Lajme

Jetëgjatësia mund të zgjatet, ngadalësimi i plakjes histori tjetër


Tërësia e historisë njerëzore mund të shihet si një përshkrim i përpjekjes së vazhdueshme dhe të pafrytshme për të shmangur vdekjen.

Ashtu si kalorësi Antonius Block, që luan shah me “Engjëllin e Vdekjes” në filmin e Ingmar Bergman, qeniet njerëzore përpiqen t’i shmangen vdekjes, duke praktikuar ritet fetare.

Në periudhën moderne, edhe nëse vdekja ka ende epërsinë, disa mund të thonë se nuk është më në nivelin me të cilin jemi mësuar që nga fillimi i kohës.

Që nga mesi i shekullit të 19-të, jetëgjatësia globale është rritur me një mesatare prej tre muajsh në vit.

Studiuesit investojnë kohën e tyre, në përpjekje për të deshifruar mekanizmat për ngadalësimin e procesit të plakjes.

Dëshira e zjarrtë për të ruajtur rininë ka bërë që miliona industri të prodhojnë kremra kundër plakjes, të cilat aktualisht gjenerojnë rreth 200 miliardë dollarë në vit, një shifër që pritet të dyfishohet deri në fund të dekadës.

A kanë ndryshuar rregullat e lojës?

Por a ka arritur me të vërtetë raca njerëzore, sadopak, të ndryshojë rregullat biologjike të lojës? Ne mund të jetojmë më gjatë, por a plakemi më ngadalë?

Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, një ekip shkencëtarësh ekzaminoi 39 popullata majmunësh dhe qeniesh njerëzore. Gjetjet e tyre u botuan në Nature Communications.

Përmirësimi i jetëgjatësisë mesatare të njeriut është kryesisht një objekt i krijuar nga mbijetesa e përmirësuar midis fëmijëve dhe të rriturve. Nuk ka pasur asnjë vonesë ose ngadalësim në procesin e plakjes.

Studimi u bazua në testimin e raportit midis “jetëgjatësisë” dhe “barazisë së jetëgjatësisë”: Nëse shumica e njerëzve vdesin në pak a shumë të njëjtën moshë, indeksi i barazisë së jetëgjatësisë është i lartë.

Kur probabiliteti i vdekjes është relativisht i njëjtë në mosha të ndryshme, barazia e jetëgjatësisë është e ulët.

Ata nuk mund të demonstronin ndoshta se plakja nuk mund të ngadalësohet. Por, ata demonstruan se një ngadalësim i tillë thjesht nuk është mënyra në të cilën jetëgjatësia maksimale e njerëzve në të vërtetë u rrit, siç u tha, tre muaj në vit që nga fillimi i revolucionit industrial.

Gjetjet sigurojnë mbështetjen më të fortë deri më tani për hipotezën “shkalla e pandryshuar e plakjes”; plakja në përgjithësi është fikse për secilën specie; dhe shpjegon pse jetëgjatësia dhe barazia e jetëgjatësisë janë të ndërlidhura në speciet e ndryshme.

Njerëzit relativisht më të rinj po mbijetojnë më gjatë. Njëzet vjet më parë, për shembull, shumë më tepër gra të reja vdiqën nga kanceri i gjirit.

Ata nuk shqyrtuan shkallën me të cilën njerëzit humbin aftësinë për të vrapuar një milje dhe kjo mund të jetë përmirësuar; por shkalla me të cilën rritet vdekshmëria me moshën nuk ka ndryshuar.

Në 100 vitet e fundit, jetëgjatësia e njeriut është tri hapa, shpjegon profesor Haim Cohen, në Universitetin Bar Ilan.

E para për shkak të antibiotikëve, e cila shkaktoi hapin më të madh. “Deri në vitet 1940, shkaku i vdekjes për 70 % të qenieve njerëzore ishte infeksioni”, thotë ai. “Në vitin 2010, 70 % vdiqën nga sëmundje të lidhura me moshën. Me fjalë të tjera, kjo nuk ka të bëjë me ngadalësimin e plakjes”.

Një evolucion tjetër, i cili ndikon në jetëgjatësinë mesatare, u arrit me trajtimin më të mirë të sëmundjeve kardiake: përsëri plakja nuk u ndërpre ose u ngadalësua, por sëmundjet u shëruan. Dhe kërcimi i tretë ishte për shkak të zvogëlimit të vdekshmërisë foshnjore.

“Këto janë tri arsyet për zgjatjen e jetëgjatësisë. Në këtë kuptim, autorët e artikullit janë të saktë, duke pohuar se ndryshimet në jetëgjatësinë nuk janë sepse kemi zgjidhur probleme në lidhje me plakjen”, thotë Cohen.

Studimet mbi krijesat më të ulëta si mizat ose krimbat, të cilat përfshinin ndryshime thelbësore në gjenomin e tyre, arritën të ndikojnë në plakjen dhe të zgjasin jetën e tyre deri në gjashtëfish. Jo gjitarë.

“Kur analizojmë shifrat për përpjekjet për të zgjatur jetën midis gjitarëve, me anë të ndryshimeve gjenetike ose ushqyese, rritja varion nga 8 në 30 %, jo më shumë”.

Cohen thotë se “a do ta thyejmë pengesën prej 30%? Ne nuk e dimë. Për momentin është trillim shkencor. Ndoshta jeta nuk mund të zgjatet përtej 30%. Apo ndoshta diçka po na pret pranë qoshes”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com


Lajmet kryesore