Ministri i Jashtëm i Zelandës së Re fajëson ‘dështimin e marrëdhënieve’ për marrëveshjen e sigurisë Kinë-Solomon

Tronditja për marrëveshjen e sigurisë së Kinës me Ishujt Solomon është dëshmi e “një dështimi të marrëdhënieve”, tha ministri i Punëve të Jashtme të Zelandës së Re, duke konfirmuar se pakti i befasoi plotësisht Zelandën e Re, Australinë dhe vendet e tjera të Paqësorit.

Kjo shënon marrëveshjen e parë të njohur dypalëshe të sigurisë të Pekinit në Paqësor. Teksti i marrëveshjes përfundimtare është sekret, por një draft i rrjedhur në mediat sociale në mars i dha ushtrisë dhe policisë kineze qasje të konsiderueshme në vend, duke i lejuar Kinës të “bëjë vizita anijesh, të kryejë rimbushje logjistike dhe të ketë ndalesë dhe kalim në Ishujt Solomon”.

Duke folur të hënën, Nanaia Mahuta i tha të përditshmes britanike “The Guardian”, përcjell Albanian Post se njohuria e parë e Zelandës së Re për marrëveshjen ishte kur një draft u zbulua në internet në fund të marsit, duke përforcuar deklaratat nga ministri i Mbrojtjes, Peeni Henare, se kishte kapur Australinë dhe Zelandën e Re.

Ajo e dënoi marrëveshjen si “të padëshiruar dhe të panevojshme” dhe në mars tha se “mund të destabilizojë institucionet dhe marrëveshjet aktuale që kanë mbështetur prej kohësh sigurinë e rajonit të Paqësorit”.

Nëse të dy vendet ishin të befasuar nga detajet specifike të marrëveshjes, apo vetë ekzistenca e saj, ministrja u përgjigj: “Të dyja”.

Megjithatë, politikanët australianë kanë qenë të kujdesshëm nëse projekt-marrëveshja erdhi si befasi. Ministrja e Punëve të Jashtme të Australisë, Marise Payne, dhe ministri i Paqësorit, Zed Seselja, të dy konfirmuan se nuk dinin për marrëveshjen, derisa ajo u zbulua në internet në fund të marsit, por kryeministri Scott Morrison ka refuzuar t’u përgjigjet pyetjeve rreth çfarë dinte, apo kur.

Në prapaskenë, zyrtarët australianë informuan disa media se inteligjenca australiane ishte në dijeni të marrëveshjes dhe po kërkonte që ajo të zbulohej.

Megjithatë, pjesa më e madhe e përgjegjësisë për atë prishje të marrëdhënieve qëndronte në këmbët e qeverisë së Solomonëve dhe, si rrjedhojë, kryeministrit të saj, Manasseh Sogavare, sugjeroi ajo.

Mahuta shtoi se ishte “një pikëpamje e përqendruar te Zelanda e Re se, ku ka ndodhur prishja e marrëdhënieve… Unë nuk dua të ngatërroj pozicionin e Zelandës së Re me atë të Australisë – ne qëndrojmë në këmbët tona në lidhje me mënyrën në të cilën punojmë me fqinjët tanë të Paqësorit”.

Marrëveshja ngriti shqetësime të menjëhershme nga Zelanda e Re, Australia dhe Shtetet e Bashkuara në lidhje me perspektivën e ndërtimit të një baze ushtarake kineze në Solomonët – dhe në Paqësorin më të gjerë se rajoni mund të bëhet një tabelë shahu për fuqitë gjeopolitike.

Australia e quajti perspektivën e një baze ushtarake një “vijë të kuqe” dhe SHBA-të kanë deklaruar se do të “marrin veprime” në përgjigje të çdo baze që po ndërtohet.

Brenda Solomonëve, Mattheë Wale, lideri i opozitës, argumentoi se “do t’i bënte Solomonët një fushë loje gjeopolitike” dhe “kërcënonte më tej unitetin e brishtë të kombit”.

Sipas Mahuta-s Zelanda e Re duhej të “merrte me vlerë” garancitë nga Ishujt Solomon se një bazë detare nuk do të vazhdonte.

Brenda Solomonëve, marrëveshja ka ngritur shqetësime se forcat kineze mund të përdoren nga autoritetet për të shtypur disidencën dhe për të protestuar.

Një karikaturë e shpërndarë gjerësisht në Ishujt Solomon në mediat sociale tregon protestuesit duke u rrethuar nga një Xi Jinping – udhëheqëi kinez – i armatosur me veshje ushtarake, ndërsa Sogavare qëndron pas Xi, duke thënë: “Ai po ju mbron nga ju”.

Mahuta i pranoi në heshtje këto shqetësime, duke thënë se ndihma e mëparshme e Zelandës së Re gjatë periudhave të trazirave ishte krijuar për të ndihmuar popullatën gjerësisht, në vend që të përfitonte elitat politike.

Edhe pse marrëveshja e sigurisë vazhdon të gjenerojë tituj, megjithatë, Mahuta tha se kërcënimet më të mëdha për Paqësorin dhe sigurinë e tij ishin ndryshimet klimatike dhe ndikimi ekonomik i COVID

“Biseda e madhe për Paqësorin nuk është domosdoshmërish një bisedë sigurie, por një bisedë ekonomike, sepse niveli i cenueshmërisë ekonomike të Paqësorit është komplikuar vetëm nga COVID dhe do të vazhdojë të komplikohet nga ndryshimet klimatike”, e përmbylli Mahuta.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.