Jeta kulturore e shqiptarëve – në shifra – për vitin 2021

Nuk ka dilema kur bëhet fjalë për ndikimin e pjesëmarrjes në aktivitete kulturore te mirëqenia e individit.

Paçka se në Shqipëri janë organizuar më shumë aktivitete kulturore për vitin 2021, pjesëmarrja ka qenë thuajse në nivelet e një viti më parë.

Për vitin 2021, në Shqipëri janë organizuar gjithsej 512 shfaqje dhe premiera në institucionet qendrore të artit.  Më shumë nga 328 që janë mbajtur në vitin 2020.

Por në këto aktivitete kulturore kanë marrë pjesë vetëm 38 mijë e 91 spektatorë nga 38 mijë e 332 në vitin pararendës.

Trashëgimia kulturore

Koncepti i trashëgimisë kulturore shoqërohet me tërësinë e pasurive kulturore, të cilat shprehin vlerat, identitetin, njohuritë, traditat, besimet si dhe pasuritë kulturore të një shoqërie.

Trashëgimia kulturore identifikohet me monumente, muze, vende arkeologjike, parqe dhe kala.

Përveç pasurive materiale, pjesë e trashëgimisë kulturore janë dhe pasuritë jo-materiale, aspekte të paprekshme si muzika, vallëzimi, ritualet ose tradita të cilat trashëgohen dhe përcillen brez pas brezi.

Në listën e pasurive kulturore botërore të mbrojtura nga UNESCO, Shqipëria është e përfaqësuar si nga trashëgimia materiale dhe ajo jo-materiale.

Numri i vizitorëve në muze, kala dhe parqe arkeologjike për vitin 2021 është 423 mijë e 565 vizitorë, 39,8 për qind e të cilëve janë të huaj.

Frekuentimi më i lartë në institucionet e trashëgimisë kulturore është nga vendasit me 60,2 për qind.

Kalatë dhe monumentet janë pasuritë që janë frekuentuar më së shumti nga vizitorët e huaj, ndërkohë vizitorët vendas kanë preferuar më shumë parqet arkeologjike.

Arsimi kulturor

Arsimi në kulturë pasqyron informacion mbi regjistrimet e studentëve në arsimin e lartë, në fusha studimi të lidhura me kulturën.

Bazuar në klasifikimin e fushave të studimit, fushat që konsiderohen të lidhura me kulturën janë “Arte”, “Shkenca Humane dhe Gjuhët”, “Gazetari dhe Informim”, dhe “Arkitekturë dhe Ndërtim”.

Në vitin akademik 2021-22, në fushat e studimit të lidhura me kulturën janë regjistruar 16 mijë e 146 studentë, të cilët përbëjnë 13,0 për qind të totalit të regjistrimeve për këtë vit akademik, duke shënuar një rënie me 1,5 pikë përqindje, krahasuar me vitin e kaluar.

Këto fusha janë preferuar më shumë nga femrat, përkatësisht 14,5 për qind femra dhe 11,0 për qind meshkuj ndaj totalit të regjistrimeve për secilën gjini.

Në këtë vit akademik, në total të studentëve të regjistruar në fushat e lidhura me kulturën, “Gjuhët” dhe “Arkitekturë dhe Ndërtim” janë fushat e studimit më të preferuara nga studentët.

Përkatësisht me 35,9 për qind dhe 35,0 për qind.

Në fushat e studimit të lidhura me kulturën, femrat përbëjnë shumicën e studentëve me 65,8 për qind. Përqindja e femrave është më e lartë në fushat “Gjuhë” (81,4 %), “Gazetari dhe informim” (77,2 %) dhe “Shkenca humane” (70,7 %).

Sakaq, me e ulët në fushën “Arkitekturë dhe ndërtim”, ku femrat përbëjnë 49,7 për qind të studentëve në këtë fushë.

Punësimi në Kulturë

Informacioni mbi punësimin në kulturë është siguruar nga Anketa e Forcave të Punës dhe përfaqëson punësimin e individëve në moshën 15 vjeç e lart sipas aktiviteteve ekonomike ose sipas profesioneve të cilat lidhen me fushën e kulturës.

