Pse Izraelit iu desh një kohë kaq e gjatë që t’i përkushtohej Kosovës?

Harun Karcic, gazetar dhe analist politik në Sarajevë, në një opinion për gazetën izraelite “Haaretz” shtjellon arsyet se pse Izraelit iu desh një kohë e gjatë që t’i përkushtohej Kosovës.

Ai shkruan se “Kosova ndoqi Izraelin, ndonëse e pashpërblyer, për një dekadë”. Karic po ashtu flet se si kujtimi i Holokaustit dhe frika e trashëgimisë luajtën rol në vendimin e Izraelit për themelimin e marrëdhënieve diplomatike me Kosovën.

Ai fillon shkrimin duke bërë një analizë historike të raporteve në mes të Kosovës dhe Serbisë me Izraelin dhe rolin e Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Kështu, ai del në përfundimin se të katër palët e përfshira – Kosova, Serbia, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Izraeli – dolën fitimtare.

Këtë konkluzion, ai e arrin duke vështruar hollësisht qëndrimin ndër vite të secilës nga këto katër vende.

Pavarësisht se vë në mëdyshje rolin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në këtë marrëveshje si një rrugë që u bëri jehonë lëvizjeve të tjera transaksionare, të popullarizuara me bazën e politikës së jashtme pro-Izraelit, ai tregon se lidhja Kosovë-Izrael është rezultat i një procesi që nga Lufta e Ftohtë, kur shteti dominues i Ballkanit ishte Jugosllavia.

Në shkrim tregohet se Gjatë Luftës së Ftoftë, marrëdhëniet e Jugosllavisë me Izraelin nuk ishin aq të mira meqenëse Jugosllavia Socialiste ishte mbështetëse aktive e Organizatës Çlirimtare të Palestinës.

Si rezultat i solidaritetit të Jugosllavisë me shtetet arabe, Beogradi shkëputi lidhjet me Izraelin në vitin 1967 pas Luftës Gjashtë Ditore.

Ndërsa me shembjen e komunizmit dhe shpërbërjen e Jugosllavisë, si dhe luftërave në vitet 1990, të gjitha qeveritë izraelite kishin miratuar një qëndrim vazhdimisht pro-serb dhe opinioni publik izraelit nuk ka arritur t’u përgjigjet mizorive serbe siç u është përgjigjur shumë vendeve tjera.

Me Presidentin Sllobodan Milosheviç, Serbia ishte ndër shtetet e para ish-Jugosllave që hapi ambasadë në Tel Aviv në 1992.

Kur Serbia riorientoi vrasjet drejt shqiptarëve të Kosovës – ku më herët kishte në target myslimanët boshnjak – Izraeli hezitoi të merrte një qëndrim kundër Serbisë.

Madje, ministri i jashtëm i atëhershëm i Netanyahut, Ariel Sharon, dënoi ndërhyrjen ushtarake të NATO-s në 1999 që shpëtoi shqiptarët e Kosovës.

Ai tha se nëse “Izraeli shpreh mbështetje për veprimet që po shohim në Kosovë, ka të ngjarë të jetë viktima tjetër”, nën pretekstin se “arabët në Galile mund të kërkojnë që rajoni në të cilin ata jetojnë të njihet si një zonë autonome”.

Sidoqoftë, Kosova ende e kërkonte Izraelin. Në vitin 2007, kryeministri i atëhershëm, Hashim Thaçi, pas një vizite në Izrael në mënyrë euforike tha “Unë e dua Izraelin. Çfarë vendi i shkëlqyeshëm. Kosova është një mik i Izraelit”.

Ai po ashtu shtoi se kishte takuar shumë udhëheqës të shkëlqyeshëm – Netanyahu, Sharon – për të cilët tha se me të vërtetë i admiron.

Përkundër kësaj, në vitin 2019, kur kryeministri i atëhershëm i Kosovës Ramush Haradinaj mirëpriti investitorët amerikanë në Prishtinë, ai tha “Ne jemi shumë krenarë për bashkëpunimin tonë me SHBA-në dhe popullin hebre, dhe Izraeli si komb është model i mirë për t’u ndjekur”.

Ngjashëm u shpreh edhe ambasadorja e Kosovës në ShBA, Vlora Citaku, gjatë një udhëtimi në Izrael kur tha se populli i Kosovës “sheh Izraelin si një shembull se si mund të ndërtohet një shtet”.

Në vitin 2000, Palestina ftoi Millosheviçin – atëherë një kriminel lufte i kërkuar – t’i bashkohej festimeve të Krishtlindjeve Ortodokse të Krishtera në Betlehem.

