Çfarë loje po bën Irani?

Katër ditë pas fillimit të ofensivës së befasishme të udhëhequr nga Hamasi, ende lindin pyetje rreth përfshirjes reale të Iranit në operacionin kundër Izraelit.

Sipas informacioneve të gazetës libaneze “L’Orient-Le Jour”, beteja me nofkën “Al-Aqsa Flood” ishte planifikuar për muaj të tërë nga kryeqyteti libanez, duke bashkuar kuadrot rreth “boshtit të rezistencës”: Hezbollah, Hamas, Xhihadi Islamik si dhe oficerë iranianë përfshirë Ismail Kaani, komandant i brigadave al-Quds të IRGC-së.

Botimi amerikan “The Washington Post” pretendon se zyrtarët iranianë ofruan trajnime ushtarake dhe ndihmë logjistike, si dhe dhjetëra miliona dollarë për blerje armësh, sipas deklaratave të zyrtarëve të inteligjencës perëndimore dhe të Lindjes së Mesme.

Në të njëjtën kohë, deklaratat kontradiktore janë të shumta nga Teheran-i zyrtar.

Një ditë pas ofensivës, presidenti iranian Ebrahim Raisi foli në telefon me krerët e krahut të armatosur të Hamasit dhe Xhihadit Islamik, sponsorizimi iranian i të cilëve nuk është më në dyshim.

Por Teherani këmbëngul: “Përkrahësit e regjimit sionist (Izraelit) dhe disa anëtarë të regjimit uzurpues kanë përhapur thashetheme gjatë dy ose tre ditëve të fundit”, duke përfshirë se pas këtij veprimi qëndronte Irani Islamik.

“Ata e kanë gabim”, tha lideri suprem iranian Ali Khamenei në një konferencë për shtyp jashtë Akademisë Ushtarake në Teheran.

Edhe presidenti iranian nuk e fshehu entuziazmin e tij.

“Ju me të vërtetë e keni lumturuar Ummetin Islamik falë këtij operacioni novator dhe fitimtar”, raporton IRNA, agjencia zyrtare e lajmeve.

Silurimi i normalizimit izraelito-arab

Cilado qoftë shkalla e përfshirjes së Iranit, operacioni “Al-Aqsa Flood” korrespondon me disa objektiva rajonalë që Republika Islamike synon.

Së pari, shpartallon procesin e normalizimit izraelito-arab, veçanërisht me Arabinë Saudite, e cila do t’i hapte rrugën vendeve të tjera arabe ose myslimane që të ndiqnin shembullin e saj.

Ky projekt në mënyrë të qartë pezullohet për një periudhë të pacaktuar, në mos varroset fare.

“Një nga efektet kryesore, dhe ndoshta një objektiv i ndjekur, ishte inicimi i një ndryshimi në dinamikën rajonale. Diskutimet e fundit, të përqendruara në normalizimin me Izraelin dhe integrimin e tij rajonal, tani duken të vjetruara, pothuajse të parëndësishme”, vëren Émile Hokayem, studiues i specializuar për sigurinë në Lindjen e Mesme në Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike.

Strategjikisht, Irani ia ka dalë të vendosë përsëri çështjen e Palestinës në qendër dhe janë vendet që po përpiqen të normalizohen me Izraelin ose që e kanë bërë këtë që ndihen të kapur në befasi, shton ai.

Për të mos përmendur perceptimin e ndryshuar për Izraelin, armatura e sigurisë e të cilit ka pësuar krisje.

“Kjo është për t’i treguar audiencës rajonale se Izraeli nuk është i pathyeshëm. Se me pak durim, mund, kohë dhe shumë sakrifica, arabët mund të rimarrin kontrollin. Mund të duket iluzore, por injekton më shumë shpresë dhe vendosmëri në organizatat aktiviste në të gjithë rajonin”, mendon Hokayem.

Në nivel kombëtar, Republika Islamike është përpjekur gjithmonë që sukseset e saj rajonale t’i paraqesë publikut të saj si vërtetim të strategjisë së saj.

