Kriza ekonomike e Turqisë pritet të thellohet pasi Erdogan të jetë në krye të sondazheve

Analistët presin që kriza ekonomike e Turqisë të përkeqësohet pasi presidenti Recep Tayyip Erdoğan doli në krye në raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale të vendit dhe partia e tij fitoi një shumicë parlamentare në një votim legjislativ.

Lira turke, e cila është zhvlerësuar në mënyrë të qëndrueshme vitet e fundit duke përfshirë përgjysmimin e vlerës vetëm në një vit, ra afër nivelit të ulët historik pasi tregjet u hapën mëngjesin pas votimit të së dielës.

Presidenti Erdogan përmbysi pritshmëritë duke dalë në krye, duke fituar 49.5% të votave në garën presidenciale krahasuar me 44.9% për kundërshtarin e tij, Kemal Kılıçdaroğlu. Meqenëse asnjëri nga kandidatët nuk arriti pragun e 50% të nevojshëm për të fituar plotësisht, një balotazh do të zhvillohet më 28 maj.

Aleanca qeverisëse e Erdoganit, e përbërë nga partia e tij për Drejtësi dhe Zhvillim, si dhe një grup partish nacionaliste, gjithashtu u rrit për të siguruar një shumicë parlamentare.

Shqetësimi i përhapur për krizën e kostos së jetesës nuk e largoi mbështetjen për Erdoganin në qendrat e votimit, edhe pse politikat e tij joortodokse ekonomike, duke përfshirë një neveri afatgjatë ndaj rritjes së normave të interesit, kanë kontribuar në rritjen e inflacionit dhe rritjen e kostos së ushqimit dhe të mallrave bazë.

“Shpresat për një fitore të opozitës dhe një kthim në politikëbërjen ortodokse janë zhdukur”, shkroi Liam Peach, nga Capital Economics.

“Në vend të kësaj, tani ekziston një rrezik shumë real që një fitore e Erdoganit mund të çojë në paqëndrueshmëri makroekonomike në Turqi, duke përfshirë kërcënimin e një krize të rëndë valutore dhe tendosje në pozicionet bankare dhe të borxhit sovran më tej”.

Turqia është ekonomia e 19-të më e madhe në botë, sipas Bankës Botërore. Ajo ka vënë në dukje se kriza ekonomike turke e pesë viteve të fundit është shoqëruar me përpjekje për të mbështetur rritjen ekonomike “me bum krediti dhe stimulim të kërkesës”.

Ekonomistët nga Bloomberg vlerësojnë se banka qendrore turke ka shpenzuar më shumë se 177 miliardë dollarë në mbështetje të lirës që nga dhjetori 2021.

Grupi Turk i Kërkimit të Inflacionit (ENAG), i cili mat inflacionin në një shportë mallrash dhe shërbimesh, regjistroi një rritje çmimi prej 105,19% muajin e kaluar krahasuar me vitin e kaluar, duke shtuar se çmimet u rritën me gati një të tretën krahasuar me fillimin e 2023.

Çmimi i qepëve, një element kryesor në kuzhinën turke, u bë shpejt një pikë diskutimi në zgjedhje pasi Kılıçdaroğlu publikoi një video muajin e kaluar duke thënë: “Tani, një kilogram qepë është 30 lira, nëse Erdoğan qëndron do të jetë 100 lira”.

Erdogan u kundërpërgjigj në një tubim zgjedhor, duke hedhur poshtë shqetësimet për rritjen e çmimit të ushqimeve.

Agjencia amerikane e vlerësimit të kredisë Fitch Ratings vuri në dukje rënien e rezervave valutore të Turqisë të shkaktuar nga përpjekjet për të stabilizuar lirën, duke parashikuar vështirësi për qeverinë e ardhshme.

“Pavarësisht se kush do të fitojë, qeveria e ardhshme do të përballet ende me një sfond ekonomik sfidues të karakterizuar nga kërkesa e ndrydhur për këmbim valutor dhe presioni ndaj lirës, një deficit i gjerë i llogarisë korente, në rënie të rezervave ndërkombëtare dhe inflacion i lartë”, tha ai.

Perspektiva që anëtarët e koalicionit të opozitës gjashtëpartiake të Turqisë mund të siguronin fitoren për të rivendosur besimin ndërkombëtar në ekonominë turke dhe për t’u kthyer në politikat ekonomike më ortodokse dukej gjithnjë e më e pamundur.

Duke folur para raundit të parë të votimit, ekonomisti Bilge Yılmaz, i partisë nacionaliste IYI, tha se kriza ekonomike e Turqisë ka tejkaluar potencialisht çdo gjë që vendi kishte duruar në dekada.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.