Opinione / Editoriale

Gjithçka nisi nga një pistoletë, dhe përfundoi nga një e tillë…


Sofia Marcelli Sofia Marcelli është diplomuar në degën "Kriminalistikë", Lewis University , Chicago

Gjithçka nisi nga një pistoletë, dhe përfundoi nga një e tillë…

Më 24 Janar 2021,  Floriani 17 vjeçar u burgos nga policia e Lezhës për vrasje – hakmarrje. Floriani në moshën e tij më të njomë e gjeti veten përballë ngjarjeve më tragjike me të cilat mund të përballet një fëmijë. Dhe si të mos mjaftonte kjo u la i vetëm, i zhytur në traumën fëmijërore. Braktisja ia dha si dhuratë burgun shpirtëror. Vrasja e paralajmëruar që do të ndodhte një ditë, i dha atij edhe burgun fizik.

Ajo çka ishte origjina e jetës së tij tragjike, u bë zanafilla e së ardhmes së tij tragjike, që e çoi atë drejt dhunës dhe rrjedhimisht drejt burgosjes.

Manati, Lezhë

Krimi i 2009-ës që i vrau babanë djalit, i mori jetën edhe nënës së tij duke e lënë jetim, me një traumë brutale vetëm në moshën pesëvjeçare. E kaluara e adoleshentit u bë jeta e tij dhe krimi i kryer më 24 janar, qëllimi i tij i jetës. Detajet e këtij rasti tregojnë qartë se trauma e 5-vjeçarit nuk u trajtua gjatë viteve më kritike të rritjes së një individi.

Ndërsa fëmijëria është mosha në të cilën një person kalon në procesin e socializimit dhe mëson bazat e jetës dhe jetën brenda shoqërisë, nga modelet me të cilat fëmija rrethohet, duke përfshirë familjen, shkollën dhe njerëzit në komunitet, adoleshenca përfshin vitet në të cilën individi fillon të pyesë vetveten, botën dhe atë që ai/ajo ka mësuar duke u sprovuar në mungesë të racionalitetit të një të rrituri, për shkak të asaj pjekurie në atë moshë.

Arma me të cilën Floriani kreu krimin

Këtij 17-vjeçari i ka munguar mbështetja e jashtme, nga familja, institucionet dhe vetë sistemi në moshën më kritike të një individi ndërsa është prekur nga një traumë brutale që ka pasoja të kuptueshme në gjendjen psikologjike dhe rritjen e adoleshentit.

Kontribut në lënien e tij në indiferencë dhe më vonë në angazhimin e tij në dhunë, janë shumë faktorët që shumë shpesh nuk merren parasysh kur ndodhin incidente si ky.

Disa nga këta faktorë janë njohja e zonës në të cilën djali i ri kaloi vitet e para të jetës, një fshat në zonat rurale shqiptare, zona që historikisht janë lënë shumë pas dore, të braktisura në vete, pa asnjë mbështetje nga shteti.

Neglizhenca që vuajnë këto zona nga shteti përfshin mungesën e një sistemi arsimor, një sistemi shëndetësor, një sistemi të shërbimit social dhe psikologjik.

Kur komunitetet braktisen dhe nuk u jepet mbështetja minimale dhe e nevojshme nga shteti, ato detyrohen të gjejnë ose krijojnë burime dhe të sigurojnë vetë nevojat e tyre, pasi besimi nuk mund t’i jepet një shteti që i bën viktima të pabarazisë dhe i lë të vdesin.

Kanuni i Lekë Dukagjinit, ku bazohet gjakmarrja

Ky 17-vjeçar nuk është vetëm viktimë e krimit që e ka lënë jetim, por më së shumti është viktimë e neglizhencës nga shteti. Atij iu hoqën dy gjërat më të rëndësishme në jetën e njeriut, duke filluar nga momenti kur lindi, kur humbi familjen në moshën 5-vjeçare, deri kur pasi humbi familjen para syve nuk i është dhënë mbështetja minimale për të përballuar traumën e tij.

Një fëmijë, burimet e vetme të të cilit kanë qenë dhuna, dhuna që vrau babanë e tij dhe dhuna që vrau nënën. Dy forma të ndryshme dhune, por dhunë. Ky socializim, të cilit i është nënshtruar sigurisht që ka kontribuar në angazhimin e tij aktual me dhunën, duke qenë mësimi më i hershëm dhe më traumatik i jetës së tij.

Si e mësoi një fëmijë gjakmarrjen në shekullin e 21-të dhe si e bëri atë synimin e tij jetësor? Si kanë zgjatur këto norma me shekuj dhe janë ende ato që i japin formë jetës së disa djemve dhe burrave në Shqipëri?

Gjakmarrja, është një normë shoqërore që ka gjetur rrugën e saj edhe në këtë shekull. Prek veçanërisht burrat e zonave rurale apo periferike të lënë pas dore, të privuar nga dinjiteti, nga shteti, shoqëria dhe faktorë të tjerë.

Për shekuj ky fenomen është konsideruar si rruga e kthimit drejt dinjitetit të burrave, për shkak të normave shoqërore që u janë dhënë burrave dhe asaj që supozohet se do të thotë të jesh burrë.

Rregulla të tilla kalojnë brez pas brezi, dhe kështu si ky 17-vjeçarë djem të tjerë rriten duke besuar në rregulla të tilla dhe janë të bindur se dinjiteti i tyre do të rifitohet duke i dedikuar atyre jetën.

Gjakmarrja, nuk vjen nga një dëshirë e lindur e burrave për të vrarë, por si shumë dukuri të tjera, ajo mësohet dhe mund të parandalohet nëpërmjet edukimit dhe formave të tjera të mbështetjes sociale.

Fakti që prek disa zona dhe demografi të caktuara më shumë se të tjerat, duhet të na bëjë të kuptojmë faktin se kjo nuk është kultura e një vendi, por një reagim që rezulton në disa subkultura që janë lënë pas dore në emër të një sistemi të tërë, që rezultojnë si mungesë besimi ndaj shtetit, një ndjenjë tjetërsimi dhe pakënaqësie që i shtyn njerëzit drejt dhunës.

Kjo ndodh në Shqipëri, si në shumë vende të tjera ku qeveria dhe agjencitë e tjera nuk arrijnë të ofrojnë shërbime dhe mbështetje të barabartë sociale për njerëzit.

Realiteti i këtij fenomeni mund të krahasohet vërtet shumë me komplotin e shfaqjes televizive, Squid Game.

 

Ndërsa emisioni ka befasuar, shumë rreth nesh, jetojnë një realitet shumë të ngjashëm me lojën e luajtur në emision në jetën e tyre të përditshme. A ishte dhuna një dëshirë dhe zgjedhje e lindur, apo ishte një thirrje e dëshpëruar për ndihmë?


Lajmet kryesore