Për vitin 2021, janë të punësuar në një aktivitet kulturor ose në një profesion kulturor 21 mijë e 78 individë që përbëjnë 1,7 për qind të punësimit gjithsej.

Krahasuar me vitin pararendës, punësimi në kulturë pësoi një rritje me 0,2 pikë përqindje.

Shumica e të punësuarve në kulturë janë meshkuj, respektivisht 58,3 për qind në vitin 2021. Krahasuar me vitin e kaluar, kjo përqindje është rritur me 1,5 pikë përqindje.

Përqindja që zënë femrat në punësimin në kulturë ka një vlerë më të ulët krahasimisht me përqindjen që ato zënë në punësimin e gjithë ekonomisë (44,5 %).

Ndërkohë që të rinjtë të moshës 15 deri në 29 vjeç përbëjnë vetëm 21,4 për qind të punësimit gjithsej në vend, pjesëmarrja e tyre në punësimin në kulturë është më e lartë, 30,2 për qind në vitin 2021.

Krahasimisht, me vitin e kaluar, ka pësuar rënie me 3,8 pikë përqindje.

Të punësuarit me arsim të lartë përbëjnë pjesën më të madhe të të punësuarve në punësimin në kulturë, 65,1 për qind në vitin 2021.

E kundërta ndodh me shpërndarjen e punësimit gjithsej sipas nivelit arsimor ku të punësuarit me arsim të lartë përbëjnë vetëm 22,5 për qind të të punësuarve gjithsej.

Përdorimi i internetit për qëllime kulturore

Nëpërmjet anketës së Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimit (TIK) në Familje dhe nga Individët, që INSTAT zhvillon, është matur edhe përdorimi i rregullt i internetit nga femrat dhe meshkujt për informacione ose aktivitete kulturore.

Të tilla si pjesëmarrja në rrjete sociale, leximi i gazetave/revistave në internet, komunikimi me mesazhe të shkurtra dhe blerjet online të librave/revistave/gazetave.

Në analizën sipas aktiviteteve të kryera në internet gjatë tre muajve të fundit, për tre kategoritë e para, janë meshkujt të cilët regjistrojnë përqindjet më të larta, mbi 50 për qind.

Në vitin 2021, në analizën e të dhënave sipas gjinisë, femrat e përdorin më shumë internetin për blerjen online të librave/revistave/gazetave (77,8 %) ndërsa meshkujt e përdorin për leximin e lajmeve në gazeta/revista (53,8 %).

Kurse për aktivitetet e kryera në internet gjatë tre muajve të fundit, grup-moshat 16 deri në 24 vjeç dhe 25 deri në 54 vjeç e përdorin më shumë internetin për blerje online të librave/revistave/gazetave. Ndërkohë grup-mosha 55 deri në 74 vjeç e përdorin për leximin e lajmeve në gazeta/revista në internet.

Ndërkohë, rritja më e lartë e çmimeve për mallrat dhe shërbimet kulturore në vitin 2021 është shënuar për kategorinë “Shërbime kulturore” me 0,9 për qind.

Ndërsa ulja më e madhe vërehet në kategorinë “Libra” me 0,4 për qind.

Shpenzimet Publike për Argëtim, Kulturë dhe Çështje Fetare

Këto shpenzime, ndër të tjera kanë rëndësi për konsolidimin dhe promovimin e vlerave artistike, artit dhe aktiviteteve kulturore në arenën kombëtare dhe ndërkombëtare.

Në vitin 2021, shpenzimet publike në këtë fushë kanë qenë 7.542 milionë lekë.

Këto shpenzime përbëjnë 1,27 për qind të shpenzimeve publike gjithsej për vitin 2021 dhe zënë një peshë prej 0,40 për qind në PBB-në gjithsej.

Krahasuar me vitin e mëparshëm, shpenzimet publike për Argëtim, Kulturë dhe Çështje Fetare shprehur si përqindje ndaj PBB-së janë ulur me 0,02 pikë përqindje.

Kurse në përqindje ndaj totalit të shpenzimeve publike janë ulur me 0,01 pikë përqindje.

Burimi: INSTAT. 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com