“Pra, kur Irani falenderohet dhe festohet në Damask, Bejrut, Sanaa, Gaza apo Bagdad, është e dobishme për regjimin iranian”, shpjegon Émile Hokayem. “Por kjo kryesisht shërben për të motivuar bazën, jo për të bindur skeptikët”.

“Uniteti i fronteve”

Këtë vit, Irani ka arritur të lehtësojë konfliktet e tij me fqinjët e tij arabë, veçanërisht në Gjirin Persik.

Pas nënshkrimit të një marrëveshjeje me Arabinë Saudite në mars, Irani ishte gjithashtu i favorshëm për të rivendosur marrëdhëniet e tij diplomatike me Bahreinin, më pas me Egjiptin.

Në të njëjtën kohë, pavarësisht presionit dhe kërcënimeve nga Perëndimi dhe Izraeli, ajo vazhdoi të zhvillonte programin e pasurimit të uraniumit dhe të forconte aftësitë e saj ushtarake.

“Secila prej këtyre masave taktike mund të konsiderohet si një përgjigje e qartë iraniane ndaj veprimeve izraelite”, thotë studiuesi Amir Hossein Vazirian, në faqen e internetit të Institutit të Lindjes së Mesme.

Në konfrontimin e tij me shtetin hebre, Teherani ka zbatuar një strategji parandaluese e cila bazohet në krijimin e “unitetit të fronteve” me aktorë të ndryshëm rajonalë në Gaza, Libanin e Jugut, Bregun Perëndimor dhe Golan.

Sulmi i Hamasit i shërben gjithashtu Teheranit në atë që synon të pushtojë shtetin hebre në një terren tjetër përveç atij të fuqisë bërthamore iraniane, instalimet e të cilit kanë qenë objekt i sulmeve dhe sabotimeve nga Izraeli prej dekadash.

“Duke pasur parasysh natyrën e shtrirë të programit bërthamor iranian, frika e një sulmi ushtarak izraelit kundër Iranit ka qenë gjithmonë e pranishme”, vëren Hamidreza Azizi, studiues i asociuar në institutin SWP në Berlin.

Duke mbështetur një ofensivë të Hamasit kundër Izraelit, ky i fundit do të duhet të fokusohet më shumë në sigurinë e brendshme dhe ndoshta të riparojë shërbimet e tij të inteligjencës, gjë që do të marrë kohë.

Sekuenca aktuale duket në çdo rast se vërteton strategjinë e Teheranit, bazuar në një rrjet aleancash në rajon dhe në përhapjen e raketave të tij balistike.

“Në vlerësimin e tyre për kërcënimin iranian, vendet perëndimore janë fokusuar në thelb në programin bërthamor, pa kuptuar domosdoshmërisht aspektin strategjik të rrjetit të ndikimit që Irani ka ndërtuar në të gjithë rajonin”, vëren Émile Hokayem.

Sipas saj, këto milici u panë si një produkt i pastër i falimentimit të shoqërive arabe, jo si një mjet strategjik i Teheranit.

“Me verbimin e tij, sulmi i Hamasit vërtetoi të kundërtën. Irani përdor (Gazën dhe Jemenin) si laboratorë për të zhvilluar raketa për rezistencën”, shkroi gazetari Arron Merat, një ekspert për këtë temë, në News Lines në 2021.

Duke trajnuar teknikë palestinezë dhe jemenas, Teherani po integron “teknologjinë iraniane në sistemet e armëve të bëra me porosi, të përshtatshme për një luftë me rreze të shkurtër veprimi me Izraelin dhe një luftë me rreze të gjatë me Arabinë Saudite. Qëllimi është të mbjellin frikë në Tel Aviv dhe Riad dhe të frenojnë aftësinë e tyre për të projektuar forcë përtej kufijve të tyre”.

