Truri i adoleshentëve është “plakur” për shkak të traumave të pandemisë

Dihet se pandemia ka ndikuar në shëndetin mendor të adoleshentëve.

Ekziston një studim i ri nga Universiteti i Washington-it, i botuar në Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), një nga revistat shkencore më të njohura ndërkombëtarisht, i cili “fotografoi” trurin e fëmijëve (të moshës 9-17 vjeç) gjatë izolimit.

Doli se efektet e masave kufizuese të vendosura nga urgjenca pandemike shkaktuan një zhvillim të përshpejtuar të trurit, krahasuar me moshën kronologjike, rreth 4.2 te vajzat dhe 1.2 te djemtë.

Rezultatet janë të dukshme në trashësinë e korteksit cerebral, shtresës së jashtme të indeve të trurit, e cila natyrshëm hollohet me kalimin e moshës ose, në mënyrë të pazakontë, në rastin e stresit ose traumës kronike, siç janë ato të shkaktuara nga pandemia.

“Në asnjë rast në historinë e fundit një kampion kaq i madh i popullsisë nuk është mbajtur në një gjendje lirie të kufizuar si në mars-prill 2020 gjatë pandemisë”, shpjegon Liliana Dell’Osso, presidente e Shoqatës Italiane të Psikiatrisë.

Ky është një fenomen i ri, i cili mund të marrë formën e një “traume masive”.

Pse truri i vajzave është prekur më shumë nga efektet e pandemisë?

“Të gjitha studimet epidemiologjike nxjerrin në pah një ndjeshmëri më të madhe të gjinisë femërore ndaj traumave psikologjike. Megjithëse gratë nga natyra janë të ekspozuara më pak se burrat ndaj ngjarjeve potencialisht të rrezikshme, duke pasur parasysh të njëjtin ekspozim ndaj faktorëve të stresit, siç ndodhi gjatë bllokimit, ato zhvillojnë më shpesh çrregullimin e stresit post-traumatik (PTSD), i cili është i dukshëm, siç raportohet në këtë studim, në dukuri atrofike që prekin sistemin nervor qendror”.

Cilat janë traumat e “bllokimit” që kanë prekur më shumë gratë?

“Përveç stresit që lidhet me izolimin e detyruar, te subjektet e predispozuar u shfaqën simptoma të panikut dhe klaustrofobisë, të shkaktuara nga intoleranca ndaj vetmisë, të cilat ishin dy herë më të shpeshta te femrat sesa te meshkujt. Në adoleshencë gjinia femërore është më e ekspozuar nga pikëpamja biologjike (hormonale) dhe evolucionare”.

A mund të themi se truri “plaket” me moshën dhe stresin?

“Truri te të rinjtë karakterizohet nga zhvillimi neurologjik, pra nga fenomene neurogjenerative, me kalimin e moshës mbizotërojnë ato neurodegjenerative të cilat shkaktojnë plakje fiziologjike (dhe ndonjëherë sindroma të demencës dhe sëmundje të tjera degjenerative)”.

“Stresi, ankthi, trauma mund të shkaktojnë fenomene neurodegjenerative sepse të gjithë ndërmjetësit e stresit janë neurotoksikë, duke filluar nga kortizoli, hormoni i stresit”.

Çfarë ndodh në trurin e adoleshentëve?

“Adoleshenca karakterizohet nga një rimodelim mbresëlënës i trurit me fenomene degjenerative pasi një pjesë e neuroneve i nënshtrohen apoptozës, por edhe rigjeneruese, sepse formohen të tjera. Kjo shpjegon ndryshimet, ndonjëherë drastike, që ka adoleshenti në nivel karakteri”.

“Stresi kronik që përjetuan fëmijët gjatë bllokimit, siç tregon studimi, pati një ndikim në hollimin e korteksit cerebral. Por nuk është asgjë e re, edhe në kontekste të tjera traumatike, si për shembull te veteranët e luftës, u arrit i njëjti rezultat”.

Nëse trashësia e korteksit cerebral të fëmijëve në studim do të matej sot, çfarë do të shihnit?

“Neuroshkenca ka treguar se me kalimin e kohës, mund të ‘shihen’ fenomene neurorigjeneruese dhe, si një korrelacion klinik, të dëshmohet një përmirësim progresiv i çrregullimit të stresit post-traumatik, megjithëse është një proces i ngadaltë, i cili kërkon kujdes adekuat”.

Marrë nga “Corriere della Sera”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.