Opinione / Politikë

Udhëheqësit e biznesit duhet të luajnë një rol më të mirë politik


Martin Wolf Redaktor i asociuar te e përditshmja "Financial Times"

Ne që jemi pjesë e botës perëndimore përballemi me dy kriza.

E para është kolapsi i besimit  në sistemin tonë politik demokratik dhe e dyta kërcënimi mjedisor e planetar.

Kriza e parë kërkon rinovimin e qëllimit të përbashkët të shtetit. Ndërsa e fundit kërkon jo vetëm qëllim të përbashkët, por qëllim të përbashkët global.

Këto janë gjëra që biznesi nuk mund t’i sigurojë. Përkundrazi, do të duhet një politikë efektive.

Një pyetje e madhe është nëse biznesi do të jetë në gjendje të promovojë zgjidhjet e nevojshme politike apo thjesht të krijojë probleme politike.

Një raport i publikuar nga Qendra për të Ardhmen e Demokracisë ka hedhur dritë mbi këto pikëpyetje.

Nga sondazhet në 27 vende, duke përfshirë të gjitha demokracitë perëndimore, dilet në përfundimin se pandemia ka forcuar besimin te Qeveria dhe ka dëmtuar ndjeshëm besueshmërinë e populistëve.

Gjë e vogël, por inkurajuese.

Besimi te Qeveria është një kusht i domosdoshëm për veprim, veçanërisht kur, si në rastin e mjedisit, kjo do të thotë sakrificë.

Megjithatë, një çështje e madhe është se ku përshtatet biznesi.

Kjo është një pyetje për t’u bërë këtë javë, kur Forumi Ekonomik Botëror, një organizatë që bashkon liderët e biznesit global, po mblidhet, megjithëse virtualisht.

Bizneset operojnë brenda një sistemi: kapitalizmi i tregut, i cili është dominues të paktën në fushën ekonomike.

Thelbi i kapitalizmit është konkurrenca, por këtu ka implikime të thella: entitetet konkurruese që kërkojnë fitim janë në thelb amorale, edhe nëse i binden ligjit.

Ata nuk do të bëjnë lehtësisht gjëra që nuk janë fitimprurëse, sado të dëshirueshme nga ana shoqërore, ose nuk do të refuzojnë të bëjnë gjëra që janë fitimprurëse, sado të padëshirueshme shoqërore.

Nëse disa përpiqen të bëjnë njërën nga këto, të tjerët do t’i konkurrojnë.

Aksionarët e tyre gjithashtu mund të revoltohen.

Të qenit ose të pretendosh të jesh i virtytshëm mund të sjellë përfitime për një kompani. Por të tjerët mund të bëjnë mirë vetëm duke qenë më të lirë.

Shoqëria – në nivel lokal, kombëtar dhe global – duhet të krijojë kornizën në të cilën funksionon biznesi.

Kjo vlen në të gjitha dimensionet – ligji i punës, sigurimet shoqërore, politika rajonale, rregullimi financiar, politika e konkurrencës, politika e inovacionit, mbështetja për kërkimin themelor, reagimet ndaj emergjencave, mjedisi e kështu me radhë.

Biznesi ka përdorur ndikimin e tij për të vendosur rregullat e lojës sipas të cilave mund të luajë.

Nuk është zëri i vetëm, sigurisht, por është një zë me burime të mira dhe me ndikim.

Është veçanërisht me ndikim në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Rezultatet janë një formë e kapitalizmit që, me gjithë epërsinë e tij të padyshimtë ekonomike ndaj sistemeve alternative, krijon një shpërndarje shumë të pabarabartë të shpërblimeve dhe zhvendos rreziqet e pamenaxhueshme te njerëzit e zakonshëm.

Rezultati ka qenë politika e sotme e ankthit dhe zemërimit.

Kriza financiare e viteve 2007-2012 luajti një rol të madh në nxitjen e këtij ankthi dhe zemërimi, pasi dhjetëra miliona njerëz të pafajshëm vuajtën ndërsa institucionet, sjellja e të cilave shkaktoi shpërthimin u shpëtuan.

Kjo është me siguri arsyeja pse populistët e djathtë, veçanërisht Donald Trump, përfunduan duke zëvendësuar konservatorët më tradicionalë.

Tani, megjithatë, pandemia ka krijuar një mundësi për një politikë të kompetencës dhe qëllimit të përbashkët. Kjo na jep të paktën një shans për të bërë më mirë.

Unë besoj se, ka një rast për një reformë thelbësore të kapitalizmit.

Sot, megjithatë, çështja më e madhe, për mendimin tim, është marrëdhënia mes biznesit, shoqërisë dhe politikës.

Pra, këtu janë pyetjet që do të sugjeroja që liderët e biznesit të angazhuar në Forum t’i bëjnë vetes.

Çfarë jam unë si një individ me ndikim, udhëheqës biznesi dhe anëtar i organizatave të biznesit duke bërë për të rritur kapacitetin e vendit tim dhe të botës për të marrë vendime të arsyeshme në interes të të gjithëve?

A jam duke lobuar kryesisht për një trajtim të veçantë tatimor dhe rregullator për përfitimin tonë apo jam duke mbështetur veprime dhe aktivitete politike që do të bashkojnë njerëzit e vendit tim të ndarë?

A jam i përgatitur të paguaj taksat që suksesi ynë i bën të justifikueshme apo po shfrytëzoj çdo boshllëk që më lejon të caktoj fitime në parajsat fiskale që nuk kanë kontribuar asgjë në suksesin tonë?

Çfarë jam unë, biznesi im dhe organizatat ku bëj pjesë për të dekurajuar dëmet në internet, korrupsionin, pastrimin e parave dhe forma të tjera të veprimtarisë së rrezikshme dhe në të vërtetë kriminale?

Pandemia ka dhuruar shumë mësime.

Por ndoshta më e rëndësishmja është se çfarë mund të bëhet nëse aftësitë e biznesit privat bashkohen me burimet publike për të arritur qëllime urgjente.


Lajmet kryesore