BE-ja shqyrton financimet emergjente të Ukrainës jashtë buxhetit të përbashkët të bllokut

Diplomatët e BE-së po diskutojnë propozimet teknike për të mbledhur fonde emergjente për Ukrainën jashtë buxhetit të përbashkët të bllokut, pasi Hungaria u zotua se nuk do t’i nënshtrohej presionit për të hequr veton e saj mbi një paketë mbështetëse kritike për Kievin.

Kryeministri hungarez Viktor Orbán ka thënë se ai do të bllokojë ofertën e Brukselit për të ofruar një ndihmë kritike financiare prej 50 miliardë eurosh për Ukrainën dhe për të miratuar bisedimet zyrtare për anëtarësimin e vendit në BE në një samit të liderëve të saj të enjten. Qëndrimi i tij vjen pavarësisht përpjekjeve të presidentit ukrainas, Volodymyr Zelenskyy dhe kryeqyteteve të tjera të BE-së për ta bindur atë.

Dështimi i BE-së për të rënë dakord për paketën e propozuar të financimit do të ndikonte rëndë në stabilitetin financiar të Ukrainës, kanë paralajmëruar zyrtarët ukrainas dhe evropianë. Do të shënonte gjithashtu ndryshimin më të madh në mbështetjen e Brukselit që nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia në fillim të vitit 2022, mes pasigurisë për një paketë financimi të përmasave të ngjashme në SHBA.

Zyrtarët e BE-së po punojnë për zgjidhje të mundshme për të përmbysur bllokimin e Hungarisë në paketë, të cilat kërkojnë unanimitet, duke përfshirë lirimin e fondeve të bllokut të destinuara për Budapestin, por aktualisht të ngrira për shqetësimet e sundimit të ligjit.

Me kalimin e kohës përpara fillimit të samitit, diplomatët kanë filluar gjithashtu bisedime private mbi fizibilitetin dhe detajet teknike të paketës së mundshme financiare midis 26 anëtarëve të tjerë, thanë njerëzit e informuar mbi diskutimet për gazetën britanike “Financial Times”.

Kjo do t’i siguronte Kievit fonde emergjente për të paktën një vit.

Bisedimet, duke përfshirë zyrtarë nga Komisioni Evropian dhe shtetet e mëdha anëtare që do të përballonin pjesën më të madhe të kostos, po mbahen konfidenciale për të shmangur minimin e objektivit parësor të përmbysjes së vetos së Budapestit, duke qenë se Orbán ka thënë se nuk ka kundërshtim që vendet e tjera të BE-së të ofrojnë ndihmë.

Një instrument jashtë buxhetit do të merrte më shumë kohë dhe do të kushtonte më shumë para në interes dhe kosto të tjera, thanë njerëzit.

Njëri shtoi: “Askush nuk dëshiron ta bëjë këtë nëse ne nuk duhet ta bëjmë…Por do të ishte e pamatur të mos kishim një plan B”.

Ministri i BE-së i Orbanit, János Bóka, i tha FT se Hungaria ishte këmbëngulëse që çdo ndihmë për Ukrainën nuk mund të vinte nga buxheti i përbashkët i BE-së dhe se një vendim për bisedimet e anëtarësimit duhet të presë deri në zgjedhjet e Parlamentit Evropian në qershor.

“Hungaria nuk do të ndryshojë mendje”, tha Bóka.

“Ne mund të flasim për periudhën pas samitit të dhjetorit me vendet anëtare [por] nuk shoh ndonjë faktor që do të ndryshonte vendimin tonë, i cili është i rrënjosur në parim”.

Olha Stefanishyna, zëvendëskryeministrja e Ukrainës, tha të hënën se Ukraina nuk kishte marrë asnjë garanci se 50 miliardë euro do të jepeshin në një formë ose në një tjetër dhe se çdo alternativë do të sfidonte stabilitetin e vendit.

“Në rast të mungesës së vendimit për 50 miliardë euro, mund të ketë një zgjidhje të përkohshme”, u tha ajo gazetarëve, por kjo do ta linte Ukrainën në “pranë të mbijetesës me parashikueshmëri [financiare] zero për të gjithë vitin”.

Paaftësia për të rënë dakord për paketën e mbështetjes dhe për të hapur bisedimet e anëtarësimit do të shihej nga Kievi si “një dështim i të gjithë BE-së”, shtoi ajo.

Komisioni është vendosur të japë miratimin në parim për të shkrirë më shumë se 10 miliardë euro në fondet e buxhetit të BE-së që ka mbajtur për sundimin e ligjit dhe shqetësimet e korrupsionit me qeverinë e Orbanit.

Shumë zyrtarë të BE-së thanë se reformat që Budapesti ka miratuar nënkuptonin se ajo meritonte paratë, por ky miratim do të ishte i dobishëm në përpjekjet më të gjera për të bindur Orbanin të ndryshonte kursin e tij në Ukrainë.

Por çdo lidhje formale ose jozyrtare midis dy çështjeve do të “do të përbënte shantazh politik jo nga Hungaria, por kundër Hungarisë, të cilën ne e refuzojmë”, shtoi Bóka.

Stefanishyna tha se Orban kishte nënkuptuar në një bisedë të improvizuar me Zelenskyy gjatë fundjavës se zhbllokimi i parave të BE-së të Hungarisë ishte një aspekt i pozicionimit të tij në lidhje me Kievin.

Orbán ka kundërshtuar ndihmën e përpjekjeve të Ukrainës për të luftuar pushtimin rus duke argumentuar se më shumë para nuk përkthehen në përmirësime të pozicioneve të fushëbetejës së Ukrainës. Një luftë e zgjatur dënon interesat afatgjata të Kievit dhe Evropës, ka thënë ai, duke kushtuar jetë dhe mundësi ekonomike.

“Ne mendojmë se mjeti i ndihmës për Ukrainën duhet të krijohet jashtë [buxhetit të BE-së] me kontribute të shteteve anëtare, garanci të ndërsjella të shteteve anëtare, një periudhë planifikimi shumë më të shkurtër prej një viti në vend të katër viteve, nën udhëheqjen e qartë politike të shteteve anëtare”, tha Bóka.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.