Kina mbyll sistemin e saj të adoptimeve ndërkombëtare

Qeveria e Kinës sapo ka njoftuar se nuk do të lejojë më birësime të huaja të fëmijëve kinezë, përveç nga të afërmit e gjakut ose njerku. Lëvizja pasqyron ndryshimin e perspektivës së Kinës për rritjen e popullsisë, me ankthin për mbipopullimin e zëvendësuar nga frika se një popullsi që plaket me shpejtësi dhe zvogëlohet kërcënon të ardhmen e vendit.

Për dekada, birësimi ishte kritik për politikën e Kinës për një fëmijë. Shtatzënitë e tjera ose u ndërprenë, ose foshnja iu dha një çifti pa fëmijë. Në vitin 1981, kur isha në shkollën fillore, zyrtarët i dhanë një foshnjeje që i kishte mbijetuar një aborti të detyruar në një fshat fqinj. (Fëmija vdiq menjëherë pas, për shkak të lëndimeve të lidhura me tentativën e abortit dhe një lindje të parakohshme.)

Një çift nga të afërmit e mi, të kërcënuar me gjoba të mëdha dhe konfiskim të tokave bujqësore dhe bagëtive, duhej të linin fëmijët për birësim. Ata ishin ende të gjobitur për lindje të paligjshme, por ata ishin në gjendje t’ia dilnin mbanë dhe të paktën foshnjat e tyre ishin të sigurta.

Nuk mund të thuhet e njëjta gjë për fëmijët e familjeve që nuk mund të përballonin gjobat, pasi shpesh liheshin buzë rrugës. Megjithëse prindërit e tyre mund të fusnin ca para në batanijet e tyre me shpresën se dikush do të merrte të porsalindurin e tyre të braktisur, një rezultat i tillë i lumtur ishte i rrallë, jo vetëm për shkak se familjet me fëmijë nuk kishin të drejtë të birësonin.

Shanset e mbijetesës së foshnjave të lindura ilegalisht u përmirësuan në vitin 1992, kur qeveria filloi të lejonte birësimet ndërkombëtare, duke eksportuar në mënyrë efektive “barrën” e fëmijëve “të tepërt”. Me këtë, qeveria e Kinës jo vetëm që e lehtësoi veten nga presionet financiare që lidhen me mbështetjen e jetimëve, por gjithashtu fitoi një rrjedhë të re të ardhurash: donacione nga familjet e huaja birësuese.

Birësimet ndërkombëtare ishin aq fitimprurëse, me familjet e huaja që paguanin mijëra dollarë për të birësuar një fëmijë kinez, saqë disa qeveri vendore morën “konfiskimin” e foshnjave. Në një rast, binjakët u ndanë; njëra u dërgua në një familje birësuese në Shtetet e Bashkuara dhe tjetra mbeti në Kinë me prindërit e saj biologjikë.

Kur bëhej fjalë për furnizimin e fëmijëve për birësim, Kina ishte e vështirë për t’u mposhtur.

Një bollëk foshnjash dhe një proces birësimi i centralizuar, i parashikueshëm dhe relativisht i përballueshëm – rreth gjysma e birësimit në SHBA – e shndërruan shpejt Kinën në një vend kryesor të origjinës për birësimet ndërkombëtare, i cili arriti në 160 mijë gjatë tre dekadave të fundit duke arritur kulmin në 2005, në 13 mijë.

SHBA është një destinacion kryesor: në vitet 1999-2022, familjet amerikane adoptuan 82 mijë e 658 fëmijë kinezë – gati një e treta e të gjithë birësimeve në SHBA nga vendet e huaja. Nëse dikush përfshin birësimet e para vitit 1999, vlerësohet se familjet amerikane kanë birësuar më shumë se 100 mijë fëmijë kinezë, disa prej të cilëve u morën nga prindërit e tyre nga zyrtarë të planifikimit familjar.

Vajzat kanë pasur më shumë gjasa të birësohen sesa djemtë, duke reflektuar preferencën e prindërve kinezë për djemtë. Por kjo preferencë nuk ka qenë aq e theksuar sa duket të besojë komuniteti ndërkombëtar, dhe ishte qartësisht politika e një fëmije që e nxiti atë. Në vitin 2000, kishte 120 djem të moshës 0-4 vjeç për çdo 100 vajza në të gjithë Kinën.

