I quajtur “ushqimi i mbretërve”, zhurma e gjelbër e thjeshtë e quajtur “molokhia” dikur ishte e jashtëligjshme në Egjipt për shkak të efektit të saj afrodiziak.
“Është e lehtë të gëlltitet, kështu që nënat egjiptiane i ushqejnë foshnjat e tyre me të pas ushqyerjes me gji”, vuri në dukje Emad Farag, një punonjëse e një hoteli në Kajro.
Por kjo përzierje unike nuk është ushqim i zakonshëm për fëmijë. E shqiptuar “mo-lo-h-i-a”, zhurma jeshile e thjeshtë ishte dikur “ushqimi i mbretërve” për shkak të fuqive të tij kurative.
Me origjinë nga fjala “mulukia”, që do të thotë “ajo që i përket familjes mbretërore”, legjenda tregon se një supë shëruese e bërë nga bima “molokhia” ushqeu një sundimtar egjiptian në shekullin e 10 -të.
Kështu, një zierje e denjë për faraonët lindi dhe një perime mbretërore u kurorëzua.
Në librin “Treasure Trove of Benefits and Variety at the Table”, “A Fourteenth Century Cookbook”, autori Nawal Nasrallah shkruan se, “egjiptianët e lashtë nuk lanë asnjë recetë kuzhinës, por ushqimi mbetet nga varret e tyre dhe pikturat murale të arkivolit, që përshkruajnë pjekje dhe ushqime të tjera -aktivitetet e lidhura, dëshmojnë për nivelin e sofistikuar të kuzhinës së tyre”.
Megjithatë “molokhia” nuk ishte gjithmonë e disponueshme për masat. Sipas folklorit, Kalifi i Kajros (një nga sundimtarët e Egjiptit nga dinastia Fatimide e shekullit të 10 -të) e ndaloi konsumin e supës viskoze për shkak të efektit të saj afrodiziak të supozuar te gratë.
Ndërsa pjata kombëtare zyrtare është “koshary” (një përzierje vegjetariane e orizit, qiqrave, makaronave dhe thjerrëzave) shumica e Egjiptianëve e konsiderojnë molokhia-n” si vakt emblematik të vendit.
Pjata tokësore dhe me aromë në shtëpi hahet zakonisht në mbrëmje – e shoqëruar me oriz, bukë ose mish.
“Molokhia” është për të pasurit dhe të varfërit
“Nuk është një perime e shtrenjtë”, tha Farag. “Molokhia është për të pasurit dhe të varfërit”.
Një 15-vjeçar tha se shet në treg 110 Pound egjiptian (7 dollarë) “molokhia” çdo ditë – të korrur në ngastrën prej një hektari të familjes së tij në Abu El-Reesh.
Traditat familjare dhe gjeografia diktojnë se si dhe çfarë hahet me “molokhia”. Në qytetet bregdetare si Aleksandria, vendasit gllabërojnë “molokhia bel gambary” me karkaleca. Ndërkohë, në brendësinë rurale të vendit, ajo shoqërohet me lepurin e zier – një mish i të privilegjuarve në Egjiptin e lashtë.
Për ata që mund të heqin barkun, zorrët dhe beli i tyre do t’i falënderojnë më vonë. “Ajo (molokhia) ka të gjitha llojet e virtyteve të mira të tretjes”, tha Berriedale-Johnson. Një studim i fundit i botuar në “Journal of Ethnopharmacology” zbulon se gjethet e tij madje mund të parandalojnë inflamacionin e zorrëve dhe obezitetin.
Një super ushqim pa ndjekur kultin ose çmimet e larta, “molokhia” është e mbushur me Vitaminë C, E, kalium, hekur dhe fibra.
“Molokhia më e mirë rritet mes fushave të kallamit të sheqerit. Kjo është arsyeja pse ‘molokhia’ është më e mirë në jug (të Egjiptit) sesa në veri”, tha nj kuzhinier.
Nëse dëgjoni “tsas” (një zhurmë), ju jeni duke bërë atë në mënyrën e duhur
Fayoum, i cili shtrihet 100 km në jug-perëndim të Kajros në Egjiptin e Mesëm është një oazë e harlisur, ku dunat e shkretëtirës u japin rrugë palmave që lëkunden, burimeve natyrore të squfurit dhe fushave të gjelbra pafund.
Faraoni Amenemhat III (1818-1770 pes) shikoi potencialin bujqësor të zonës dhe 3 mijë e 500 vjet më vonë, gryka e fermerëve “molokhia” nga Fayoum vazhdon të punojë tokën e saj pjellore. Dielli mur në mur dhe toka e kulluar mirë janë kushte perfektë për “molokhia-n”, e cila rritet nga muaji maj deri në gusht në më pak se 60 ditë.
Dy metra e lartë, super e gjelbër kultivohet në tarracat e mbuluara me pluhur dhe të braktisura të Kajros.
Malik Tag, kreu i bujqësisë së zgjuar në Schaduf, në selinë e sipërmarrjes shoqërore në çatinë (e vendosur në lagjen e tregut Maadi), tha se po provohen konceptet e reja të kopshtit urban.
“Molokhia” ishte një nga perimet e para që u rrit si pjesë e projekteve bujqësore hidroponike të drejtuara nga komuniteti i Schaduf, tha ai.
“Nisma u mundësoi familjeve me të ardhura të ulëta të shesin zarzavate me gjethe (përfshirë molokhia) në supermarketet e nivelit të lartë të qytetit”.
11 kilometra larg në qytetin periferik të Gizës, një recepsioniste 27-vjeçare Mimi Melad, e vetëshpallur besimtare e traditës kur bëhet fjalë për “molokhia” shtoi se, “gjithmonë gatuaj me ‘molokhia’ të freskëta nga një tezgë në rrugën Al-Haram pranë shtëpisë sime”.
“Unë bëj shahe’t (shqiptohet” cha-h’a “) çdo herë”, shton ajo, duke iu referuar një rituali të vjetër gatimi që praktikohet ende sot nga disa gra egjiptiane.
Besohet se kjo metodë e bën pjatën më të shijshme. “Nëna ime, gjyshja dhe nëna e saj të gjithë bënë shahe’t”, tha Melad, e mbushur me krenari. “Diçka më thotë se nuk do të jetë më pas katër brezave të tjerë”, e mbyll ajo.
Mrrë nga Travel BBC dhe përshtatur për Albanian Post
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
