ta sigurojë këtë, mbetet e dyshimtë. Pjesëmarrja e vendeve si Mbretëria e Bashkuar apo Izraeli e bën atë një format që sipas definicionit nuk do të ishte i prirur për t’u marrë me zgjerimin e BE-së.

Samiti i Pragës pritet kryesisht të rikonfirmojë parimet e Helsinkit të vitit 1975, duke përfshirë integritetin territorial dhe respektimin e sovranitetit të të gjitha vendeve.

Në përputhje me preferencat franceze, fokusi i saj është te siguria evropiane dhe sfidat gjeopolitike. Komuniteti i ri, i cili mund të mblidhet një herë ose dy herë në vit, mund t’i ngjajë kështu një OSBE – një grup vendesh me të njëjtin mendim të bashkuar në refuzimin e politikës destruktive të Rusisë.

Ndërsa një kuadër i tillë mund t’u japë vendeve kandidate akses në një forum strategjik të nivelit të lartë, nuk ka gjasa që ta bëjë procesin e tyre të integrimit më kuptimplotë.

Do të jetë një “hapësirë ​​bashkëpunimi për liderët evropianë”, siç shprehet një zyrtar i lartë i Komisionit Evropian, ndërsa pyetjet kryesore mbeten pa përgjigje: Si mund t’u japë një perspektivë të besueshme afatmesme dhe përfitime të prekshme vendeve kandidate? Heqja e pengesave institucionale për anëtarësim dhe integrimi më i mirë i tyre në BE përpara se të anëtarësohen në bllok?

Një sfidë kryesore për BE-në në dekadën e ardhshme dhe më tej nuk do të jetë reforma e institucioneve të saj për t’u përgatitur për thithjen e anëtarëve të rinj, por mënyra se si të ruajnë orientimin pro-evropian të fqinjëve të tyre pa qenë në gjendje ose pa dëshirë t’i pranojnë ata si anëtarë të plotë të klubit për çdo kohë së shpejti.

Për të adresuar këtë nevojë themelore dhe për të “stabilizuar fqinjësinë”, siç tha Macron, BE-së do t’i duhet të bëjë shumë më tepër sesa të krijojë një konferencë të re të krerëve të shteteve. Ai duhet të sigurojë një vizion afatgjatë për integrimin e tyre me Evropën, duke përfshirë aksesin e plotë në katër liritë e BE-së sapo të kenë përmbushur kriteret.

Kjo ofertë do të përfshinte jo vetëm një ndihmë të rëndësishme për t’u përgatitur për anëtarësimin në BE në një afat të gjatë, por edhe akses në fondet e kohezionit nëse ata i bashkohen tregut të vetëm përpara se të bëhen anëtarë të plotë të BE-së. Do të jetë gjithashtu e nevojshme të ndihmohen këto vende të integrohen më ngushtë me infrastrukturën energjetike të BE-së për të përmbushur detyrimet e tyre ndërkombëtare për klimën.

Duke filluar me Ukrainën dhe Moldavinë, BE-ja duhet t’u ofrojë gjithashtu vendeve fqinje një kompakt sigurie me angazhime konkrete për të forcuar aftësitë e tyre vetëmbrojtëse, për të ofruar ndihmë ushtarake dhe konsultime të rregullta strategjike dhe për të përmirësuar sigurinë kibernetike dhe bashkëpunimin strategjik në infrastrukturë.

Këto janë kohë të trazuara dhe liderët e BE-së duhet të bëjnë çmos për të dërguar një sinjal pozitiv në samitin e Pragës. Por pa më shumë përpjekje për të injektuar besueshmëri dhe energji në procesin e zgjerimit, Komuniteti Politik Evropian nuk do të jetë më shumë se një fletë fiku për të mbuluar betejat gjeopolitike të BE-së.

Marrë nga Euronews, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.