Njerëzit po u drejtohen gjithnjë e më shumë chatbot-eve në faqet e internetit dhe aplikacionet për t’iu përgjigjur pyetjeve.
Dhe teksa këto sisteme, të mundësuara nga software-i i inteligjencës artificiale, bëhen gjithnjë e më të sofistikuara, ato kanë filluar të japin përgjigje mjaft të mira dhe të detajuara.
Por a do të jenë ndonjëherë chatbot-et e tillë mjaftueshëm si njeriu për t’u bërë terapistë efektivë?
Programuesja kompjuterike Eugenia Kuyda është themeluesja e Replika, një aplikacion chatbot në SHBA që thotë se u ofron përdoruesve një “shok të inteligjencës artificiale që kujdeset, gjithmonë këtu për të dëgjuar dhe folur, gjithmonë në anën tuaj”.
I prezantuar në vitin 2017, tani ka më shumë se dy milionë përdorues aktivë.
Kuyda thotë se njerëzit që përdorin aplikacionin variojnë nga fëmijët autikë që i drejtohen atij si një mënyrë për t’u “ngrohur përpara ndërveprimeve njerëzore”, te të rriturit që janë thjesht të vetmuar dhe kanë nevojë për një mik.
Të tjerë thuhet se përdorin Replika për të praktikuar intervista pune, për të folur për politikën, apo edhe si këshilltare martese.
Dhe ndërsa aplikacioni është krijuar kryesisht për të qenë një mik apo shok, ai gjithashtu pretendon se mund të ndihmojë në përfitimin e shëndetit mendor, si duke u mundësuar përdoruesve të “ndërtojnë zakone më të mira dhe të reduktojnë ankthin”.
Në të gjithë botën ka thuajse një miliard njerëz me çrregullime mendore, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH). Kjo është më shumë se një person në çdo 10.
OBSH shton se “vetëm një pjesë e vogël e njerëzve në nevojë kanë akses në kujdesin efektiv, të përballueshëm dhe cilësor të shëndetit mendor”.
Teksa kushdo që shqetësohet ose për veten e tij ose për një të afërm, duhet të shkojë te një profesionist mjekësor në radhë të parë, rritja e terapistëve të shëndetit mendor chatbot mund t’u ofrojë shumë njerëzve një mbështetje të mirëpritur.
Paul Marsden, anëtar i Shoqatës Psikologjike Britanike, thotë se aplikacionet që synojnë të përmirësojnë mirëqenien mendore mund të ndihmojnë, por vetëm nëse gjeni atë të duhurin, dhe vetëm në një mënyrë të kufizuar.
“Ato duhet të shihen vetëm si një shtesë e terapisë personale. Konsensusi është se aplikacionet nuk zëvendësojnë terapinë njerëzore”, thotë ai.
Megjithatë, në të njëjtën kohë, Marsden thotë se është i emocionuar për fuqinë e inteligjencës artificiale për t’i bërë chatbot-et terapeutike më efektive.
“Mbështetja e shëndetit mendor bazohet në terapinë e të folurit dhe të folurit është ajo që bëjnë chatbot-et”, thotë ai.
Marsden thekson faktin se firmat kryesore të chatbot-it të inteligjencës artificiale, si OpenAI, kompania që qëndron pas ChatGPT-së, po ua hapin teknologjinë e tyre të tjerëve.
Ai thotë se kjo po u mundëson aplikacioneve të shëndetit mendor të përdorin inteligjencës artificiale “me njohuritë e saj të gjera, aftësinë në rritje të arsyetimit dhe aftësitë e komunikimit” për të fuqizuar chatbot-et e tyre.
Replika është një ofrues i tillë që tashmë përdor teknologjinë e OpenAI.
Por, çka nëse marrëdhënia e një personi me terapistin chatbot bëhet e pashëndetshme?
Replika ishte në qendër të vëmendjen në shkurt kur u zbulua se disa përdorues kishin pasur biseda përtej të pranueshmes me chatbot-in e tyre.
Lajmet u shfaqën pasi Luka, firma pas Replika, përditësoi sistemin e saj të inteligjencës artificiale për të parandaluar shkëmbime të tilla seksuale.
Por jo të gjithë përdoruesit janë të kënaqur me ndryshimin.
