A është vërtet TikTok rrezik për Perëndimin?

Kina ka sulmuar një projektligj që kalon në Kongresin amerikan, i cili mund të ndalojë TikTok-un në SHBA.

E ka quajtur “të padrejtë”.

Por projektligji është lëvizja më e fundit në një sherr shumëvjeçar mbi frikën e sigurisë në lidhje me aplikacionin që është në pronësi të një kompanie kineze.

Zyrtarëve, politikanëve dhe stafit të sigurisë në shumë vende perëndimore u është ndaluar ta instalojnë atë në telefonat e punës.

TikTok mbledh një sasi ‘të tepërt’ të të dhënave

TikTok thotë se mbledhja e të dhënave të aplikacionit është “në përputhje me praktikat e industrisë”.

Kritikët shpesh e akuzojnë për grumbullimin e sasive të mëdha të të dhënave.

Një raport i sigurisë kibernetike i publikuar në korrik 2022 nga studiues në Internet 2.0, një kompani kibernetike australiane, citohet shpesh si provë.

Studiuesit studiuan kodin burimor të aplikacionit dhe raportuan se ai kryen “marrje të tepërt të të dhënave”.

Analistët thonë se TikTok mbledh detaje të tilla si vendndodhja, çfarë pajisje specifike po përdoret dhe cilat aplikacione të tjera janë në të.

Por një test i ngjashëm i kryer nga Citizen Lab arriti në përfundimin se “në krahasim me platformat e tjera të njohura të mediave sociale, TikTok mbledh lloje të ngjashme të dhënash për të gjurmuar sjelljen e përdoruesve”.

Në mënyrë të ngjashme, një raport nga Instituti i Teknologjisë në Georgia vitin e kaluar thoshte se “fakti kryesor këtu është se shumica e mediave të tjera sociale dhe aplikacioneve celulare bëjnë të njëjtat gjëra”.

TikTok mund të përdoret nga qeveria kineze për të spiunuar përdoruesit

TikTok thotë se kompania është plotësisht e pavarur dhe “nuk i ka ofruar të dhëna të përdoruesve qeverisë kineze”.

Edhe pse i mërzit ekspertët e privatësisë, shumica prej nesh pranojnë se dorëzimi i një pjese të të dhënave private është marrëveshja që bëjmë me mediat sociale.

Në këmbim për të na dhënë shërbimet e tyre falas, ata mbledhin njohuri rreth nesh dhe i përdorin për të shitur reklama në platformën e tyre.

Ose për t’i shitur të dhënat tona firmave të tjera që përpiqen të na reklamojnë diku tjetër në internet.

Problemi që kritikët kanë me TikTok është se ai është në pronësi të gjigantit të teknologjisë me bazë në Pekin ByteDance, duke e bërë atë unik si një aplikacion i zakonshëm jo-amerikan.

Facebook, Instagram, Snapchat dhe YouTube, të gjitha mbledhin sasi të ngjashme të dhënash, por të gjitha janë kompani të themeluara në SHBA.

Për vite me radhë, ligjvënësit amerikanë, së bashku me pjesën më të madhe të botës, kanë marrë një nivel besimi: se të dhënat e mbledhura nga këto platforma nuk do të përdoren për arsye të këqija që mund të vënë në rrezik sigurinë kombëtare.

Urdhri ekzekutiv i ish-presidentit amerikan Donald Trump i vitit 2020 pretendonte se mbledhja e të dhënave të TikTok potencialisht mund të lejojë Kinën të “gjurmojë vendndodhjet e punonjësve federalë dhe kontraktorëve, të ndërtojë dosje të informacionit personal për shantazh dhe të kryejë spiunazh korporativ”.

Deri më tani, provat tregojnë se ky është vetëm një rrezik teorik.

Ama frika nxitet nga një pjesë e paqartë e ligjit kinez të miratuar në vitin 2017.

Neni shtatë i Ligjit të Inteligjencës Kombëtare të Kinës thotë se të gjitha organizatat dhe qytetarët kinezë duhet të “mbështesin, ndihmojnë dhe bashkëpunojnë” me përpjekjet e inteligjencës së vendit.

Kjo fjali citohet shpesh nga njerëz të dyshimtë jo vetëm për TikTok, por për të gjitha kompanitë kineze.

Megjithatë, studiuesit nga Instituti i Teknologjisë i Georgia-s argumentojnë se kjo fjali është nxjerrë jashtë kontekstit.

Po ashtu theksojnë se ligji përfshin paralajmërime për mbrojtjen e të drejtave të përdoruesve dhe kompanive private.

Që nga viti 2020, drejtuesit e TikTok janë përpjekur vazhdimisht të sigurojnë njerëzit se stafi kinez nuk mund të ketë akses në të dhënat e përdoruesve jo kinezë.

