Një hetim i ri ka zbuluar sesi shkalla e “hedhjes së naftës” së paligjshme ka gjasa të jetë shumë më e lartë se sa pranohet publikisht.
Deri në 3 mijë raste të naftës të hedhura nga anijet komerciale mund të ndodhin çdo vit në ujërat evropiane.
Uji “Bilge” është një përzierje e lëngjeve nga dhoma e motorit të një anijeje së bashku me substanca të tjera potencialisht toksike, duke përfshirë lubrifikantë, tretës pastrimi dhe metale, si plumbi dhe arseniku, i cili mblidhet në fund të anijes.
Ballafaqimi me këto ujëra të zeza me vaj – duke i trajtuar për të hequr ndotësit ose duke i shkarkuar në port – është i shtrenjtë.
Për të ulur kostot operative, disa anije thjesht e hedhin atë direkt në oqean, ku mund të përbëjë një kërcënim serioz për jetën detare.
Një hetim gjashtëmujor nga “Lighthouse Reports”, redaksi jofitimprurëse evropiane, me nëntë botime në të gjithë Evropën, përdori teknologjinë satelitore, dëshmitë e sinjalizuesve dhe kërkesat e lirisë së informacionit për të dokumentuar qindra incidente të derdhjeve potencialisht të paligjshme të naftës nga anijet.
Ata zbuluan se, pavarësisht përdorimit të teknologjisë së sofistikuar satelitore, vendet ishin të ngadalta për të vepruar dhe nivelet e ndjekjes penale ishin të ulëta, duke çuar në atë që disa ekspertë thonë se është një kulturë mosndëshkimi.
Në Evropë, derdhjet e naftës detare monitorohen nga Agjencia Evropiane e Sigurisë Detare (EMSA) përmes iniciativës së saj CleanSeaNet, e nisur në vitin 2007, e cila analizon imazhet satelitore për të zbuluar shkarkimet e mundshme të naftës nga anijet.
Kur sistemi identifikon një derdhje të mundshme, ai dërgon një alarm në vendin përkatës të Bashkimit Evropian, i cili mund të vëzhgojë shkathtësinë, duke dërguar një varkë ose aeroplan, ose duke i kërkuar një anijeje aty pranë ta inspektojë atë – ndonjëherë sateliti merr lulëzimin e algave ose shkarkimet e ligjshme të vajit të perimeve ose peshkut.
Autoriteti kombëtar më pas mund t’i kthejë gjetjet e tij EMSA-s.
Por të dhënat vjetore të CleanSeaNet, të cilat EMSA filloi t’i publikonte për herë të parë në vitin 2021, zbulojnë se nivelet e reagimeve janë të ulëta.
Në vitin 2020, agjencia regjistroi 7 mijë e 672 zbulime të derdhjeve të mundshme të naftës. Ai mori reagime vetëm për një të tretën e tyre, nga të cilat 208 u konfirmuan se ishin njolla nafte.
Sa më i gjatë të jetë intervali midis një alarmi dhe një kontrolli në vend, aq më e lartë është mundësia që vendet të raportojnë “asgjë të vëzhguar”, sipas një raporti të vitit 2021 nga EMSA dhe Agjencia Evropiane e Mjedisit.
Në vitin 2019, vetëm 1.5% e 7 mijë e 939 alarmeve për derdhje të mundshme të naftës u verifikuan nga autoritetet brenda tre orëve.
Ekspertët argumentojnë se koha e ngadaltë e përgjigjes, e kombinuar me të dhëna të kufizuara publike të ofruara nga EMSA, zvogëlon përgjegjshmërinë.
Anijet kanë zhvilluar taktika për të shmangur zbulimin, sipas dëshmisë së sinjalizuesve të mbledhur nga Lighthouse Reports dhe partnerëve raportues, duke përfshirë përdorimin e pompave portative për të shkarkuar ujin e patrajtuar në oqean dhe hedhjen gjatë natës ose në det të trazuar kur është më e vështirë të shihet nafta.
Një studim i vitit 2016 mbi derdhjet e naftës jetëshkurtër gjeti “efekte të menjëhershme negative biologjike” në jetën detare, duke përfshirë një rënie të numrit të planktoneve në det.
Ndotja e naftës detare ka “efekte të drejtpërdrejta toksike” në krijesat më të vogla detare, tha Kerstin Magnusson, ekotoksikologe në Institutin Suedez të Kërkimeve Mjedisore.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
