Trazirat në Kazakistan i vërtetojnë Erdogan-it se Putin është ende “bosi i madh” rajonal
Presidentit të Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, do t’i jepej një dhuratë në muajin nëntor si simbol për detyrën e tij në krye të Organizatës së Shteteve Turke.
Një hartë e madhe e “botës turke”, vendosur në një kornizë ari, ku përshkruhen komunitetet e turqve etnikë në të gjithë Evropën dhe Azinë, fliste për një vizion të thellë nacionalist të unitetit panturk.
Vendimi i presidentit të Kazakistanit, Kassym-Jomart Tokayev, për t’i kërkuar homologut rus, Vladimir Putini, ndihmë për të shtypur protestat që tronditën vendin e tij, u ka dhënë një goditje ëndrrave të Erdogan-it për të formuar një bllok të përbërë nga Turqia dhe kombe “vëllazërore” në ish-Bashkimin Sovjetik.
Fakti që Tokayev thirri Rusinë e Putinin dhe “jo” Turqinë e Erdogan-in, “është provë se bosi i madh në rajon është ende Rusia”, tha drejtori i Institutit Francez për Studime Anatoliane në Stamboll, Bayram Balci.
Sipas tij, Putin dëshmoi se “mund të hyjë dhe të shpëtojë regjimin”, duke theksuar se “kjo është diçka që Turqia nuk mund ta bëjë për aleatët e saj në Azinë Qendrore”.
Ideja e vëllazërisë mes turqve nga Ballkani në Kinë ka një rezonancë kulturore në pjesë të shoqërisë turke, duke folur për legjendën se popullsia moderne e Turqisë e ka prejardhjen nga nomadët e Azisë Qendrore.
“Ertugrul”, serial televiziv i nisur nga transmetuesi shtetëror në vitin 2014, kapi miliona shikues me përshkrimet e tij epike të heroit luftëtar turk, i cili jetoi një ekzistencë romantike nomade dhe vazhdoi të themelojë Perandorinë Osmane.
Partia e djathtë e opozitës IYI merr emrin dhe logon e saj nga fisi Kayi i Ertugrul-it.
Vetë Erdogani njihet si admirues i osmanëve. Ai ka marrë përsipër të përdorë imazhet dhe simbolikën turke në vitet e fundit, pasi ka tërhequr votuesit nacionalistë, duke bërë aleancë me Partinë e Djathtë Lëvizja Nacionaliste.
Përpjekjet për të ndërtuar bashkëpunimin midis shteteve turke i paraprijnë presidentit aktual, duke filluar nga viti 1991 pas rënies së Bashkimit Sovjetik.
Turqia ishte vendi i parë që njohu shumë nga shtetet e reja të pavarura. Agjencia turke e zhvillimit ndërkombëtar, TIKA, u themelua në vitin 1992 për të dërguar ndihma për vendet e reja.
Shtytja për të ndërtuar lidhje u rrit në vitin 2009 me themelimin e Këshillit Turk, i cili u drejtua nga Turqia dhe ish-presidenti i Kazakistanit, Nursultan Nazarbayev.
Halil Akinci, sekretari i Përgjithshëm themelues i grupit, tha se në vend që “të pinim raki ose vodka dhe të uleshim duke kënduar cirpindir karadeniz“, një këngë nacionaliste turke, “filluam të mendonim për një bashkëpunim më të dobishëm”.
Sipas Akinci-t, Ankaraja nuk kishte kurrë ndonjë qëllim të “sundonte ose bashkonte” shtetet turke, por përkundrazi donte të nxiste bashkëpunimin ekonomik, arsimor dhe kulturor.
Përveç ndërtimit të ndikimit në të gjithë Ballkanin, botën arabe dhe Afrikë gjatë dekadës së fundit, Turqia ka rritur ndjeshëm tregtinë me Azinë Qendrore.
Megjithatë, krahasuar me ndikimin e Kinës dhe Rusisë në rajon, roli i Ankarasë mbetet “kryesisht i parëndësishëm”, tha Alp Coker, kreu i zyrës së Turqisë në kompaninë konsulente GPW me bazë në Londër.
“Turqia nuk ka krijuar kurrë ndonjë ndikim ushtarak, politik apo ekonomik në një masë domethënëse”, mendon ai.
Përjashtim, sipas tij, bënte Azerbajxhani, ku Turqia nuk është vetëm një partner kyç në energjinë dhe tregtinë, por gjithashtu ndihmoi kryeqytetin Baku të fitonte të papritur në një luftë me Armeninë në rajonin e diskutueshëm të Nagorno-Karabakut në vitin 2020.
Ky sukses, së bashku me trazirat në Kazakistan, ka nxitur sugjerime nga disa ish-oficerë të lartë ushtarakë turq se Këshilli Turk duhet të ketë një dimension ushtarak.
I pyetur rreth dhuratës që iu dha vitin e kaluar Erdogan-it, zëdhënësi i Putin-it, Dmitry Peskov, u përgjigj: Partnerët tanë turq po e vlerësojnë idenë e unitetit turk dhe kjo është normale.
“Mirëpo”, shtoi ai, “e vetmja gjë për të cilën më vjen keq, është se kjo hartë nuk ka një yll të madh të kuq në qendër të botës turke”.
“Një yll i tillë”, përmbylli ai, “duhet të shënohet në Republikën e Altait, shtëpinë legjendare të racës turke”.
