Lajme

Pa para dhe ëndrra – bizneset afgane përshtaten nën sundimin taleban


Luftëtarët talebanë dëgjojnë ndërsa dy burra grinden mbi një kërkesë për pagesën e vonshme të qirasë në Kabul, Afganistan, e mërkurë, 15 shtator 2021. Dikur luftëtarë të ngulitur në malet e thepisura të Afganistanit, tani talebanët janë një forcë policore urbane.

Menaxheri i sapoemëruar i talebanëve në Hotelin “Intercontinental” në Kabul ankohet për eksodin e klientëve të tij të pasur, pas tërheqjes së ushtrisë amerikane.

I ulur në zyrën e paraardhësit të tij para një fotografie të të huajve që rrinin pranë pishinës në vitet 1970, Mulla Mohammad Abdul Samad Tayeb thotë se institucioni shtetëror me 200 dhoma, i cili ka humbur prej kohësh përkatësinë e tij në zinxhirin me të njëjtin emër, “po rrjedh gjak”.

Kur gazetarët e “Financial Times” e vizituan, kishte vetëm 14 mysafirë.

Sipas menaxherit të ri, me mjekër të thinjur, problemi është se amerikanët i kanë marrë të gjithë afganët e pasur.

Mysafirët e tij të tanishëm janë komandantët talebanë, që paguajnë më pak se gjysmën e tarifës 100 dollarë në ditë dhe burrat e tyre me çallmë pushojnë në hollin e hotelit.

Ajo që ka mbetur nga ekipi i marketingut është porositur për të kërkuar klientë të rinj me një fushatë reklamash që lartëson hijeshitë e një hoteli që duhej arnuar dy herë pas sulmeve të talebanëve në 2011-ën dhe 2018-ën.

Tayeb, puna e fundit e të cilit në kryengritjen islamike ishte ajo e një burokrati që ndihmonte familjet e të burgosurve talebanë, është duke kursyer para, duke mos paguar rroga, përveçse një pjesë të vogël të personelit që është “shumë në nevojë”.

Ashtu si të gjitha bizneset, “Intercontinental” po tronditet nga efektet e një krize ekonomike dhe bankare të shkaktuar nga ardhja në pushtet e talebanëve më 15 gusht.

Marrja e presidencës së Afganistanit nga talebanët, 15 gusht, 2021

Sundimtarët e rinj kanë premtuar një fund të korrupsionit dhe ndërhyrjeve, për të cilat shumë biznese u ankuan nën regjimin e mëparshëm.

Por ato premtime do të jenë pak nëse talebanët nuk janë në gjendje të ndalojnë kolapsin aktual në aktivitetin ekonomik.

Ndihma e huaj, e cila përbënte më shumë se 40% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB), është zhdukur.

Ngrirja e rezervave valutore prej 9.5 miliardë dollarësh nga SHBA-të hoqi aftësinë e bankës qendrore për të furnizuar me para në ekonomi ose për të mbrojtur vlerën e monedhës afgane, e cila është ulur 10% që nga marrja nën kontroll e talebanëve.

Talebanët u përgjigjën duke vendosur kufizime javore prej 200 dollarësh për klientët e bankave, duke çuar në radhë të gjata jashtë degëve.

Kompanitë po përpiqen të paguajnë furnizuesit ndërkombëtarë në një vend që është shumë i varur nga mallrat e importuara.

As doganierët qeveritarë nuk pranojnë më transferime bankare për pagesën e detyrimeve të importit.

Nga ana tjetër, ngrirja e rezervave ndoshta do të shkaktonte një rrezikim të bankës.

Rikthimi i talebanëve në pushtet ka rënduar problemet ekzistuese ekonomike, duke përfshirë një thatësirë ​​që godet bujqësinë – sektorin më të madh të vendit.

Ndërkohë, prodhimi i opiumit ka vazhduar të lulëzojë. Viti i kaluar ishte i treti më i lartë i regjistruar për sasinë e tokës së përdorur për të rritur lulekuqe, sipas vlerësimeve nga Zyra e OKB-së për Droga dhe Krim.

Zëdhenësi i qeverisë talebane, Zabihullah Mujahid

Inspektori i Përgjithshëm Special për Rindërtimin e Afganistanit – organ mbikëqyrës i qeverisë amerikane – vlerëson se industria punëson 590 mijë njerëz, duke e bërë të pamundur që talebanët të respektojnë një premtim se Afganistani nuk do të jetë më një qendër e prodhimit të drogës.

Në Kabul një rritje e papunësisë është e dukshme – nga linjat e njerëzve që vijnë në zyrën e Tayeb duke shpresuar për një punë, tek njerëzit e detyruar të ndërrojnë profesionin.

Në mesin e atyre që e kanë shpikur veten si ndërrues të monedhës në tregun kryesor të parasë në kryeqytet janë një ish-pedagog në një universitet privat që është shembur për mungesë studentësh dhe një ish-zyrtar nga zyra e ish-presidentit Ashraf Ghani.

Ata shpresojnë të bëjnë disa dollarë në tregtinë e valutave të vogla.

Abdul Rahim Hashami, biznesmen që kohët e fundit importoi një ton pleh nga Pakistani, tha se “rrjedhjet” në pikat doganore kanë rënë pothuajse në asgjë.

Udhëheqësi taleban, Mullah Nooruddin Turabi, Kabul, Afganistan, e mërkurë, 22 shtator 2021.

Sektori i telekomit në vend – i dyti më i madh në Afganistan dhe më i lehtë se sa bujqësia – ka përjetuar një nxitje të armëpushimit në zonat rurale.

Talebanët kishin kërkuar që direkët të fikeshin pjesën më të madhe të ditës për të parandaluar që banorët të dërgonin njoftime për forcat e sigurisë.

Tani ata kanë urdhëruar që të gjitha direkët të operohen 24 orë në ditë.

Megjithatë, përdoruesit më të pasur urbanë u larguan nga vendi ose kaluan në aplikacionit e komunikimit “WhatsApp” nga frika se thirrjet e tyre mund të monitorohen nga sundimtarët e rinj të vendit.

Talebanët ende nuk kanë zbuluar asgjë aq të detajuar sa një politikë tatimore, por një drejtues i lartë me një nga katër rrjetet kryesore të telefonisë celulare tha se ishte “optimist me kujdes”.

Importuesi Hashami vuri në dukje se, “nëse ata vazhdojnë kështu, biznesi do të rritet shumë herë. Por vetëm nëse talebanët marrin njohje nga bashkësia ndërkombëtare dhe bankat hapen”.

Tani për tani një perspektivë e tillë është e pamundur dhe kërcënimi i afërt i sanksioneve amerikane po i bën investimet e reja një rrezik.

Marrë nga The Financial Times, përshtatur për Albanian Post!

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com


Lajmet kryesore