Inteligjenca artificiale është shumë e rëndësishme për t’u monopolizuar

Wall Street Journal raportoi javën e kaluar se shefi ekzekutiv i OpenAI, Sam Altman do të kërkonte deri në 7 trilion dollarë fonde për të riformuar industrinë globale të gjysmëpërçuesve për të fuqizuar inteligjencën artificiale.

Fakti që një kompani mund të vendosë një objektiv financimi më të madh se produkti i brendshëm bruto i Japonisë është një tjetër shenjë e përqendrimit intensiv të tregut të inteligjencës artificiale gjeneruese.

Nga premtimi i përparimeve mjekësore deri te rreziqet e ndërhyrjes në zgjedhje, shpresat për kërkime të dobishme klimatike deri te sfida e thyerjes së fizikës themelore, AI është shumë e rëndësishme për t’u monopolizuar.

Megjithatë, tregu po lëviz pikërisht në atë drejtim, pasi burimet dhe talenti për të zhvilluar inteligjencën artificiale më të avancuar janë të vendosura në duart e një numri shumë të vogël kompanish.

Kjo është veçanërisht e vërtetë për të dhënat me burime intensive dhe fuqinë kompjuterike, të cilat kërkohen për të trajnuar modele të mëdha gjuhësore për një sërë aplikacionesh të AI.

Studiuesit dhe ndërmarrjet e vogla dhe të mesme rrezikojnë edhe një herë varësinë fatale nga Big Tech, ose përndryshe do të humbasin valën e fundit të inovacionit.

Në të dy anët e Atlantikut, po bëhen investime të ethshme publike në përpjekje për të niveluar fushën e lojës llogaritëse.

Për të siguruar që shkencëtarët të kenë akses në kapacitete të krahasueshme me ato të gjigantëve të Silicon Valley, qeveria amerikane krijoi Burimin Kombëtar të Kërkimit të AI muajin e kaluar.

Ky projekt pilot drejtohet nga Fondacioni Kombëtar i Shkencës i SHBA-ve. Duke punuar me 10 agjenci të tjera federale dhe 25 grupe të shoqërisë civile, do të lehtësojë të dhënat dhe llogaritë e financuara nga qeveria për të ndihmuar komunitetin e kërkimit dhe arsimit të ndërtojë dhe kuptojë AI.

BE-ja krijoi një rrjet të decentralizuar superkompjuterësh me një qëllim të ngjashëm në vitin 2018, përpara se vala e fundit e AI gjeneruese të krijonte një ndjenjë të re urgjence.

EuroHPC ka jetuar në një errësirë relative dhe nisma duket se është nënshfrytëzuar.

Siç tha presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen në fund të vitit të kaluar: ne duhet ta përdorim këtë fuqi.

BE-ja tani imagjinon se aksesi i demokratizuar i superkompjuterëve mund të ndihmojë gjithashtu në krijimin e “fabrikave të AI”, ku bizneset e vogla bashkojnë burimet e tyre për të zhvilluar modele të reja të fundit.

Ka kohë që flitet për konsiderimin e aksesit në internet si një shërbim publik, për shkak të rëndësisë së tij për arsimimin, punësimin dhe marrjen e informacionit.

Megjithatë, rregullat për këtë qëllim nuk u miratuan kurrë.

SHBA dhe BE po tregojnë vullnet të vërtetë për të bërë investime në infrastrukturën digjitale publike.

Edhe nëse masat e fundit shihen si politikë industriale në një pamje të re, ato janë pjesë e një hapi të vonuar për të formuar tregun digjital dhe për të kompensuar fuqinë e madhe të kompanive të mëdha të teknologjisë në qoshe të ndryshme të shoqërive tona.

Këto qeveri kanë marrë vendimin e duhur duke zgjeruar aksesin në burimet bazë llogaritëse, por investime të tilla janë vetëm faza e parë dhe duhet të punojnë së bashku me ndërhyrjet legjislative dhe rregullatore.

Agjencitë antitrust duhet të sigurojnë që kompanitë më të mëdha të inteligjencës artificiale të mos rriten në mënyrë të pamundur.

Agjencitë e sigurisë duhet të parandalojnë aksesin e aktorëve keqdashës në burime llogaritëse kritike.

Mbikëqyrësit e mosdiskriminimit i kanë duart plot me mënyrat e ndryshme në të cilat aplikacionet e AI shfaqin paragjykim dhe diskriminim.

Në mënyrë të ngjashme, investimet publike të AI janë plotësuese të politikave që synojnë të parandalojnë që monopolet e tregut të bëhen gjithashtu monopole të dijes.

Teksa BE-ja ishte e zgjuar për të koduar aksesin në të dhëna për akademikët në Aktin e Shërbimeve Digjitale që përcakton përgjegjësitë e kompanive të platformës, ajo nuk i ka përfshirë në mënyrë eksplicite dispozita të tilla në Aktin e AI.

Kompanive u kërkohet të raportojnë përdorimin e energjisë dhe hyrjet e të dhënave, por sekreti tregtar do të respektohet, duke lejuar paqartësi të konsiderueshme në detajet kryesore.

Investimet në infrastrukturën publike digjitale duhet të rriten — dhe fondet shtetërore duhet të devijohen nga Big Tech, edhe nëse janë për projekte me funksion publik.

Në vitin 2022, qeveria amerikane investoi 3.3 miliardë dollarë në AI, një shumë e konsiderueshme, por asgjë në krahasim me dhjetëra miliarda të investuara çdo vit nga industria ose trilionat e kërkuara nga Altman.

Parandalimi i monopoleve të AI është pjesë e një klime të shëndetshme inovacioni dhe është gjithnjë e më kritike për një kuptim më të mirë publik të teknologjisë.

Në këtë rast, këto synime mbivendosen.

Historikisht, kërkimi akademik ka qenë në rrënjët e shumë risive të vlefshme. Ai ekosistem nuk duhet të mbytet.

Marrë nga “Financial Times”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.