Ora 18:30.

Rrethinat jugore të Bejrutit sapo janë goditur nga sulmi më i madh izraelit që nga lufta e vitit 2006, banorët e qytetit ende dridhen nga zhurma e eksplozivëve.

Nuk dihet numri i të vdekurve, flitet për masakër.

Një tjetër tragjedi?

Ndoshta fillimi i një lufte rajonale. Po qarkullon thashethemi më i çmendur: Sekretari i Përgjithshëm i Hezbollahut ka humbur jetën.

Të nesërmen në mëngjes, lajmi dukej se u konfirmua.

Ka ndodhur e paimagjinueshme.

Hassan Nasrallah ka vdekur, njofton ushtrinë izraelite pak pas orës njëmbëdhjetë.

Të tjerat, askush nuk i di.

Kjo e zhyt vendin dhe rajonin në të panjohurën.

Duke marrë drejtimin e partisë 32 vjet më parë, atëherë duke udhëhequr të vetmen forcë të armatosur që perceptohej si e aftë për të frenuar armikun izraelit, ai ishte bërë fytyra e “rezistencës”.

Me çlirimin e Jugut të Libanit në vitin 2000, pastaj me luftën e korrikut 2006, ai kishte ndërtuar një legjendë të vogël rreth emrit të tij.

Tashmë, dështimet ushtarake, dështimet e sigurisë, kostoja njerëzore e luftës dhe mungesa e një strategjie të qartë japin përshtypjen e një organizate të vjetërsuar, në prag të disfatës.

Nga një fjalim në tjetrin, Hassan Nasrallah përpiqet të shpëtojë përmes retorikës fitimtare, e cila i vendos humbjet në perspektivë dhe nxjerr në pah përfitimet taktike.

Por gjithnjë e më pak libanezë e besojnë atë.

Sidomos pasi kjo vjen në fund të një dekade provuese.

Krizat e shumta, ndërhyrja ushtarake në Siri, skandalet financiare, shpërthimi i dyfishtë në portin e Bejrutit dhe kapja e brendshme e pushtetit kanë gërryer simpatinë për Hassan Nasrallah.

Një numër në rritje libanezësh refuzojnë luftënxitjen e atyre që kërcënojnë në intervale të rregullta se do ta zhysin vendin në buzë të greminës.

Por imazhi që ai thuri, ai i një strategu të shquar, kishte mbijetuar.

Në vitin 2011, lideri u shfaq në listën e revistës Times të 100 njerëzve më me ndikim në botë.

Për muaj të tërë, vendi dhe rajoni u përpoqën të parashikonin veprimet e tij.

Sa larg do të shkojë ai?

A është ai gati të nisë një konflikt që premton të jetë më i dhunshëm dhe më i pasigurt se të gjithë të tjerët?

Nuk do ta dimë.

Për të lufta e re e tetorit ishte e tepërt, ajo që zbërthu mitin e krijuar nga të gjithë të tjerët.

Zgjimi politik

Në fillim ishte lufta civile libaneze.

Fëmijëria dhe adoleshenca janë shoqëruar nga ky konflikt.

I riu Hassan nuk ishte pesëmbëdhjetë vjeç kur shpërthyen armiqësitë.

Nasrallahët jetojnë në Nabaa, një lagje e klasës punëtore në periferinë lindore të Bejrutit, e prekur nga incidentet e sigurisë edhe para fillimit zyrtar të luftimeve.

Familja duhej të ikte për herë të parë në 1974, pastaj përsëri në 1975, kur milicitë dëbuan banorët myslimanë të rajonit Sin el-Fil ku familja kishte gjetur strehim një vit më parë.

Kësaj radhe ajo u vendos në jug, në fshatin e vogël al-Bazouryié.

Vitet e para të luftës ishin kryesisht ato të zgjimit politik.

Si adoleshent, Hassan Nasrallah mbajti anën e klerikëve shiitë të afërt me revolucionarët iranianë, kundër forcave laike të krahut të majtë, libanezë dhe palestinezë.

Në al-Bazouryié, këta të fundit “ishin shumë të fortë”.

Moussa Sadr ishte atëherë zëdhënësi i një komuniteti historikisht të margjinalizuar.

“Unë ëndërroja të bëhesha si ai”, tha Nasrallah në një intervistë të botuar nga e përjavshmja iraniane “Ya Lesarat al-Hoseyn” më 2 gusht 2006.

Hassan Nasrallah iu bashkua radhëve të Amal-it në vitin 1975.

Themeluar disa kohë më parë nga Moussa Sadr, partia përkufizohet si një grup libanez, bartës i kësaj ndërgjegjeje shiite në zhvillim, por edhe fetar.

Një element vendimtar për të riun.

Pushtimi izraelit i vitit 1982 shënoi një pikë kthese në jetën e komunitetit dhe të Nasrallahut.

