Për pronarin e dyqanit të pajisjeve në Malawi, Isaac Phiri, rritja e çmimeve gjatë vitit të kaluar e ka bërë pothuajse të pamundur të bërit biznes – çmimi i bojës është dyfishuar brenda një viti dhe qeset e çimentos janë rritur me një të tretën.
Zbulimi i planifikuar i një kartëmonedhe të re 5 mijë kwacha (K)(6 dollarë) – kartëmonedha më e madhe e mëparshme ishte 2 mijë K– vetëm solli në vëmendje se si kostot po shkojnë përtej mundësive të Phirit dhe tregtarëve të tjerë në Mtandire, një lagje e Lilongwe-së.
“Unë po luftoj për të fituar 2 mijë kwacha në ditë – pastaj ata përpiqen të sjellin një kartëmonedhë 5 mijëshe”, tha 31-vjeçari.
“Gjërat janë të shtrenjta. Çdo ditë çmimet po rriten”.
Inflacioni është rritur më shpejt se sa pritej në shumë ekonomi në mes të pandemisë. Indeksi i çmimeve të ushqimit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara është rritur ndjeshëm, duke shtuar vështirësitë në ekonomitë ku qeveritë janë më pak të afta të hedhin para në përgjigjen ndaj pandemisë.
Ushqimi dhe karburanti zënë pjesën më të madhe të buxheteve familjare.
Në Malawi të varur nga importi dhe pa dalje në det, ku inflacioni pritet të ketë qenë 9 për qind në 2021 dhe ekonomia pritet të jetë zgjeruar me rreth 2 për qind, çmimet e larta të karburantit dhe ushqimeve sjellin një rrezik të qartë politik. Tashmë në muajt e fundit, mijëra persona kanë dalë në rrugët e qyteteve kryesore në protestë për çmimet e larta.
“Njerëzit janë të lodhur. Ata nuk u besojnë më politikanëve”, tha Bon Kalindo, një organizator i demonstratave, pak para se të dilte në gjykatë në dhjetor pas disa arrestimeve të tij të fundit nga policia.
“Nuk do të hesht”, theksoi ai.
Në Malawi në lojë është një nga historitë më të mëdha të suksesit demokratik të Afrikës në vitet e fundit. Në vitin 2020, ushtria, gjyqësori dhe protestat masive siguruan përsëritjen paqësore të zgjedhjeve pasi një sondazh fillestar në 2019 dha fitoren për presidentin aktual përmes mashtrimeve.
Lazarus Chakwera, një pastor i kthyer në politikan, ishte lideri i parë i opozitës në kontinent që fitoi një përsëritje të tillë.
Ai ka premtuar të krijojë 1 milion vende pune dhe të vendosë Malawi-në në rrugën për të qenë po aq i pasur sa Afrika e Jugut ose Botsvana deri në vitet 2060, vende me të ardhura të mesme të larta me PBB për frymë prej rreth 5 mijë e 500 dollarë dhe 6 mijë dollarë.
Këto janë synime ambicioze për një vend me GDP nën 700 dollarë për frymë, papunësi të lartë tek të rinjtë dhe ku eksporti i tij kryesor kombëtar, duhani, po përballet me një të ardhme të pasigurt.
Rritja e çmimeve ka sjellë një fund të papritur të muajit të fundit të Chakwera-s si president.
“Jam i shqetësuar. Ne mund të shohim më shumë njerëz të frustruar që dalin në rrugë”, tha Michael Kaiyatsa, kreu i Qendrës për të Drejtat e Njeriut dhe Rehabilitimin, një organizatë lokale joqeveritare.
“Unë mendoj se malawianët po vijnë në një pikë ku ata janë të lodhur nga garancitë nga qeveria”.
Për shumë njerëz, prezantimi i planifikuar i kartëmonedhës K5 mijë në shkurt pasqyron lëvizjen e çmimeve pasi financat e brishta të Malawi-së nuk stabilizohen.
Politika monetare relativisht e lirshme dhe deficitet e mëdha të llogarisë korrente kanë ushtruar presion mbi monedhën, e cila nga ana tjetër ka rritur çmimet.
Vitin e kaluar Fondi monetar Ndërkombëtar (FMN) parashikoi që rezervat e huaja bruto të Malawi-t do të kenë rënë në pak më shumë se 400 milionë dollarë deri në fillim të vitit 2022, ose mjaftueshëm për të mbuluar gjashtë javë importe.
Marrë nga Financial Times, përshtatur për Albanian Post
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
