Facebook-u po pengon punën tonë mbi dezinformimin. Hulumtuesit e tjerë mund të jenë të radhës

Javën e kaluar, Facebook-u çaktivizoi llogaritë tona personale, duke penguar hulumtimin që drejtojmë në Universitetin e New York-ut për të studiuar përhapjen e dezinformimeve në platformën e kompanisë.

Tanimë, lëvizja ka komprometuar punën tonë duke na detyruar të pezullojmë hetimet tona për rolin e Facebook-ut në përforcimin e dezinformimeve mbi vaksinat, duke ngjallur mosbesim në zgjedhjet tona dhe duke nxitur trazirat e dhunshme në Capitol-in e SHBA-ve më 6 janar.

Por edhe më e rëndësishme sesa efekti në punën tonë është ajo që njihet si armiqësia e Facebook-ut ndaj kontrollit të jashtëm për shumë studiues dhe gazetarë të tjerë që përpiqen të studiojnë efektet e tij në shoqëri.

Ne kemi dëgjuar tashmë nga studiues të tjerë që planifikojnë projekte të ngjashme, të cilët tani po tërhiqen. Nëse Facebook-u ndjek rrugën e tij, nuk do të ketë hulumtime të pavarura të platformës së tij.

Mosmarrëveshja jonë me Facebook-un përqendrohet në një mjet kërkimi të quajtur Ad Observer.

Ad Observer është një shtesë e shfletuesit të internetit që përdoruesit e Facebook-ut mund të zgjedhin ta instalojnë për të ndarë me ne informacion të kufizuar dhe anonim në lidhje me reklamat që ai u tregon atyre.

Të dhënat që ata ndajnë me ne përfshijnë kategoritë që reklamuesit zgjodhën kur i synuan ata. Shembuj mund të jenë “gra të martuara” ose “të interesuara për takime” ose “jeton në Florida”.

Duke përdorur të dhënat e mbledhura përmes Ad Observer-it dhe të dhënat e mbledhura duke përdorur mjetet e transparencës që Facebook-u u vë në dispozicion studiuesve, ne kemi qenë në gjendje të ndihmojmë publikun të kuptojë se si platforma nuk i përmbush premtimet e saj dhe të hedhim dritë mbi mënyrën sesi ajo shet vëmendjen e përdoruesve të saj ndaj reklamuesve.

Madje, Facebook-u ka dështuar të përfshijë më shumë se 100 mijë reklama që plotësojnë kriteret e veta si politike, sociale dhe nxjerr reklama në arkivin e tij publik. Për shembull, nuk arriti të përfshijë reklama që mbështesin Joe Biden përpara zgjedhjeve të vitit 2020, reklamat e Amazon-it në lidhje me pagën minimale dhe një reklamë kundër maskave që synonte konservatorët e drejtuar nga një grup i quajtur Reopen USA, faqja e të cilit në Facebook poston meme anti-vaksinë dhe anti-maskë.

Por edhe se sa burime partiake dhe çorientuese të lajmeve marrin më shumë angazhim në Facebook sesa te burimet e besueshme të lajmeve.

Ne nuk jemi studiuesit e vetëm që përdorim të dhënat e Ad Observer-it.

Për tre vitet e fundit, ne kemi lënë informacionin që kemi mbledhur përmes Ad Observer-it dhe përmes mjeteve të Facebook-ut në dispozicion të studiuesve dhe gazetarëve të tjerë, në mënyrë që ata të mund të kryejnë hetimet e tyre.

Markup ka përdorur të dhënat tona për të raportuar sesi reklamat me përmbajtje QAnon dhe produkte nga grupet e milicisë ekstremiste kanë rrëshqitur nëpër filtrat e Facebook-ut, pavarësisht ndalimeve.

Markup gjithashtu përdori të dhënat për të demonstruar sesi reklamuesit e korporatave si ExxonMobil dhe Comcast promovojnë mesazhe në dukje kontradiktore lidhur me çështjet e nxehta për audienca të ndryshme.

Gazetarët nga Florida në Kentucky, në New Mexico, e përdorën atë për të raportuar mbi tendencat në reklamat politike në shtetet e tyre përpara zgjedhjeve të vitit 2020.

Duke çaktivizuar javën e kaluar llogaritë tona, Facebook-u pohoi se ne po shkelim kushtet e shërbimit të tij, se komprometojmë privatësinë e përdoruesit dhe se nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të na mbyllte për shkak të një marrëveshjeje që ka me Komisionin Federal të Tregtisë.

Të gjitha këto pretendime janë të gabuara.

Ad Observer mbledh informacion vetëm për reklamuesit, jo për vullnetarët tanë ose miqtë e tyre, dhe FTC-ja ka deklaruar se kërkimi ynë nuk shkel dekretin e pëlqimit të tij me Facebook-un.

Fatkeqësisht, fushata e Facebook-ut kundër nesh është pjesë e një modeli më të madh armiqësie ndaj kontrollit të jashtëm.

Muajin e kaluar, “New York Times” raportoi se Facebook-u, pas polemikave të brendshme, po çmontonte një ekip që punonte në CrowdTangle, mjeti i tij i transparencës për studiuesit që duan të shohin sesi postimet e papaguara në Facebook përhapen dhe fitojnë angazhim në platformë.

Gazeta raportoi këtë javë se vetë Shtëpia e Bardhë kishte aq shumë probleme për të marrë një përgjigje të drejtpërdrejtë nga Facebook-u për dezinformimin e vaksinave, saqë zyrtarët kërkuan të flisnin drejtpërdrejt me shkencëtarët e të dhënave të platformës sesa me lobistët e saj.

Social Science One, i nisur me bujë të madhe në vitin 2018, ishte menduar t’u siguronte studiuesve qasje në të dhënat e përdoruesve të Facebook-ut në një mënyrë të sigurt. Por të dhënat e ofruara dolën të ishin shumë më pak të dobishme se sa parashikohej, deri në pikën që financuesit e projektit u larguan.

Me punën tonë ne kemi treguar se si mjetet e transparencës së Facebook-ut nuk janë premtuese.

Ne nuk mund ta lejojmë Facebook-un të vendosë në mënyrë të njëanshme se kush do të studiojë kompaninë dhe cilat mjete mund të përdorin.

Aksionet janë shumë të larta. Ajo që ndodh në Facebook ndikon në besimin e publikut në zgjedhjet tona, rrjedhën e pandemisë dhe natyrën e lëvizjeve shoqërore.

Ne kemi nevojë për mirëkuptim më të madh nga studiuesit, gazetarët dhe shqyrtimi publik. Nëse Facebook-u nuk do ta lejojë këtë qasje vullnetarisht, atëherë është koha që ligjvënësit ta kërkojnë atë.