Ndërsa Nabih Berry, udhëheqës i partisë që nga viti 1980, zgjodhi të merrte pjesë në komitetin e shpëtimit kombëtar së bashku me Bachir Gemayel, një degë e udhëhequr nga Hussein al-Moussaoui u nda për të themeluar, me mbështetjen e Republikës Islamike të Iranit atë që do të bëhet “Hezbollah” dy vjet më vonë.

Lindi Rezistenca Islamike në Liban.

Ajo do të bëhet një lojtare në konfliktin libanez duke ruajtur një lidhje organike – ideologjike, fetare, ushtarake dhe financiare – me degën mëmë iraniane.

Për të riun, atëherë njëzet e dy vjeç, investimi politik zëvendëson të gjitha angazhimet e tjera.

“Pas 1982-shit, rinia jonë, jeta jonë dhe koha jonë u integruan në Hezbollah”, tha ai gjatë një interviste me Nida el-Watan më 31 gusht 1993.

Dekada që do të vinte do të ishte një ngritje meteorike brenda partisë së milicisë.

Në vitin 1987, në moshën 27 vjeçare, Hassan Nasrallah u emërua president i këshillit ekzekutiv brenda autoritetit më të lartë të organizatës – Këshillit Këshillimor.

Gjatë gjithë konfliktit libanez, pjesëmarrja e tij në luftime të armatosura dukej e kufizuar.

Edhe pse ka qenë ndër drejtuesit kryesorë që nga mesi i viteve 1980, ai përshkruhet më shumë si menaxher sesa si njeri në terren.

“Ai ndjek çështjet ushtarake, por funksioni i tij është mbi të gjitha politik: ai nuk është një luftëtar në kuptimin tradicional të termit”, shpjegon Kassem Kassir, analist politik pranë Partisë së Zotit.

Roli që ai luajti gjatë viteve të konfliktit midis Amal dhe Hezbollahut (1988-1990), megjithatë, është më pak i qartë.

“Është pothuajse e sigurt që ai nuk mori pjesë në përleshje: ai ishte përgjegjës në atë kohë për përgjegjësitë administrative brenda partisë”, thotë Aurélie Daher.

“Edhe nëse ai zë një pozicion politik, ai mban një lidhje të drejtpërdrejtë me luftën në terren”, shpjegon Ali al-Amine, gazetar dhe kundërshtar i Hezbollahut.

Vitet e “paqes”

Nëse vitet e konfliktit ishin ato të pagëzimit të tij në politikë, periudha e pasluftës shërbeu si trampolinë për liderin e ri.

Vrasja e sekretarit të dytë të përgjithshëm të partisë, Abbas el-Moussaoui, nga një sulm izraelit në shkurt 1992 e shtyu atë brenda natës në krye të aparatit politik.

Drejtuesit e Hezbollahut, të cilët nuk duan t’i japin armikut përshtypjen e një fitoreje, nxituan për zgjedhjen e një pasuesi.

Disa nuk janë të bindur nga ky i ri, mezi 31 vjeç, një shoqërues shumëvjeçar i liderit të ndjerë, i cili duket të jetë i preferuari në Teheran.

Por koha po ikën: Hassan Nasrallah zgjidhet sekretar (i tretë) i përgjithshëm.

Ai do të mbetet i tillë, duke krijuar me kalimin e viteve një nivel lidershipi që rrallëherë është i barabartë në rajon.

Strategjia politike që ai zhvilloi gjatë viteve 1990 fillimisht e lejoi atë të transformonte një milici të vogël klandestine në një parti që integrohej gradualisht në institucionet e vendit.

Në këtë periudhë të pasluftës, sekretari i ri luan kartën e qetësimit dhe normalizimit politik.

Ai paraqitet si njeriu i pragmatizmit dhe i hapjes brenda komunitetit.

“Libanizimi” i Hezbollahut është duke u zhvilluar – lëvizja merr dymbëdhjetë deputetë gjatë zgjedhjeve legjislative të vitit 1992, nëntë në 1996.

Në të njëjtën kohë, lideri inauguron një linjë të re ushtarake pa kompromis ndaj Izraelit.

Përfundimi i përplasjeve ndër-shiite në vitin 1990 e kishte lejuar tashmë partinë të ridrejtonte veprimet e saj drejt “rezistencës”.

Hassan Nasrallah e çon këtë logjikë në përfundimin e saj logjik.

Më 24 shkurt 1992, një javë pas vrasjes së Abbas al-Moussaoui, ai pohoi para turmës së mbledhur para një xhamie në periferi jugore se lëvizja e tij ishte gati të “hakmerrej” për vdekjen e ish-udhëheqësit.

Ai i bëri thirrje “popullit libanez dhe partive politike, veçanërisht të krishterëve, që t’i bashkohen rezistencës”.

