Si i shmang Rusia sanksionet përmes skemave të kredisë siriane?

Federata Ruse i dha Sirisë dy kredi në vlerë prej 1 miliardë dollarësh, me kusht që paratë të përdoren ekskluzivisht për pagesa ndaj kompanive specifike ruse gjatë një periudhe gjashtëmujore, me një gjobë për çdo fond të papërdorur më pas.

Këtë e ka mësuar gazeta “New Lines” nga një këst i rrjedhur të dokumenteve.

Kompanitë ruse, të listuara në marrëveshje, përfshijnë ato që u përkasin oligarkëve Genadi Timchenko dhe Yevgeny Prigozhin, të cilët janë sanksionuar nga SHBA-të dhe Bashkimi Evropian për rolin e tyre në lehtësimin e luftës së presidentit rus Vladimir Putin në Ukrainë.

Ushtria mercenare e Prigozhin, Grupi “Wagner” është përfshirë gjithashtu në abuzime të rënda të të drejtave të njeriut dhe krime kundër njerëzimit në Siri, duke përfshirë torturimin dhe gjymtimin e një dezertori të ushtrisë siriane.

Sipas dokumenteve që ka ekzaminuar “New Lines”, kompanitë e kontrolluara nga Timchenko dhe Prigozhin kanë një përfitim të konsiderueshëm nga huatë, duke sugjeruar se ato mund të jenë krijuar nga pala ruse si një skemë për evazion. Sanksionet mund të jenë përdorur tashmë për këtë qëllim.

Një marrëveshje, e cila u nënshkrua në Moskë më 2 dhjetor 2020, përfshin një hua eksporti në shumën prej 700 milionë dollarësh, ku “pjesa ruse është 100% e vlerës totale të materialeve të furnizuara dhe shërbimeve të ofruara”, përcaktojnë kushtet duke shtuar se e gjithë shuma duhej të përdorej deri më 30 qershor 2021.

Një gjobë prej 1% do të vendosej për të gjitha pjesët e papërdorura të kredisë më pas, për t’u “paguar në euro ose rubla si kompensim për shpenzimet e bëra nga pala ruse”.

Kjo marrëveshje, e cila emëron palët e autorizuara, si Ministria e Financave e Sirisë, Ministria e Financave e Rusisë, Ministria Ruse e Zhvillimit Ekonomik dhe Shërbimi Federal për Bashkëpunimin Ushtarak-Teknik, pohon: “Të dyja palët do të marrin të gjitha mjetet e nevojshme për të garantuar sekretin e informacionin dhe korrespondencën e lidhur me marrëveshjen”.

Duke folur për “New Lines” në kushte anonimiteti, burimi që ofroi akses në këto dokumente tha se pala siriane “ka qenë e pakënaqur me këtë marrëveshje, për shkak të kushteve të saj të pafavorshme” dhe se ka pasur “një ndjenjë poshtërimi nga pala siriane dhe zhgënjimi për faktin se mallrat dhe shërbimet ruse nuk po shpërndahen siç është premtuar dhe ankesat për vonesat janë shpërfillur”.

Kremlini, shtoi burimi, është përfshirë në zvarritje të panevojshme burokratike, rinegocim të kushteve në minutën e fundit dhe rritje të çmimeve, dhe në përgjithësi e ka trajtuar Damaskun si një fuqi perandorake, ndoshta një koloni më e vogël.

Kombinimi i sanksioneve ndërkombëtare, thatësirës, ​​valutës së zhvlerësuar, pakësimit të rezervave valutore dhe 11 viteve të luftës e kanë lënë Sirinë të paaftë për të blerë mallra bazë si lëndët ushqimore dhe karburantet nga tregu ndërkombëtar.

Vendi është mbështetur në importet e naftës nga Irani dhe prokurimin e grurit nga Rusia me pak ose aspak opsione të tjera për të përmbushur kërkesën vendase. Kjo e ka lënë “palën siriane të frustruar dhe të poshtëruar” në marrëdhëniet e saj me Rusinë sipas kësaj marrëveshjeje, sipas burimit, i cili shtoi se “rusët vazhduan të bënin ndryshime në marrëveshje deri në minutën e fundit kur delegacioni sirian ishte tashmë në rrugën e tyre drejt Moskës për ta nënshkruar atë, si dhe zbatimin e tij”.

Ndër mallrat më thelbësore sipas marrëveshjes së huasë janë gruri, benzina dhe nafta për ngrohje. Sirianët kanë duruar mungesa të mëdha në temperatura nganjëherë nën ngrirje dhe radhë të gjata në pompë.

Një krizë e vazhdueshme e bukës kërcënon ta shtyjë vendin në prag të urisë, veçanërisht me përkeqësimin e kushteve klimatike dhe zjarret për shkak të nxehtësisë ekstreme dhe thatësisë në muajt e verës.

