Mbretëria e Bashkuar afër ribashkimit me programin shkencor të BE-së, Horizon Europe

Mbretëria e Bashkuar është në prag të arritjes së një marrëveshjeje për t’u rikthyer në programin kërkimor shkencor të BE-së, Horizon Europe, prej 85 miliardë paundësh.

Referuar burimeve diplomatike, negociatat për t’u bërë një anëtar i asociuar do të vazhdojnë gjatë fundjavës dhe të dy palët janë afër marrëveshjes pas tre muajsh bisedime, kryesisht për koston e rihyrjes.

Në vitin 2020, Mbretëria e Bashkuar doli nga projekti në një mosmarrëveshje mbi dështimin për të zbatuar marrëveshjet tregtare të protokollit të Irlandës së Veriut në marrëveshjen origjinale të tërheqjes së Brexit.

Por dera e anëtarësimit të asociuar u rihap kur korniza zëvendësuese e Windsor u vulos në mars, me shefen e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, duke deklaruar se një marrëveshje mund të bëhej “me shpejtësi”.

Tanimë, BE-ja ka thënë se Mbretëria e Bashkuar nuk do të pritet të paguajë për vitin 2021 dhe 2022, kur nuk ishte anëtare e asociuar.

Mirëpo, burimet kanë thënë se Mbretëria e Bashkuar ka bërë presion për zbritje më të mëdha në kontributin e saj në fondin e përgjithshëm.

Sipas Marrëveshjes së Tregtisë dhe Bashkëpunimit të vitit 2020 (TCA), kontributet e Mbretërisë së Bashkuar do të bazoheshin në normat e suksesit për sa i përket fondeve kërkimore të dhëna për projektet nga viti 2019.

Vendi argumentoi se kontributet duhet të bazohen në normat e suksesit në vitin 2023, që do të ishte shumë më të ulëta duke pasur parasysh aplikimet e reduktuara në fond për shkak të pasigurisë mbi anëtarësimin.

Të dhënat nga Komisioni Evropian tregojnë një rënie të madhe të çmimeve për programet shkencore britanike që nga viti 2019.

Në atë vit, 959.3 milionë euro shkuan në Mbretëri të Bashkuar në 1 mijë e 364 grante, krahasuar me 22.18 milionë euro në 192 grante në vitin 2023 deri më sot.

Ka pasur gjithashtu diskutime se çfarë niveli të nën ose mbi-arritjes duhet të shkaktojë një korrigjim dhe se si do të zgjidhej.

Paul Nurse, drejtor i Institutit Francis Crick në Londër, ka treguar se një marrëveshje do të festohej nga shkencëtarët në Mbretërinë e Bashkuar dhe në mbarë Evropën.

“Unë inkurajoj kryeministrin që të finalizojë marrëveshjen pa vonesa të mëtejshme”, ka thënë ai.

“Lidhjet me shkencëtarët dhe iniciativat në Evropë janë një nga pikat tona më të forta kërkimore dhe mund të vazhdojnë gjatë.”

Sekretari i Jashtëm, James Cleverly, u takua të hënën me nënpresidentin e komisionit Maroš Šefčovič dhe anëtarësimi i lidhur me programin e kërkimit bërthamor të Euratom ishte në rendin e ditës

Një zëdhënës i qeverisë ka bërë me dije se “bisedimet janë duke vazhduar dhe për këtë arsye ne nuk kemi rënë dakord ende për një marrëveshje”.

Sakaq, plani B i qeverisë përfshin fonde të veçanta shkencore për Mbretërinë e Bashkuar.

Por udhëheqësit e shkencës kanë thënë se anëtarësimi në Horizon është i domosdoshëm për bashkëpunimin ndërkombëtar, rekrutimin e talenteve dhe avancimin e shkencës, për të cilën ata thonë se nuk është bërë asnjë përpjekje e vetme.

Marrë nga “The Guardian”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.