Gjithashtu në planin taktik ndodhi një mini-revolucion.

Për sulmet e viteve 1980, partia preferon teknikat e një luftë më të sofistikuar.

“Ai bazohet si në vëzhgimin e rezistencës palestineze dhe vietnameze, ashtu edhe në koncepte më bashkëkohore: është një shkrirje e teknikave guerile dhe e luftës moderne”, shpjegon Kassem Kassir.

Nën drejtimin e tij, trupat po profesionalizoheshin: njësitë po specializohen, aftësitë e inteligjencës po përparojnë dhe ritmi i operacioneve po rritet.

Nasrallah riemërohet sistematikisht në krye të partisë dhe do të ndryshohet rregullorja e brendshme për të lejuar rizgjedhjen e tij për më shumë se dy mandate radhazi.

Talenti i tij si orator e bëri të dallohej brenda rretheve partizane, ndërsa emri i tij bëhej gjithnjë e më i pandashëm nga ai i partisë.

Miti shfaqet në kohët e “paqes” – por gjithmonë në dritën e luftës.

Ndërsa vitet 1990 u ndërprenë nga një seri përleshjesh të armatosura në Jug, përshkallëzimi i prillit 1996, gjatë të cilit ushtria izraelite vrau rreth njëqind civilë, e pozicionoi sekretarin e përgjithshëm të Partisë së Zotit si kampionin e mbrojtjes kombëtare.

Në gjashtëmbëdhjetë ditë konflikti, trupat hodhën 639 raketa drejt Izraelit.

“Ditët kur ata vrasin njerëzit tanë pa marrë hak kanë mbaruar”, këmbënguli ai në kanalin partizan al-Manar.

Pak kohë më vonë, më 13 shtator 1997, vdekja në luftim e djalit të tij Hadi, nxjerr në pah një aspekt të ri të personazhit, njerëzor, me të cilin publiku mund të identifikohet lehtësisht.

Ngjarja gjithashtu i jep besim imazhit të një kryekomandanti të fortë, i gatshëm për të bërë sakrifica personale për kauzën më të madhe.

“Ne, udhëheqja e Hezbollahut, nuk i ruajmë me xhelozi fëmijët tanë”, tha ai në një fjalim një ditë pas vdekjes së djalit të tij të madh.

Më në fund, çlirimi i Jugut më 25 maj 2000, dha atë që këto vite të luftës së armatosur guerile nuk e kishin dhënë: dëshminë se strategjia ushtarake po funksiononte.

Pas tetëmbëdhjetë vjet pushtimi, armiku po largohet.

Brenda natës, javë përpara datës së shpallur, duke braktisur aleatët në Ushtrinë e Libanit Jugor në proces.

Hezbollahu duket se ka arritur atë që shumë pak ushtri arabe kishin arritur të bënin.

Mediat e partisë e inskenuan sekuencën duke transmetuar pamje të skenave ngazëllyese.

“Allah, Allah ruaj Nasrallah!”, dëgjohet në rrugët e Jugut të çliruar.

I kurorëzuar nga ky sukses, emri i Hassan Nasrallah jehon në të gjithë rajonin.

Në krye të një partie milicie të ankoruar tashmë në peizazhin libanez, pasi e ka provuar veten në fushën ushtarake, shefi i Hezbollahut po i afrohet dekadës së re me simpati të konsiderueshme.

Shenjtërimi

Shenjtërimi përfundimtar erdhi me luftën e korrikut 2006.

Në tridhjetë e tre ditë operacione, 7 mijë bomba u hodhën drejt territorit libanez, krahasuar me rreth 4 mijë raketa të lëshuara nga Hezbollahu drejt Izraelit.

Me 1 mijë e 125 vdekje në anën libaneze, më shumë se 4 mijë të plagosur dhe një milion të zhvendosur, numri është i rëndë.

Ndonëse Partia e Zotit nisi shkëndijën që ndezi konfliktin (shpërthimi me raketa drejt Izraelit më 12 korrik, ndërsa një komando sulmoi ushtarët e armikut), Hassan Nasrallah imponohet si bastioni i fundit kundër makinës së luftës izraelite.

Ai bëhet një hero lufte.

Fitorja është “madje më e madhe se ajo e vitit 2000”, do të thotë ai.

Kjo nxjerr në pah evolucionin e metodave dhe shfaqjen e proceseve të reja për të mobilizuar trupat dhe për të frikësuar armikun.

Elokuenca e tij, arti i të folurit dhe mjeshtëria e tij e imazheve e lejojnë atë të përcjellë mesazhe dhe të ndikojë në disponimin e përgjithshëm.

Lufta bëhet psikologjike.

