Si funksionon aktivizimi i nenit 4 të NATO-s

Polonia po verifikon nëse ka nevojë të kërkojë konsultime sipas nenit 4 të traktatit të aleancës ushtarake të NATO-s.

Kështu deklaroi një zëdhënës i qeverisë polake të martën, pas një raporti se një shpërthim që vrau dy persona pranë kufirit ukrainas ishte shkaktuar nga raketat ruse.

Pas raportimeve për sulme raketore ruse në Poloni, qeveria në Varshavë thirri një mbledhje urgjente të këshillit të saj të sigurisë kombëtare. Neni 4 i NATO-s mund të luajë një rol kyç. Si ndryshon nga neni 5?

Cili është neni 4 i NATO-s?

Neni 4 i traktatit të NATO-s mbulon rastin kur një shtet anëtar ndihet i kërcënuar nga një vend tjetër ose një organizatë terroriste.

Më pas, 30 shtetet anëtare fillojnë konsultimet formale me kërkesë të anëtarit të kërcënuar.

Bisedimet shikojnë nëse ekziston një kërcënim dhe si t’i kundërvihen atij, me vendime të arritura unanimisht.

Megjithatë, neni 4 nuk do të thotë se do të ketë presion të drejtpërdrejtë për të vepruar.

Ky mekanizëm konsultimi është aktivizuar disa herë në historinë e NATO-s.

Për shembull, nga Turqia një vit më parë, kur ushtarët turq u vranë në një sulm nga Siria. Asokohe NATO vendosi të konsultohej, por nuk ndërmori asnjë veprim.

Si ndryshon Neni 4 i NATO-s nga Neni 5?

Pas pushtimit rus të Ukrainës në fund të shkurtit, anëtarët e NATO-s Estonia, Letonia, Lituania dhe Polonia nxorën nenin 4.

Së bashku me Sllovakinë, Hungarinë dhe Rumaninë, këto vende janë pjesë e “krahut lindor” të NATO-s, i cili është përforcuar me mijëra trupa nga anëtarët e NATO-s.

Neni 4 është i ndryshëm nga neni 5 i Kartës së NATO-s.

Ky i fundit parashtron ndihmën ushtarake nga e gjithë aleanca, nëse një nga shtetet anëtare sulmohet.

E vetmja herë që u përdor Neni 5 ishte në vitin 2001 pas sulmeve të Al-Qaeda’s në SHBA, të cilat vranë më shumë se 3 mijë njerëz. Kur SHBA-të më pas sulmuan Afganistanin, NATO dërgoi gjithashtu një mision.

Traktati i NATO-s vlen vetëm për shtetet anëtare.