‘Gënjeshtra i ka këmbët e shkurtra’

Njerëzit gënjejnë gjatë gjithë kohës; ata heqin informacion, minimizojnë ose ekzagjerojnë të vërtetën, ose japin përgjigje të paqarta.

Dhe ata gënjejnë për një larmi arsyesh: për të shpëtuar veten, për të kursyer ndjenjat e të tjerëve, për të marrë atë që duan, ose për të shmangur pasoja potencialisht katastrofike për veten e tyre ose të tjerët.

Megjithatë, njerëzit gjithashtu vlerësojnë ndershmërinë.

Ata shpesh dëshirojnë, madje kërkojnë që të tjerët të jenë të sinqertë me ta. Dhe ata zakonisht reagojnë negativisht ndaj pandershmërisë në partnerin e tyre, fëmijët, miqtë, bashkëpunëtorët, etj.

Kërkimet sugjerojnë që pandershmëria është e vështirë të dallohet. Nuk ka mënyrë të thjeshtë për të kuptuar nëse dikush gënjen. Megjithëse hulumtimet kanë identifikuar shenja të caktuara verbale dhe joverbale të gënjeshtrës.

Pra, pasi e keni kuptuar, është e vështirë të thuash nëse dikush gënjen, pyetja është, a ka mënyra për të përmirësuar zbulimin e gënjeshtrës? Po, sipas gjetjeve të reja të psikologëve.

Qasja njohëse për zbulimin e gënjeshtrës thekson disa teknika, duke përfshirë tre vijimet:

Imponimi i ngarkesës njohëse

Ngarkesa njohëse ka të bëjë me kërkesat e vendosura në burimet njohëse të një personi (p.sh., vëmendja, kujtesa). Për shembull, shpërqendrimet mjedisore (p.sh., zhurma) ose emocione të forta (p.sh., frika ekstreme ose zemërimi) ulin burimet njohëse në dispozicion të një personi që përpiqen të kujtojnë detajet e një ngjarjeje.

Por gënjeshtra, krahasuar me të vërtetën, vendos një kërkesë më të madhe për burimet mendore të dikujt; prandaj, kur ne i imponojmë një ngarkesë njohëse individit që merret në pyetje, ai ose ajo mund ta ketë më të vështirë të thotë një gënjeshtër.

Inkurajimi i personit për të thënë më shumë

Në përgjithësi, njerëzit që thonë të vërtetën mund të japin shpejt informacione më të rëndësishme kur pyeten. Gënjeshtarët, në të kundërt, do të duhet të trillojnë detaje shtesë.

Prandaj, gënjeshtarët ka më shumë të ngjarë të bëjnë gabime dhe të japin detaje në kundërshtim me informacionin e dhënë tashmë ose faktet e verifikueshme të ngjarjes.

Pyetje të paparashikuara

Supozohet se kur u jepet kohë e mjaftueshme, gënjeshtarët përgatiten për intervistën ose marrjen në pyetje duke parashikuar pyetjet që do të bëhen. Gënjeshtra të tilla të përgatitura zakonisht janë të vështira për t’u zbuluar pasi që ka më pak të ngjarë të shoqërohen me sugjerime tipike mashtrimi.

Pra, një mënyrë për të zbuluar gënjeshtrat kur gënjeshtari ka pasur shumë kohë për të përgatitur është duke bërë pyetje të paparashikuara. Krahasuar me gënjeshtarët, treguesit e së vërtetës do t’u përgjigjen këtyre pyetjeve më shpejt dhe vazhdimisht dhe do të japin më shumë informacion.

Nuk është e lehtë të thuash kur dikush gënjen. Për të dalluar gënjeshtarët, njerëzit shpesh kërkojnë shenja mashtrimi.

Shenjat e mashtrimit përfshijnë një sërë sjelljesh joverbale dhe verbale, si nervozizmi dhe tensioni, dhënia e përgjigjeve me detaje të kufizuara dhe përgjigje që kanë pak kuptim, duken të pasigurta dhe tingëllojnë më pak të drejtpërdrejta dhe personale.

Përshtatur nga Psychology Today për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.