Hapat e tij dëgjohen që nga larg, ndërsa ajo brof në këmbë sapo i shoqi hyn në shtëpi.
Sytë e saj i përngjajnë një fëmijë kureshtar i cili nuk njeh askënd.
“E sheh këtë vizitoren? Është vajza jonë”.
“Po ti e di që nuk kemi një vajzë”, i drejtohet e shoqja.
“Nuk paske ngrënë asgjë?” E pyet ai merakosur.
Ajo i buzëqesh lehtë, edhe pse nga memoria e saj janë fshirë të gjithë kujtimet e tyre.
Rrëfimi përmes të shoqit
Bashkëshorti i 76-vjeçares, E.M, tregon për Albanian Post, vështirësitë që u përball, ndërsa e shoqja e tij u diagnostikua me sëmundjen e Alzheimer-it
“Ishte shumë e vështirë për mua ta shihja në atë gjendje. Ajo kishte dhimbje të shpeshta koke dhe pas pak kohësh nuk mbante mend asgjë. Më harroi emrin, më pyeste kush isha? Nuk mbante mend fëmijët. Ishte e tmerrshme”.
Pas disa muajsh, ai thotë se u mësua me situatën, me ndihmën edhe të specialistëve.
Mjeku neurolog në Qendrën Spitalore Universitare “Nënë Tereza”, Sokrat Xhaxho, për Albanian Post tregon se me rritjen e moshës, shëndeti mendor fillon të pësojë ndryshime të shumta.
“Demencat janë sëmundjet më të shpeshta të trurit, që shkaktojnë humbje graduale të aftësisë për të menduar, gjykuar, mbajtur mend, deri në kufizim të veprimtarisë në jetën e përditshme”.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), 50 milionë njerëz në mbarë botën vuajnë nga sëmundja e “demenca”-s, e cila ndikon në performancën mendore, ndërsa parashikon se kjo shifër do të rritet në 152 milionë në vitin 2050.
Në botë, çdo katër sekonda diagnostikohet një person me humbje të kujtesës: 3% e personave të moshës 65-74 vjeç vuajnë nga demenca. Grup-mosha më e prekur është 65-75 vjeç.
Sipas neurologut, arsyet që çojnë në këtë sëmundje, mund të jenë si gjenetike dhe të fituara gjatë jetës.
“Nëse prindi vuan nga demenca, predispozita që edhe fëmija të trashëgojë të njëjtën gjë është shumë e lartë”.
Megjithatë arsye të demencave “janë edhe faktorët e riskut vaskular, si: tensioni, diabeti, cigarja, alkooli, jeta sedentare etj. Ulja e mprehtësisë shqisore, e dëgjimit apo e të parit, tregon gjithashtu për një vjetërsim të sistemit nervor, sidomos të kores së trurit”.
Mjeku thotë se “sëmundja nuk vjen menjëherë”.
Këtë e konfirmon edhe bashkëshorti i E.M., i cili shpjegon se shenjat e para ishin në 2017.
“Në fillim ishte dhimbja e kokës. Pastaj filloi rënia e peshës dhe më pas harresa”, përmbyll ai.
Çfarë duhet bërë?
Neurologu Xhaxho thotë se: “Gjëja e parë që duhet të bëjmë, është të korrigjojmë faktorët e riskut. Duhet të mjekohet mirë diabeti, të mjekohet mirë tensioni, të shmangen traumat e ndryshme, infeksionet etj”.
Mandej kalohet në trajtimin me medikamente, por nuk është se bëjnë një zgjidhje të veçantë të situatës.
Shkencëtarët nuk e njohin ende shkakun për këtë sëmundje, ndaj dhe mënyra për ta parandaluar nuk njihet saktësisht. Megjithatë, disa ndryshime në stilin e jetesës mund të ndihmojnë në parandalim.
Demenca, sipas OBSH-së, prek më shumë gratë sesa burrat dhe konsiderohet si një nga shkaqet më të rëndësishme që çon në paaftësi në shkallë botërore.
Asnjë masë e marrë…
OBSH-ja tërheq vëmendjen se, pavarësisht se rreth 50 milionë njerëz në mbarë botën jetojnë me demencë, vetëm disa vende kanë plane kombëtare për demencën.
Neurologu Xhaxho në përmbyllje thotë se “në Shqipëri nuk ka plane dhe politika për të përmirësuar jetën e pacientëve që vuajnë nga demenca, kujdestarëve të tyre për të rritur qasje të drejta të tyre në shërbime”.
Sipas indeksit që kanë publikuar Institucioni Ndërkombëtar për Sëmundjen Alzheimer (ADI) dhe Koalicioni Global mbi Plakjen (GCOA) në një konferencë në muajin korrik në SHBA, bëhet e ditur se si rezultat i plakjes së popullsisë në vitin 2050, rreth 70 për qind e njerëzve me demencë do të jenë në vendet në zhvillim.
Për të tërhequr vëmendjen ndaj seriozitetit të situatës, organizata bën thirrje.
“Nëse demenca do të ishte një vend, do të ishte ekonomia e 18-të më e madhe në botë. Nëse do të ishte një kompani, do të ishte kompania më e madhe në botë duke tejkaluar Apple-n me të ardhura vjetore (742 miliardë dollarë) dhe Google-n me të ardhura vjetore (368 miliardë dollarë).
/Albanianpost.com