Por aty ku një politikë për dy fëmijë ishte pilotuar që nga mesi i viteve 1980, raporti ishte shumë më i balancuar, me 103 djem për çdo 100 vajza në qarkun Yicheng dhe 110 djem për çdo 100 vajza në prefekturën Jiuquan. Kjo është në përputhje me mesataren globale: në të gjithë popullsinë njerëzore, ka prirje të ketë 103-107 foshnja meshkuj për çdo 100 femra.

Në çdo rast, edhe vendet e tjera priren të preferojnë djemtë mbi vajzat. Në dhjetë sondazhe të Gallup të kryera ndërmjet viteve 1941 dhe 2011, rreth 40% e të anketuarve amerikanë thanë se, nëse do të kishin një fëmijë, do të preferonin që ai të ishte një djalë, ndërsa rreth 28% thanë se do të preferonin një vajzë.

Dallimi është se, në Kinë, politika e një fëmije i detyroi prindërit të bënin zgjedhje mizore.

Makina e birësimit të huaj të Kinës nuk mund të funksiononte përgjithmonë. Shkalla e lindshmërisë së vendit ra nga 2.3 fëmijë për grua në vitin 1990 në 1.6-1.7 në 2010, duke ulur natyrshëm numrin e fëmijëve të disponueshëm për birësim. Në të njëjtën kohë, shkalla e infertilitetit u rrit nga 1-2% në vitet 1970 në 10-15% në 2010 dhe 18% në 2020, duke rritur kërkesën e brendshme për birësim. Ndërkohë, rregullat e fertilitetit u liruan: një “politikë selektive e dy fëmijëve” u prezantua në 2014, më pas u bë universale në 2016, me një politikë të tre fëmijëve që pasoi në 2021.

Si rezultat, shumë më tepër familje kineze u kualifikuan për birësim.

Këto zhvillime, së bashku me shtrëngimin e rregullave ndërkombëtare të adoptimit në vitin 2007, kontribuan në një rënie të mprehtë ne në SHBA birësime të fëmijëve kinezë, nga 7,903 në 2005 në 6,492 në 2006, 2,696 në 2012 dhe vetëm 819 në 2019. (Kina pezulloi birësimet ndërkombëtare gjatë pandemisë COVID-19.)

Kjo mund të shihet si pjesë e një zhvendosjeje më të gjerë nga adoptimi ndërkombëtar. Disa vende pritëse – përfshirë Danimarkën, Holandën dhe Norvegjinë – e kanë kufizuar ose pezulluar praktikën, kryesisht për shkak të shqetësimeve etike në lidhje me procedurat e birësimit. Çuditërisht, ndërsa SHBA nuk ka vendosur kufizime të tilla, adoptimet e huaja nga amerikanët kanë rënë ndjeshëm, nga 22 mijë e 987 në 2004 në vetëm 1 mijë e 517 në 2022.

Por qëllimi për të lehtësuar presionet e brendshme demografike është ndoshta motivi kryesor për vendimin e qeverisë kineze për të ndaluar birësimet e huaja, pavarësisht spekulimeve nga mediat ndërkombëtare se ai është i motivuar politikisht. Pak kohë më parë, Rusia ndërmori një hap të ngjashëm. Në 1992-2012, Rusia ishte ndër vendet kryesore të origjinës për birësimet ndërkombëtare, me amerikanët që adoptuan 60 mijë fëmijë rusë, siç tregon grafiku.

Por në vitin 2012, ajo ndaloi birësimet nga familjet amerikane. Ndërkohë që vendimi kishte një dimension politik, norma e lindshmërisë në rënie të shpejtë të Rusisë – nga 2,0 në 1989 në 1,16 në 1999 – ishte ndoshta një faktor kryesor.

Sa i përket Kinës, shkalla e saj e lindshmërisë vazhdon të bjerë, pavarësisht zbatimit të politikës së tre fëmijëve dhe përpjekjeve të tjera të qeverisë për të inkurajuar lindjen e fëmijëve. Vitin e kaluar, ishte 1.0 në të gjithë Kinën dhe vetëm 0.6 – shkalla më e ulët në botë – në provinca si Shangai dhe Heilongjiang.

Duke pasur parasysh ashpërsinë e krizës demografike të Kinës, dhënia fund e adoptimit ndërkombëtar është thjesht një rënie në kovë. Megjithatë, është një ndryshim i mirëpritur, pasi nënvizon njohjen e qeverisë kineze, më në fund, që njerëzit nuk duhet të shihen si barrë. Mund të shpresohet vetëm për një zhvendosje më të gjerë drejt politikave që respektojnë jetën dhe mbrojnë të drejtat e njeriut.

Artikulli është publikuar fillimisht në Project Syndicate

E drejta e autorit: Project Syndicate, 2024.