Fuqitë globale, pranë marrëveshjes për të hequr patentat e vaksinave anti-COVID

Fuqitë globale janë afër një marrëveshjeje për të hequr dorë njëherë e mirë nga patentat për vaksinat COVID-19.

Kjo lëvizje do të lejonte që versionet gjenerike më të lira të prodhoheshin dhe shpërndaheshin më shpejt midis vendeve në zhvillim.

Një dokument, i bërë publik nga prestigjiozja “The Guardian”, zbulon detaje të një kompromisi të arritur midis Shteteve të Bashkuara, Bashkimit Evropian, Indisë dhe Afrikës së Jugut, i cili do t’i jepte fund bllokimit për heqjen dorë nga pronësia intelektuale, 18 muaj pasi propozimi u dërgua për herë të parë.

Sipas dokumentit, forma e negociuar e heqjes dorë është larguar ndjeshëm nga propozimi fillestar i ngritur për herë të parë nga India dhe Afrika e Jugut në tetor të vitit 2020, i cili kërkonte të pezullonte patentat për vaksinat, trajtimet dhe diagnostikimet e suksesshme COVID- shpikur nga gjigantët farmaceutikë, si Pfizer dhe Moderna – për kohëzgjatjen e pandemisë.

Në dokument jepen hollësi për një propozim, sipas të cilit do të duhej ende një marrëveshje përfundimtare nga katër negociatorët, si dhe nga të gjitha vendet anëtare të OBT-së, për t’u miratuar.

Nëse miratohet, versioni i komprometuar i heqjes dorë do të bëjë që vetëm patentat për vaksinat COVID-19 të pezullohen për tre ose pesë vjet.

Kjo do të thotë se formulat e trajtimit dhe testimit do t’u nënshtrohen ende mbrojtjeve të pronësisë intelektuale.

Ai do të zbatohej vetëm për vendet anëtare në zhvillim të OBT-së që eksportuan më pak se 10% të eksporteve botërore të dozave të vaksinës COVID-19 në vitin 2021, dhe për ato vende do të përfshinte përbërësit dhe proceset e nevojshme për prodhimin e vaksinave.

Për më tepër, ai nuk mbulon transferimin e teknologjisë dhe sekretet tregtare – diçka që avokatët e të drejtave të njeriut dhe zhvillimit besojnë se do të ngadalësojë prodhimin e vaksinave të vendeve në zhvillim.

Drafti i zbuluar i marrëveshjes thotë se, nëse miratohet në OBT, vendet anëtare do të diskutojnë shtrirjen e heqjes dorë nga pronësia intelektuale për teknologjitë e testimit dhe trajtimit brenda gjashtë muajve.

Për shkak të sistemit të bazuar në konsensus të OBT-së, në krahasim me një sistem votimi me shumicë, një votë kundërshtuese mund të rrëzojë një propozim.

Më shumë se 100 vende, kryesisht me të ardhura të ulëta dhe të mesme, mbështetën fillimisht propozimin e bërë nga India dhe Afrika e Jugut.

BE-ja ka qenë një nga pengesat e fundit, që nuk e mbështeti planin, ndërsa SHBA-ja ndryshoi pozicionin e saj për të mbështetur heqjen e patentave për vaksinat.

Disa vende më të pasura, që nuk kishin shprehur më parë mbështetje për heqjen dorë, përfshirë Zelandën e Re dhe Australinë, ndoqën ndryshimin e SHBA-ve.

Më herët, zëdhënësi i Zyrës së Përfaqësuesit të Tregtisë së SHBA-së, Adam Hodge, tha se diskutimet jozyrtare midis SHBA-ve, BE-së, Indisë dhe Afrikës së Jugut kishin çuar në kompromis.

“Procesi i vështirë dhe i zgjatur ka rezultuar në një rezultat kompromisi që ofron rrugën më premtuese drejt arritjes së një rezultati konkret dhe kuptimplotë”, kishte thënë Hodge.

Grupet e të drejtave të njeriut kanë mirëpritur me kujdes lajmet për kompromisin, por kanë shprehur zhgënjimin që pozicioni i negociuar nuk përfshin trajtime dhe teknologji diagnostikuese.

Rreth 4% e njerëzve në vendet me të ardhura të ulëta kanë pasur dy doza vaksinash, sipas Amnesty International.

Drejtori i Përgjithshëm i Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), Tedros Adhanom Ghebreyesus, ka etiketuar më parë rregullat e licencimit të vaksinave dhe kufijtë e shpërndarjes si një “dështim moral katastrofik”.

Disa kompani farmaceutike në të gjithë botën, të cilat kanë shprehur interes për të bërë vaksina COVID-19, kanë përmendur lejen e prodhimit si pengesë.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.