Megjithëse ai është fytyra publike e luftës, Hassan Nasrallah nuk është truri i operacionit, i udhëhequr nga distanca nga dy drejtuesit kryesorë ushtarakë të kohës – Imad Moughniyé, ish-zyrtar i lartë ushtarak i partisë dhe Kassem Soleimani, ish-kreu iranian i operacioneve të jashtme të Gardës Revolucionare.

Strategjia ishte “menduar kolektivisht” dhe “kontaktet e tij me dhomën e operacioneve ishin të përhershme, kur ai nuk ishte personalisht atje”, kujton Aurélie Daher.

Por ai nuk është i vetmi mjeshtër në bord.

Viti 2006 paralajmëron edhe fundin e një epoke.

Lideri duket se e kupton se vendi nuk do të duronte një sakrificë të dytë të kësaj shkalle.

Që nga viti 2006, fronti jugor stabilizohet.

Hezbollahu tani po përmbahet nga reagimi ndaj mini-agresioneve të përditshme që vijnë nga ushtria armike.

Fjalimet e tij ruajnë të gjithë akuzën luftarake, por rregullat e angazhimit në kufirin izraelito-libanez janë rinovuar plotësisht: “rezistenca” bëhet performuese.

Lëvizja shiite po riinveston skenën e brendshme politike – veçanërisht që nga largimi i trupave siriane më 26 prill 2005 pas vrasjes së ish-kryeministrit Rafik Hariri, për të cilin tre anëtarë të partisë u shpallën fajtorë nga Gjykata Speciale për Libanin.

Në vend që të zhduket, lufta kalon në një terren të ri.

Brenda, së pari, ku kërkimi për dominim të hapësirës politike e shtyn Hassan Nasrallah të përdorë arsenalin e tij ushtarak si një mjet frikësimi.

Kjo strategji arriti kulmin më 7 maj 2008, kur lëvizja pushtoi rrethet perëndimore të kryeqytetit dhe u përpoq të imponohej me forcë për të detyruar qeverinë e Fouad Siniora të kthente planin e saj për të çmontuar rrjetet e telekomunikacionit dhe shkarkojë shefin e sigurimit në aeroportin e Bejrutit, i njohur si i afërt me partinë.

Vijat e kuqe janë vendosur.

Nga viti 2011 e deri më sot, trazirat rajonale të shkaktuara nga kryengritjet e Pranverës Arabe kanë ndryshuar rendin e prioriteteve për Teheranin dhe për udhëheqësin e Hezbollahut.

Në Irak dhe Jemen, kontingjentet trajnojnë, këshillojnë dhe mbikëqyrin aleatët lokalë të “boshtit të rezistencës”.

Organizata më e fuqishme e armatosur joshtetërore në botë bëhet forca kryesore goditëse e aparatit iranian në rajon.

“Nga një grup rezistence libaneze, Hezbollahu është bërë një komponent thelbësor i Gardës Revolucionare”, shpjegon Hanin Ghaddar, studiues në Institutin e Washingtonit.

Me një prani në Evropë, Amerikën Latine dhe Afrikë, ata kanë një spirancë rajonale në nivel ushtarak dhe një ndërkombëtar në nivel financiar.

Sekretari i përgjithshëm mbart, mbështet dhe mishëron këtë transformim.

Por ai gjithashtu e sheh imazhin e tij duke u cenuar.

Trupat e “dëshmorëve” që kthehen nga fronti sirian me qindra, nëse jo më shumë, e turpërojnë lëvizjen.

Një pjesë në rritje e publikut libanez nuk e kupton më kuptimin e ndërhyrjeve të tij ushtarake në të gjithë rajonin.

ADN-ja ideologjike e Hezbollahut, e ankoruar dje në rezistencën e shenjtë palestineze, është holluar.

“Rruga për në Jerusalem nuk kalon përmes ‘unazës’”, mund të lexojmë në muret e Bejrutit gjatë kryengritjes së tetorit 2019, ndërsa partia dërgoi trupat e saj në qendrën e qytetit të kryeqytetit për të krijuar një klimë terrori në terren.

Hassan Nasrallah, i cili është në kërkim të armiqve të rinj, po perceptohet gjithnjë e më shumë nga brenda si një lider i komunitetit, i rremë dhe i korruptuar, ashtu si të tjerët.

Kujtimet e lavdishme të 1996, 2000 apo 2006 zbehen ndërsa zëvendësohen nga të tjera më të errëta – shpërthimi i dyfishtë në portin e Bejrutit, në të cilin fajësohen përgjegjësit, ose vrasja e kundërshtarit shiit Lokman Slim, që fajësohet partia.

Ajo që mbetet është forca brutale e armëve, e aftë në çdo moment për ta futur vendin në këtë luftë që duket se nuk e dëshiron.

Marrë nga “L’Orient Le Jour”, përshtatur për Albanian Post