Pavarësisht protestave, nevojiten reforma të stilit Macron – dhe jo vetëm në Francë

Presidenti francez, Emmanuel Macron, njoftoi të enjten se ai po shtyn një reformë të diskutueshme të sistemit të pensionit të vendit, një plan që dy të tretat e publikut francez e kundërshtojnë dhe që në javët e fundit ka frymëzuar greva dhe protesta masive.

Grumbuj mbeturinash janë vendosur në rrugët e Parisit.

Pas lajmit për lëvizjen e zotit Macron, mijëra protestues u mblodhën në Place de la Concorde.

Do të ishte e lehtë – por edhe një gabim – ta hidhte poshtë këtë si një episod tjetër në politikën idiosinkratike të Francës.

Lufta e zotit Macron pasqyron atë të politikanëve në Shtetet e Bashkuara, Japoni dhe gjetkë, të cilët përballen me sfidën e sigurimit të një pensioni të denjë për një numër në rritje të qytetarëve të plakur pa harxhuar burime që brezat në rritje kanë nevojë për të bërë një jetë të denjë.

Pavarësisht nga ky imperativ afatgjatë, detyrimi i reformave të nevojshme për programet e përfitimit të pleqërisë në shoqëritë demokratike shpesh është rezultuar i pamundur, dhe jo vetëm në Francë.

Një moment i rrallë duartrokitjesh dypartiake në fjalimin e fundit të Presidentit Biden për gjendjen e Bashkimit erdhi kur ai u zotua për të mbrojtur Sigurimet Shoqërore, pavarësisht nevojës së dukshme për t’i parandaluar ata që të shkatërrojnë buxhetin federal në dekadat e ardhshme.

Zoti Macron e ka katrorizuar rrethin duke nxjerrë në thelb një dekret: Ai vendosi ta detyrojë propozimin e tij në Parlamentin francez pa votim, sipas një dispozite të veçantë të kushtetutës franceze.

Zoti Macron ka të drejtë për thelbin e reformës së tij.

Kombet e Bashkuara kanë parashikuar që deri në vitin 2050, numri i njerëzve të moshës 65 vjeç e lart do të dyfishohet në mbarë botën, nga afërsisht 700 milionë në rreth 1.5 miliardë.

Dhe Franca nuk bën përjashtim: ndërsa brezi plaket, popullsia e saj fiton tre persona mbi 65 vjeç çdo pesë minuta, sipas Institutit Kombëtar të Francës për Studime Demografike.

Në të njëjtën kohë, jetëgjatësia mesatare e vendit është rritur vitet e fundit, duke arritur rreth 85 vjet për gratë dhe 79 vjet për burrat në vitin 2020, disa nga shifrat më të larta në botë.

Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera të industrializuara përballen gjithashtu me sfida të frikshme demografike.

Tashmë, Franca shpenzon rreth 15 për qind të prodhimit të saj të brendshëm bruto për pensione.

Përshtatja e zotit Macron do të jetë e vogël, duke rritur moshën e daljes në pension nga 62 në 64 vjeç, gjë që do ta mbante ende Francën në përputhje me shumicën e fqinjëve të saj evropianë.

Në Gjermani, për shembull, mosha e daljes në pension është 65 vjeç dhe ligjvënësit atje po përgatiten ta rrisin atë në 67.

Është për të ardhur keq që zoti Macron iu desh të vendosë për të imponuar reformën e tij pa votim parlamentar.

Ndryshimet thelbësore në programet sociale popullore arrihen më mirë me votën e legjislaturave të zgjedhura.

Në terma afatgjatë, kjo ndihmon për të siguruar që reformat e nevojshme të mbeten të qëndrueshme ndërsa pushteti kalon te liderët e rinj.

Është gjithashtu opsioni i vetëm në vende të tilla si Shtetet e Bashkuara, ku presidentit i mungojnë kompetencat që po përdor zoti Macron.

Në Francë, si në Shtetet e Bashkuara, politika rreth përfitimeve të pleqërisë duhet të ndryshojë, sepse tendencat demografike nuk do të ndryshojnë.

Të gjithë liderët që e njohin sfidën duhet të angazhohen sërish për të udhëhequr publikun drejt përballjes me të – ose përndryshe të mallkohen nga brezat e ardhshëm kur të vijë fatura.