“Fuqitë perëndimore, por jo vetëm ato, humbën shtyllën tjetër të strategjisë së Iranit, investimin e tij në raketa dhe dronë, të cilët ia dolën të paralizojnë sauditët në shtator 2019. Rezultati është se Irani është sot strategjikisht shumë më i pozicionuar në rajon se sa ishte disa vite më parë, pavarësisht nga vrasja e Qassem Soleimani”, vëren Émile Hokayem.

Vrasja e gjeneral Soleimani-t në vitin 2020 nuk rezultoi në një tronditje të strategjisë iraniane.

“Kjo ka ardhur në rritje, institucionale, ideologjike dhe afatgjatë”, shtoi ajo.

Rreziku i llogaritur

Me ofensivën e Hamasit kundër Izraelit, Irani ka fituar vrull në strategjinë e tij të “unitetit të fronteve”.

Sikur i gjithë ky rrjet i dominimit rajonal që kishte ndërtuar gjatë dekadave, gjeti arsyen e ekzistencës së tij: të shfaqte fuqinë e tij përballë Izraelit, të tregonte se është e mundur ta dominosh atë.

Kështu, Irani mund të kërcënojë se do të godasë kundërshtarin e tij nga Libani, Siria, Iraku, Gaza dhe madje edhe Yemen-i.

Por kjo strategji mund të jetë shumë e kushtueshme. Zyrtarët e lartë izraelitë të sigurisë janë zotuar në fakt të godasin liderët iranianë nëse Teherani mban ndonjë përgjegjësi për sulmin që deri më tani ka shkaktuar më shumë se 700 viktima në tokën izraelite.

“Ashtu si forcat e qytetërimit u bashkuan për të mposhtur Shtetin Islamik, forcat e qytetërimit duhet të mbështesin Izraelin në fitoren e tij mbi Hamasin”, kërcënoi kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu në një video të transmetuar nga agjencia e shtypit të qeverisë izraelite, ku ai gjithashtu falënderoi “presidentin Biden për mbështetjen e tij të qartë”.

Ndërsa bombardimet izraelite bien mbi Gazën, Shtetet e Bashkuara kanë furnizuar Izraelin me municion dhe kanë urdhëruar dërgimin e aeroplanmbajtëses amerikane USS Gerald R. Ford, anija luftarake më e madhe në botë, e pajisur me anije luftarake ndër të tjera në sipërfaqe, dy nëndetëse bërthamore dhe një grup transportuesish luftarakësh.

Irani, megjithatë, duket i gatshëm të ndërmarrë këtë rrezik të llogaritur.

“Nga një këndvështrim pragmatik, nuk mendoj se çrrënjosja e Hamasit apo e Hezbollahut, siç dëshiron Izraeli, është e mundur”, shpjegon Émile Hokayem. “Sot, këto janë organizata që janë shumë elastike, shumë kompetente, shumë të organizuara dhe janë rrënjosur mirë në shoqëritë e tyre”.

Por për të zgjedhur midis aleancave të ndryshme të tij dhe në rast të dështimit të një prej fronteve të rezistencës, do të ishte padyshim më e pranueshme që Irani të sakrifikonte Hamas-in së pari sesa Hezbollah-un, të ngurtësuar nga një dekadë luftimesh në Siri, dhe burimet e të cilit në njerëz dhe armë e bëjnë atë një ushtri të vërtetë.

“Hezbollahu është aseti më strategjik i Iranit”, thotë Hamidreza Azizi.

Për momentin, ajo merr një rol parandalues ​​kundër Izraelit, për të shmangur një përgjigje jashtë Rripit të Gazës.

Por shteti hebre ka grumbulluar 300 mijë ushtarë në portat e enklavës, duke përgatitur një pushtim të madh tokësor.

“Edhe pse nuk është roli kryesor i Hezbollah-ut, nëse Izraeli shkatërron plotësisht Hamasin dhe Xhihadin Islamik, atëherë partia e Zotit mund të hyjë në veprim”, shtoi ai.

Një skenar i cili, nëse do të realizohej, do të rrezikonte t’i vinte flakën të gjithë Lindjes së Mesme.

Marrë dhe përshtatur nga “L’Orient-Le Jour” për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com