Hossein është 27 vjeç dhe as që mendon të martohet.
“Unë nuk besoj në martesë. Unë fitoj mirë, mund të jem me kë të dua pa një formulë që më detyron mua dhe një vajzë në një lidhje burokratike, pse ta bëj këtë?”, thotë ai nga Teherani ku jeton dhe punon si tregtar kriptomonedhash.
Hossein është pjesë e një brezi të rinjsh iranianë që po rishkruajnë rregullat e dashurisë në Republikën Islamike, gjithnjë e më pak të tërhequr nga martesa dhe më të lirë në dashuri dhe marrëdhënie.
Ata divorcohen më shumë (dy nga pesë martesat përfundojnë me ndarje) dhe kanë më pak fëmijë, duke jetuar së bashku në ato që në Teheran quhen “martesat e bardha”, të paligjshme dhe të gjobitura, por mjaft të përhapura.
Ata janë kryesisht të rinj nga qendrat e mëdha urbane, të arsimuar dhe të lidhur me botën, por jo vetëm: tendenca për të mos u martuar është kombëtare dhe shqetëson autoritetet, të cilët po përpiqen të marrin masa me rregulla dhe stimuj të rinj për të luftuar një shekullarizim të rrezikshëm” të shoqërisë.
Të dhënat nga Organizata e Regjistrimit Civil dhe Instituti Kombëtar i Kërkimeve të Popullsisë përkojnë: në dhjetë vjet, numri i martesave është përgjysmuar, duke shkuar nga mbi 800 mijë në vitin 2010 në pak më pak se 500 mijë në vitin 2023.
Mosha mesatare e atyre që martohen janë rritur nga 25 në 27 vjeç për gratë dhe nga 29 në 30 vjeç për burrat.
Kriza ekonomike e përkeqësuar nga sanksionet e shpjegon pjesërisht këtë transformim, për shumë të rinj kostot e krijimit të familjes janë të paqëndrueshme.
Për femrat është edhe më e vështirë: shkalla e pjesëmarrjes së femrave në tregun e punës është ngecur në 14,4%, megjithëse vajzat janë shumica në universitete, ajo e meshkujve është 70,6%.
Udhëheqësi suprem Ali Khamenei i ka kërkuar qeverisë së re që të bëjë çdo përpjekje për të ndryshuar trendin: një popullsi në plakje, të kesh më pak fëmijë dhe të jesh gjithnjë e më pak i lidhur me traditat fetare është një rrezik për Republikën Islamike.
Në vitin 2021, qeveria e Raisì prezantoi “ligjin për përtëritjen e popullsisë dhe mbrojtjen e familjes”, me stimuj për çiftet e reja që të martohen dhe të shtohen.
Një javë më parë Banka Qendrore njoftoi se do të jepte mbi 830 milionë dollarë kredi.
Nja dy vjet më parë, qeveria mori përsipër të krijonte një aplikacion shtetëror takimesh për të promovuar martesat sipas moralit, Hamdam, por asgjë më shumë nuk u dëgjua për të.
Të gjitha masat që deri më tani nuk kanë pasur asnjë efekt kundër një ndryshimi mbi të gjitha të mentalitetit.
Dashuria nuk është më domosdoshmërisht e lidhur me njohjen shtetërore apo fetare.
Pas revolucionit islamik të vitit 1979, gratë filluan të frekuentojnë universitetin masivisht, qasja në një botë të kufizuar më parë në provincë dhe në shtëpi ndryshoi perspektivat.
Ideja për t’u martuar me një burrë me të cilin nuk jeni të dashuruar ose me të cilin nuk ndani pasione dhe interesa, siç ndodhi me shumë nëna dhe gjyshe në vitet 1980, është e papranueshme për shumë vajza.
Për më tepër, të martohesh mund të nënkuptojë heqjen dorë nga një pjesë e madhe e lirisë së dikujt dhe të kesh më pak të drejta, për shembull në rast divorci, madje edhe për kujdestarinë e fëmijëve.
“Më pëlqen ideja e martesës, nuk jam kundër, por ende nuk ka pasur mundësi dhe nuk e di nëse do të ketë”, thotë Narin, 26 vjeç, muzikant nga Teherani.
“Shumë miq dhe të njohur rreth meje preferojnë të mbeten beqarë, për arsye ekonomike, por edhe sepse nuk është e lehtë të gjesh personin e duhur”.
Ashtu si në vendet e tjera, revolucioni reflektohet në demografi.
Mohamed Abdel-Ahad, përfaqësuesi i Fondit të Kombeve të Bashkuara për Popullsinë (UNFPA) në Iran, dha pamjen në janar: shkalla e fertilitetit në vend është 1.7 fëmijë për grua, ndër më të ulëtat në Lindjen e Mesme dhe Azi, ku mesatarja është 1.9.
Shkalla e plakjes së popullsisë është një nga më të shpejtat në rajon, pritet që deri në vitin 2050, 27.9 për qind e popullsisë të jetë mbi 60 vjeç.
“Unë i dua fëmijët, por nuk dua t’i kem ata bazuar në disa dokumente që përcaktojnë martesën time”, thotë Hossein.
“Nëse ndonjëherë do të gjejë personin e duhur, mendoj se do t’i kërkoj asaj të adoptojë një të tillë”.
Narin mendoi gjithashtu ta bënte këtë në të kaluarën, pasi ligji iranian lejon që gratë beqare të birësojnë, por më pas ndryshoi mendje: “Nuk më pëlqente të merrja vetëm përgjegjësitë e mëmësisë”.
Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për “Albanian Post”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
