Monedha e përbashkët e Brazilit dhe Argjentinës, veçanërisht e përshtatshme për Pekinin

Projekti i monedhës së përbashkët midis Brazilit dhe Argjentinës është ringjallur.

Ai po rifillon si një mënyrë për të reduktuar varësinë nga dollari. Por mjeshtri i ri i kontinentit tani është Kina. Dhe kërcënimet ndaj demokracisë nuk vijnë vetëm nga e djathta bolsonariste.

Janë 33 shtete anëtare por ka mungesa të dukshme.

Venezueliani Maduro e anuloi udhëtimin në momentin e fundit duke denoncuar “rrezikun e agresionit fashist”: në realitet ai duket se ka frikë se mund të arrestohet pas mbërritjes së tij, me urdhër të gjyqësorit argjentinas.

Kurse Andrés Manuel Lòpez Obrador, presidenti meksikan, ka mbetur gjithashtu në shtëpi: përtej arsyeve zyrtare, dihet se e përbuz politikën e jashtme, ai është një rast i mrekullueshëm i “sovranitetit të së majtës”.

Meksika është ekonomia e dytë e Amerikës Latine për nga madhësia e PBB-së së saj, pas Brazilit, ndërsa në vendin e tretë vjen Argjentina.

Nëse në vend të kësaj shikojmë PBB-në për frymë, e cila mat nivelin e mirëqenies së banorëve, atëherë renditja ndryshon: e para është Argjentina, e dyta është Meksika, i treti është Brazili.

Ndaj dy vendet e tjera të rënda të zonës në terma ekonomikë mbetën të dominojnë skenën në samitin e Celac: Brazili i Lula da Silvës dhe Argjentina e Alberto Fernandez.

Ideja e monedhës së përbashkët u prezantua si një eksperiment që duhet nisur me dy, për ta propozuar më pas si monedhën e të gjithë Mercosur-it, komunitetit ekonomik të vendeve të Amerikës së Jugut.

Arsyet e këtij projekti kujtojnë ato që frymëzuan euron: për të lehtësuar tregtinë midis vendeve fqinje dhe atyre të lidhura, zvogëloni kostot dhe mbi të gjitha eliminon varësinë nga një monedhë e tretë si dollari.

Duke qenë se fillimisht kjo monedhë e re nuk do të zëvendësonte realin brazilian dhe peson argjentinase, por do t’i plotësonte ato, projekti kujton paraardhësin e euros që ishte ECU, mburoja evropiane që i parapriu dhe përgatiti monedhën unike.

Kritikat erdhën kryesisht nga pala braziliane.

Nga të dy ekonomitë, argjentinasja është tradicionalisht më e paqëndrueshme, subjekt i falimentimeve sovrane, hiperinflacionit, madje më shumë se monedha braziliane.

Mercosur po përpiqet të mbajë premtimet për të krijuar një treg të vetëm.

Të paktën, projekti i monedhës së vetme mund të shihet si një devijim. Ai nuk trajton rrënjët e një trazire ekonomike që nuk ka të bëjë fare me ndikimin e SHBA-ve apo me dollarin.

Inflacioni 95 për qind i Argjentinës rrjedh nga politikat populiste: shpenzime të lehta publike, pagesa të mirëqenies, të financuara nga një bankë qendrore që printon para.

Euroja, të paktën, lindi duke tërhequr vendet më të dobëta drejt një modeli gjerman të rregullave monetare dhe stabilitetit.

Në të gjithë Amerikën Latine po rritet hegjemonia e një populizmi të majtë, i cili rehabiliton shpenzimet publike dhe nacionalizimet, receta të cilat tashmë janë testuar gjerësisht në të kaluarën me rezultate të dobëta.

Raundet e fundit të zgjedhjeve kanë sjellë në pushtet një shumicë shumë të madhe liderësh të majtë.

Rikthimi i Lula-s në pushtet ka vulosur dhe konfirmuar këtë “valë rozë apo të kuqe” që kishte ndodhur tashmë në dekadën e parë të këtij shekulli dhe që nuk ka lënë një bilanc ekonomik emocionues.

Sa i përket rolit dominues të SHBA-ve, edhe ai i përket së shkuarës: me përjashtim të Meksikës, ekonomitë kryesore të Amerikës Latine sot kanë Kinën si partnerin kryesor tregtar dhe pikërisht ndaj Pekinit janë zhvilluar forma të reja varësie.

Sot, Lula prezantohet si shpëtimtari i demokracisë më të madhe të Amerikës Latine, pasi i mbijetoi 8 janarit, sulmi ndaj ndërtesave institucionale në Brasilia.

Megjithatë, zgjidhja e mëvonshme e llogarive kundër Bolsonaristëve po ekspozon dobësi të tjera të sistemit demokratik.

Në Amerikën Latine mbizotëron lëvizja e populistëve të krahut të majtë, shumë prej të cilëve e respektojnë demokracinë vetëm në masën që i bën të fitojnë. Rasti i Meksikës është një nga më shqetësuesit: socialisti Amlo qeveris me dekret, injoron kufijtë kushtetues, zgjeron militarizimin e ekonomisë.

Vitet e fundit, më shumë gazetarë janë vrarë në Meksikë sesa në vendet ku lufta civile është ndezur.

Po ashtu Peruja është një tjetër rast tragjik: përfundoi në një gjakderdhje për shkak të përplasjes vëllavrasëse midis dy fraksioneve kundërshtare të së majtës.

Marrë nga “Corriere della Sera”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.