Dhjetëra mijëra hektarë grurë vetëm janë djegur në këto zjarre gjatë dy viteve të fundit, dhe vitin e kaluar Siria pa nivelin e saj më të ulët të prodhimit të grurit në 50 vjet, sipas Organizatës së OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë, duke kontribuar më tej në mbështetjen e Sirisë në Rusia për bukë.

Regjimi i Assad-it dhe aleati i tij rus kanë kontribuar aktivisht në shkatërrimin e infrastrukturës së vendit përmes bombardimeve ajrore përgjatë viteve, si dhe djegies së fushave me grurë në disa pjesë të vendit në kulmin e luftës kur regjimi i Assad-it rrethoi rebelët, zona të mbrojtura, ku në atë kohë përfshinin miliona civilë.

Dosja e dokumenteve të zbuluara të shikuara nga “New Lines” përfshin gjithashtu një ndryshim në këtë marrëveshje, të nënshkruar në gusht 2021, për të zgjatur me një vit afatin e Sirisë për të përdorur kredinë e eksportit dhe për të ulur shumën e saj në 555 milionë dollarë. Nuk ishte menjëherë e qartë nëse ky ndryshim kishte ardhur si rezultat i dështimit të supozuar të Rusisë për të ofruar mallra dhe shërbime, siç pretendoi burimi.

Përveç grurit dhe karburantit, dosja e rrjedhur përfshinte një listë të mallrave të tjera si sheqer, ushqim për pulat, mbi dy duzina barna farmaceutike, furnizime mjekësore dhe pjesë këmbimi harduerike për gjeneratorët elektrikë.

Nuk ka asgjë në marrëveshje që i referohet çmimit të mallrave dhe shërbimeve që i ofrohen Sirisë nga Rusia ose nëse mallrat janë me çmime konkurruese dhe/ose të lidhura me tregjet ndërkombëtare.

Megjithëse marrëveshja thotë se të gjitha çmimet do të kuotohen në dollarë amerikanë, të gjitha pagesat e kredisë do të bëhen në rubla ose euro, sipas kursit zyrtar të këmbimit të vendosur nga Banka Qendrore e Rusisë.

Burimi konfirmoi se “Rusia mund të kërkojë çfarë të dojë” për sa i përket çmimeve për mallrat dhe shërbimet që i ofrohen Sirisë përmes kësaj marrëveshjeje kredie.

Të dhënat historike të çmimeve tregojnë se gruri shitej me jo më shumë se 257 dollarë për ton në tregun ndërkombëtar po atë muaj.

Marrëveshja përfshin gjithashtu një kredi financiare në vlerën 300 milionë dollarë dhe një listë të kompanive ruse si marrës ekskluzivë të kësaj kredie.

Nuk kishte asnjë informacion të mëtejshëm me shkrim për mallrat dhe shërbimet e blera përmes këtyre kompanive, por burimi konfidencial shpjegoi: “Qëllimi i pagesës është pastrimi i borxheve apo angazhimeve të Sirisë ndaj këtyre kompanive. Disa borxhe janë për mallra dhe shërbime të ofruara nga Rusia në vitin 2004.

Amendamenti i nënshkruar në gusht 2021 përfshinte gjithashtu ndryshime në kredinë financiare, duke ulur shumën në afërsisht 145 milionë dollarë dhe duke shtuar kompanitë në listën e përfituesve rusë.

Sakaq Timchenko u sanksionua nga Perëndimi pas aneksimit të Krimesë nga Rusia në 2014-ën dhe pushtimit të Ukrainës në vitin 2022.

Dokumenti i ndryshuar nuk ofroi asnjë shpjegim apo sqarim të mëtejshëm për natyrën e pagesave të kërkuara të Sirisë për kompanitë e listuar.

Të dyja kreditë duhet të kthehen në një periudhë 10-vjeçare me këste gjashtëmujore, njëra më 15 prill dhe tjetra në 15 tetor të çdo viti, me një normë interesi që fillon nga 1.5% për vitin e parë, 1.75% për të dytin, 2% për të tretën dhe përfundimisht 8% në 2033.

Megjithëse dosja e zbuluar nuk ofronte asnjë dokumentacion mbi shumën e parave, nëse ka, të marra tashmë nga kompanitë ruse.

Duke pasur parasysh shtrirjen e sanksioneve tashmë në Siri, SHBA-të dhe BE-ja dhe Britania e Madhe mund të dëshirojnë gjithashtu të shikojnë të gjithë zinxhirin e anashkalimit të sanksioneve që kjo marrëveshje ka të ngjarë të reflektojë dhe të ndjekë çdo kompani të vendit të tretë të përfshirë.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.