Por në vitin 2022, ByteDance pranoi se disa nga punonjësit me bazë në Pekin kishin akses në të dhënat e të paktën dy gazetarëve në SHBA dhe Mbretëri të Bashkuar për të gjurmuar vendndodhjet e tyre dhe për të kontrolluar nëse ata po takonin punonjës të TikTok të dyshuar për rrjedhje informacioni në media.

TikTok thotë se punonjësit që kishin akses në të dhënat u pushuan nga puna.

Firma këmbëngul se të dhënat e përdoruesve nuk janë ruajtur kurrë në Kinë dhe po ndërton qendra të dhënash në Teksas për të dhënat e përdoruesve të SHBA-ve dhe në faqet në Evropë për të dhënat nga qytetarët e saj.

Në BE, kompania ka shkuar gjithashtu shumë më tej se çdo media tjetër sociale dhe ka regjistruar një kompani të pavarur të sigurisë kibernetike për të mbikëqyrur të gjithë përdorimin e të dhënave në faqet evropiane.

TikTok thotë se “të dhënat e përdoruesve evropianë mbrohen në një mjedis mbrojtës të projektuar posaçërisht dhe mund të aksesohen vetëm nga punonjës të miratuar që i nënshtrohen mbikëqyrjes dhe verifikimit të rreptë të pavarur”.

TikTok mund të përdoret si një mjet për ‘shpëlarjen e trurit’

TikTok argumenton se udhëzimet e tij të komunitetit “ndalojnë dezinformatat që mund të shkaktojnë dëm për komunitetin ose publikun më të gjerë, i cili përfshin përfshirjen në sjellje të koordinuar jo-autentike”.

Në nëntor 2022, Christopher Wray, drejtor i Byrosë Federale të Hetimeve, u tha ligjvënësve amerikanë se “qeveria kineze mund të kontrollojë algoritmin e rekomandimeve, i cili mund të përdoret për operacionet e ndikimit”.

Pretendimi është përsëritur shumë herë.

Këto shqetësime janë ndezur më tej nga fakti se aplikacioni motër i TikTok, Douyin – i cili është i disponueshëm vetëm në Kinë – është shumë i censuruar dhe thuhet se është projektuar për të inkurajuar materialin edukativ dhe të shëndetshëm që të bëhet viral për bazën e tij të përdoruesve të rinj.

Të gjitha mediat sociale janë shumë të censuruara në Kinë, me një ushtri policësh në internet që fshijnë përmbajtjen që kritikon qeverinë ose nxit trazira politike.

Në fillim të epërsisë së TikTok, kishte raste të profilit të lartë të censurës në aplikacion: një përdoruesi në SHBA iu pezullua llogaria për diskutimin e trajtimit të myslimanëve nga Pekini në Xinjiang.

Pas një reagimi të ashpër publik, TikTok kërkoi falje dhe rivendosi llogarinë.

E prej asaj kohe, ka pasur pak raste të censurës, përveç llojit të vendimeve të diskutueshme të moderimit me të cilat duhet të merren të gjitha platformat.

Studiuesit në Citizen Lab kryen një krahasim të TikTok dhe Douyin. Ata arritën në përfundimin se TikTok nuk përdor të njëjtën censurë politike.

“Platforma nuk zbaton censurën e dukshme të postës”, thanë studiuesit në vitin 2021.

Analistët e Institutit të Teknologjisë së Georgia-s kërkuan gjithashtu tema të tilla si pavarësia e Tajvanit ose shakatë për presidentin kinez Xi Jinping dhe arritën në përfundimin se “videot në të gjitha këto kategori mund të gjenden lehtësisht në TikTok”.

“Shumë prej tyre janë të njohura dhe të shpërndara gjerësisht”, sipas tyre.

Rreziku teorik

Pamja e përgjithshme është një nga frikërat teorike – dhe rreziku teorik.

Kritikët argumentojnë se TikTok është një “kalë trojan” – megjithëse duket i padëmshëm, mund të provojë të jetë një armë e fuqishme gjatë kohërave të konfliktit.

Aplikacioni është tashmë i ndaluar në Indi, e cila ndërmori veprime në vitin 2020 kundër aplikacionit dhe dhjetëra platformave të tjera kineze.

Por një ndalim i SHBA-ve mund të ketë një ndikim të madh në platformë, pasi zakonisht aleatët e SHBA-ve shpesh ndjekin të njëjtin hap me vendime të tilla.

Çka ishte e dukshme kur SHBA udhëhoqi me sukses thirrjet për të bllokuar gjigantin kinez të telekomunikacionit Huawei nga vendosja në infrastrukturën 5G – përsëri, bazuar në rreziqet teorike.

Vlen të theksohet se këto rreziqe janë një rrugë njëkahëshe.

Kina nuk duhet të shqetësohet për aplikacionet amerikane sepse qasja për qytetarët kinezë është bllokuar për shumë vite.

Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com