Dalin në dritë të dhëna tronditëse se si po shterojnë akullnajat malore

Malet alpine dhe akullnajat po kërcënohen gjithnjë e më shumë nga kriza klimatike.

Viti 2023 ka shënuar rekorde negative për lartësitë e mëdha.

Legambiente, së bashku me Komitetin Glaciologjik Italian, kanë prezantuar me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Maleve raportin e IV-të përfundimtar.

Në këtë vlerësim të fundvitit, ka disa fenomene në veçanti që rëndojnë mbi malet dhe akullnajat: vapa përvëluese, e cila e bëri vitin 2023 vitin më të nxehtë ndonjëherë; pika e ngrirjes, asnjëherë kaq e lartë në Alpe, të cilat arritën lartësinë 5398 metra dhe rritja e ngjarjeve ekstreme meteorologjike në të gjitha rajonet e harkut alpin.

Ndër këto, 144 u regjistruan nga Observatori i Klimës së qytetit Legambiente në dhjetë muajt e parë të vitit 2023.

Një bilanc i cili, nga viti 2010 në 2022, rritet në 632 ngjarje ekstreme me 3 rajone – Lombardia, Piemonte dhe Veneto – ndër më të prekurit.

Ndër provincat më të vuajtura: ato të Milanos, Genovas, Torinos, Varese, Cuneo dhe Trento.

Në vitin 2023, tërheqja e akullnajave vazhdon në harkun alpin, edhe pse me tërheqje më të vogla ballore në krahasim me vitin 2022, falë reshjeve të konsiderueshme të borës në maj.

Në vëzhgim janë edhe akullnajat austriake; mes tyre është Ochsentaler, ku vitet e fundit një pjesë e theksuar akullnajore është zhdukur, me pjesën e përparme që shfaqet gjithnjë e më pak e përcaktuar, duke u tërhequr drejt lartësive gjithnjë e më të larta dhe në pozicione gjithnjë e më pak të arritshme, madje edhe nga operatorët përgjegjës për monitorimin.

Po ashtu sipas të dhënave më të fundit të disponueshme nga Glamos, në vitin 2022 akullnajat zvicerane humbën gjithsej 3.3 kilometra kub akulli, 6 për qind e të gjithë rezervës akullnajore që rezulton nga balancat masive të viteve të fundit.

Ndër pikat e tjera kyçe në qendër të raportit, është formimi i një numri në rritje liqenesh të rinj akullnajorë, për shkak të tërheqjes progresive të akullnajave dhe i shoqëruar me një transformim të rëndësishëm gjeomorfologjik të atyre ekzistuese.

“Alpet dhe Mesdheu” – deklaron Giorgio Zampetti, drejtor i përgjithshëm i Legambienter dhe Vanda Bonardor menaxher kombëtar i Alpeve Legambiente – “janë zona veçanërisht të ndjeshme ndaj ngrohjes klimatike, këtu më shumë se kudo ka një përshpejtim të dukshëm të efekteve të krizës klimatike në avancim”.

Sipas tyre, monitorimi i vazhdueshëm i akullnajave alpine, të cilin e kryejë prej katër vitesh, u lejon të vlerësojmë efektet e tij në territorin malor dhe për të nxjerrë në plan të parë temën e bashkëjetesës me krizën klimatike.

“Përshtatja është një proces rregullimi, jo një përgjigje e vetme ndaj një emergjence. Koncepti i rrezikut total, i cili për një kohë të gjatë mbeti i kufizuar në njohuritë e ekspertëve, duhet të bëhet një referencë e përditshme dhe e zakonshme për ata që na qeverisin”, kanë shtuar ata.

Përshpejtimi i kohëve të fundit i efekteve të ngrohjes klimatike në mjedisin akullnajor, sipas Valter Maggi – president i Komitetit Italian Glaciologjik (CGI) – është një fakt i pakundërshtueshëm shkencor, edhe falë matjeve të kryera nga operatorët e Komitetit në mbi 250 akullnajat italiane.

Një aktivitet monitorues shekullor dhe sistematik që ka lejuar CGI të krijojë një mori të dhënash dhe imazhesh të domosdoshme për interpretimin e skenarëve të ardhshëm të krizës klimatike në rajonin Alpin.

“’Kjo pasuri e njohurive shkencore përmes Karvanit të Glacierit është ndarë me administratorët, teknikët, qytetarët dhe turistët e territoreve malore italiane, duke u dëshmuar se është një mjet i pazëvendësueshëm jo vetëm për adresimin e duhur të çështjeve kritike aktuale, por edhe për të rimenduar të tashmen e territoreve alpine në dritën e atyre që do të vijnë pas nesh”, sipas Marco Giardino, nënkryetar i Komitetit Italian Glaciologjik.

“Në këtë mënyrë, Komiteti Glaciologjik Italian ofron kontributin e tij për institucionet për të planifikuar veprime të synuara përshtatëse dhe për të forcuar politikat për zbutjen e ngrohjes klimatike”.

Marrë nga “La Stampa”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.