Lëvizja e Luka-s mund të lidhet me faktin se edhe në shkurt, agjencia italiane e mbrojtjes së të dhënave e ndaloi përdorimin e të dhënave personale të italianëve.
Mbikëqyrja italiane pohoi se aplikacioni përdorej nga moshat nën 18 vjeç, të cilët merrnin “përgjigje absolutisht të papërshtatshme për moshën e tyre”.
Dhe se aplikacioni gjithashtu mund të “rriste rreziqet për individët ende në një fazë zhvillimi ose në një gjendje emocionale të brishtë”.
Lëvizja mund të kufizojë përdorimin e Replika në Itali dhe Luka mund të gjobitet. Ai thotë se “po punon ngushtë me rregullatorët italianë dhe bisedat po përparojnë pozitivisht”.
Aktivistja e privatësisë në internet në Mbretërinë e Bashkuar, Jen Persson thotë se duhet të ketë më shumë rregullime globale të terapistëve chatbot.
“Kompanitë e inteligjencës artificiale që bëjnë pretendime për produkte për identifikimin ose mbështetjen e shëndetit mendor, ose që janë krijuar për të ndikuar në gjendjen emocionale ose mirëqenien mendore, duhet të klasifikohen si produkte shëndetësore”, thekson ajo.
E si të tilla, duhet t’i nënshtrohen standardeve të cilësisë dhe sigurisë në përputhje me rrethanat.
Kuyda argumenton se Replika është një shoqëruese, si të kesh një kafshë shtëpiake, në vend të një mjeti të shëndetit mendor. Nuk duhet parë si një zëvendësim për ndihmën nga një terapist njerëzor.
“Terapia e jetës reale ofron njohuri të jashtëzakonshme në psikikën njerëzore, e cila nuk është vetëm përmes tekstit ose fjalëve, por duke ju parë personalisht dhe duke parë gjuhën e trupit, përgjigjet tuaja emocionale si dhe një njohuri të jashtëzakonshme të historisë suaj”, thotë ajo.
Aplikacionet e tjera në sektorin e shëndetit mendor janë shumë më të kujdesshëm në lidhje me përdorimin e inteligjencës artificiale. Një prej tyre është aplikacioni i meditimit Headspace, i cili ka më shumë se 30 milionë përdorues dhe në Mbretërinë e Bashkuar është miratuar nga NHS.
“Besimi ynë thelbësor dhe i gjithë modeli i biznesit në Headspace Health është i ankoruar në kujdesin e drejtuar nga njeriu dhe i përqendruar te njeriu – lidhja që anëtarët tanë kanë nëpërmjet bisedave të drejtpërdrejta me trajnerë dhe terapistë përmes bisedës, video ose personalisht është e pazëvendësueshme”, thotë shefi i Headspace Russell Glass.
Sakaq, ai tregon se Headspace e përdor inteligjencën artificiale “shumë selektivisht” dhe duke ruajtur një thellësi të përfshirjes njerëzore.
Firma nuk e përdor inteligjencën artificiale për të biseduar me përdoruesit, përkundrazi, Glass thotë se e përdor atë vetëm për gjëra të tilla si ofrimi i përdoruesve me rekomandime të personalizuara të përmbajtjes, ose ndihma e ofruesve të kujdesit njerëzor për të shkruar shënimet e tyre.
Megjithatë Marsden thotë se chatbot-et e terapisë me inteligjencë artificiale do të vazhdojnë të përmirësohen.
“Teknologjia e re e chatbot-it të inteligjencës artificiale duket se po zhvillon aftësi për mbështetje efektive të shëndetit mendor, duke përfshirë ndjeshmërinë dhe të kuptuarit se si funksionon mendja e njeriut”, thotë ai.
Komentet e tij vijnë pas një studimi të fundit nga Universiteti Cornell në shtetin e New York-ut, i cili e vendosi ChatGPT përmes një numri testesh që shikojnë se sa mirë njerëzit mund të kuptojnë se të tjerët mund të mendojnë ndryshe.
Rezultatet ishin ekuivalente me ato të një fëmije nëntë vjeçar.
Më parë kjo lloj ndjeshmërie njohëse ishte konsideruar si unike njerëzore.
Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