Millosheviç ndryshoi momentin kur autoritetet izraeliste kërcënuan ta arrestonin pasi ai ishte në kërkim nga një gjykatë e OKB-së për krimet e kryera kundër myslimanëve në Bosnjë dhe Kosovë.

Në vitin 2012, Serbia ishte i vetmi vend në Ballkanin Perëndimor që votoi në favor të pranimit të Palestinës në Kombet e Bashkuara si vëzhgues jo-anëtar.

Fjalë lavdërimi për Palestinën erdhën nga Presidenti Nacionalist i Serbisë, Tomislav Nikoliç, në 2013, si dhe Ministri i Jashtëm i Serbisë, Ivica Daçiç, në 2017.

Palestinezët ia kthyen nderin. Në vitin 2019, ambasadori i Palestinës në Serbi, Mohamed Nabhan, siguroi Beogradin se Palestina do ta kundërshtonte pranimin e Kosovës në Interpol.

Në vitin 2014, presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiç vizitoi Izraelin dhe deklaroi se Serbia është “shumë krenare” për miqësinë e saj me Izraelin. Ndërsa, kryeministri Netanyahu tha se nuk do ta harrojmë rolin e popullit serb në luftën kundër nazizmit, por nuk përmendi rolin e Serbisë në mizoritë e viteve 1991-95.

Sidoqoftë, Serbia e kuptoi se kishte nevojë për më shumë sesa marrëdhënie zyrtare me Izraelin.

Andaj Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiç mori pjesë në konferencën vjetore të AIPAC në 2020 dhe njoftoi se Serbia do të hapte misionin e saj diplomatik në Tel Aviv, si dhe një zyrë ekonomike në Jerusalem.

“Pra, a ishte hezitimi për të tundur barkën me një Serbi miqësore që e shkurajoi Izraelin nga njohja e Kosovës më herët? Çfarë tjetër qëndronte në rrugë?”, pyet në mënyrë retorike Karcic në shkrimin e tij.

Kësaj pyetje ai i përgjigjet duke theksuar se Izraeli nuk donte të mbështeste një deklaratë të njëanshme të shtetësisë nga frika se mos krijonte një precedent të rrezikshëm për palestinezët.

Ndërsa, sipas tij, Kosova refuzoi ta njohë Izraelin për shkak të parimit quid pro quo: Izraeli nuk e kishte njohur ende Kosovën.

Si arsye të dytë liston faktin që shqiptarët e Kosovës dhe myslimanët boshnjakë kanë shijuar simpatitë e një numri intelektualësh, politikanësh dhe organizatash hebreje amerikane.

Pikërisht kjo simpati kishte ndikuar që Serbia për vite me radhë të përpiqet ta prishë këtë miqësi duke krijuar krijesën mistike “terroristë myslimanë” në Ballkan dhe duke akuzuar Bosnjën dhe Kosovën si “vatra xhihadi”.

Në fakt, si Serbia ashtu edhe Republika Srpska kanë janë përpjekur t’i përshkruajnë myslimanët e Ballkanit si një kërcënim të përbashkët që ndan me Izraelin.

Në Jerusalem Post i referohej Republikës Srpska si “miku më i mirë i shtetit hebre në Evropë” për mosnjohjen e shtetësisë palestineze në OKB.

Ky supozim i mbështetjes së verbër të nxitur nga Islami për Palestinezët është një faktor tjetër që çoi në njohjen e vonuar të Kosovës.

Ndërsa, së treti liston faktin se ishte koha e duhur për Izraelin ta njihte Kosovën për një numër arsyesh.

“I ashtuquajturi ‘proces i paqes’ me palestinezët ka vdekur në mënyrë efektive; mbështetja për Palestinën në Lindjen e Mesme është në nivelin më të ulët historik me shumë ish mbështetës të Palestinës që normalizojnë marrëdhëniet me Izraelin; nuk ka perspektivë të prekshme që palestinezët të deklarojnë shtetësinë; dhe së fundmi – nga një këndvështrim gjeopolitik – Izraeli e sheh të frytshme krijimin e një baze më të fortë në Ballkan pasi rajoni është i vendosur strategjikisht”.

Pra, përkundër mospërputhjes së Izraelit që u shfaq në një marrëveshje ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, të ndërmjetësuar nga SHBA, të katër palët fituan.

Kosova bëri një vend tjetër ta njohë atë; Izraeli fitoi njohjen nga një vend me shumicë myslimane; administrata e ndjerë e Trump shënoi një pikë shumë të nevojshme në politikë të jashtme; dhe Serbia bëri që Kosova të heqë tarifat dhe taksat e saj.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.