Roli i SHBA-ve në krizën politike Iran-Shqipëri

Shqipëria ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Iranin dhe dëboi diplomatët e tij pasi e akuzoi për një sulm kibernetik.

Ajo mori mbështetjen e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, por jo vetëm.

Irani i tha Shqipërisë dhe Kombeve të Bashkuara se nuk ishte e përfshirë.

Por ai theksoi se një rivendosje e lidhjeve që tashmë ishin tensionuar për shkak të pritjes nga Shqipëria të një grupi që Teherani e konsideron si “terrorist” duket e pamundur të paktën në të ardhmen e parashikueshme.

Po ashtu, Teherani ka akuzuar Washingtonin se ka ndezur flakët e konfliktit.

Sulmi kibernetik ndodhi më 15 korrik, duke mbyllur përkohësisht shumë shërbime dhe faqe interneti digjitale të qeverisë shqiptare.

Kryeministri shqiptar Edi Rama tha në fillim të këtij muaji se kombi i Evropës Lindore vendosi nëpërmjet “provave të pamohueshme” se ishte një “agresion shtetëror” nga katër grupe të orkestruara nga Irani.

Qeveria shqiptare i dha zyrtarisht stafit të ambasadës iraniane në Tiranë, përfshirë personelin diplomatik dhe të sigurisë, 24 orë për t’u larguar nga vendi.

Si e mbështetën SHBA-ja Shqipërinë?

Qeveria amerikane nxitoi të mbështeste Shqipërinë aleaten e NATO-s me fjalë dhe veprime.

Përveç dënimit të sulmit kibernetik, Washingtoni të premten vendosi sanksione ndaj ministrisë së Inteligjencës së Iranit, dhe ministrit Esmail Khatib, për ato që i quajti “aktivitete kibernetike keqdashëse”.

Sanksionet janë simbolike pasi Khatib dhe ministria nuk mendohet të mbajnë asete në SHBA që mund të ngrihen dhe nuk kanë plane të bëjnë biznes të drejtpërdrejtë me qytetarët amerikanë.

Të dy ishin gjithashtu të sanksionuar me emërtime të ndryshme më parë.

Tri ditë më parë, Washingtoni gjithashtu futi në listën e zezë disa kompani që i akuzoi për prodhimin dhe transportin e dronëve iranianë në Rusi, të cilët SHBA pretendon se do të përdoren në luftën në Ukrainë.

Kjo vjen në mes të përpjekjeve të Teheranit dhe Washingtonit që nga prilli i vitit 2021 për të rivendosur marrëveshjen e tyre bërthamore të vitit 2015, e braktisur në vitin 2018 nga SHBA dhe e ndjekur nga vendosja e sanksioneve gjithëpërfshirëse.

Si u përgjigj Irani?

Misioni i Iranit në OKB dhe ministria e tij e Jashtme mohuan ato që i quajti pretendime “të pabaza”, duke thënë se Teherani është akuzuar në mënyrë të rreme.

Në një letër drejtuar misionit shqiptar dhe shefit të OKB-së Antonio Guterres, misioni i Iranit tha se policia shqiptare hyri me forcë në ambasadën iraniane në Tiranë.

Ministria e Jashtme iraniane shkoi të shtunën një hap më tej, duke thënë se Shqipëria është bërë “viktimë e një skenari të krijuar nga Washingtoni kundër Republikës Islamike të Iranit”.

Kush është grupi ‘terrorist’ i përfshirë?

Pretendimi i Iranit për përfshirjen e SHBA-ve lidhet me një grup të njohur si Mojahedin-e Khalq (MEK), të cilin Teherani e konsideron një organizatë “terroriste” për një varg bombardimesh, atentatesh dhe sulmesh të armatosura në tokën iraniane gjatë Luftës Iran-Irak në vitet 1980.

Irani thotë se MEK-u është përgjegjës për vdekjen e 17 mijë iranianëve, shumë prej tyre gra dhe fëmijë, dhe gjithashtu ka futur në listën e zezë dhjetëra zyrtarë amerikanë për mbështetjen e grupit që bën thirrje për përmbysjen me forcë të establishmentit aktual iranian.

Me mbështetjen dhe koordinimin e SHBA-ve, MEK është kryesisht i bazuar në Shqipëri, përveç disa vendeve të tjera evropiane, një prani që ka kontribuar prej vitesh në prishjen e marrëdhënieve midis Iranit dhe vendeve pritëse.

MEK u përcaktua gjithashtu një grup “terrorist” nga SHBA dhe Bashkimi Evropian, por u hoq nga lista më shumë se një dekadë më parë pasi hoqi dorë nga dhuna.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.