Lufta në Ukrainë vë në qendër të vëmendjes kompanitë e mbrojtjes të udhëhequra nga teknologjia

Një pronë industriale në periferi të Talinit në Estoni strehon një fitues të pamundur nga lufta në Ukrainë.

Bëhet fjalë për një start-up që bën automjete autonome të përdorura për të bartur viktima dhe për të pastruar rrugët për ushtarët në fushën e betejës.

Milrem Robotics është pjesë e një ndryshimi më të gjerë të tregtisë së armëve në vazhdën e konfliktit që ka parë që kompanitë më të vogla, të udhëhequra nga teknologjia të fitojnë rëndësi në një industri të dominuar nga operatorë të vjetër si Lockheed Martin dhe BAE Systems.

Të tjerë si AeroVironment i Amerikës dhe Baykar i Turqisë, kanë zënë titujt kryesorë pas suksesit të pajisjeve të tyre në fushën e betejës ukrainase.

Milrem, së bashku me Krauss-Maffei Wegmann të Gjermanisë, kanë dorëzuar 14 automjete tokësore pa pilot në Ukrainë, ndërsa Pentagoni ka dërguar disa qindra dronë Switchblade të AeroVironment të armatosur me koka luftarake.

Droni i armatosur Bayraktar TB2 është vendosur në mënyrë të ngjashme në Ukrainë.

Suksesi i këtyre kompanive dhe vendosja e shpejtë e produkteve të tyre në Ukrainë theksojnë ndryshimet që përfshijnë industrinë e mbrojtjes dhe sesi lojtarët e njohur prej kohësh përballen me sfidat nga hyrjet e reja.

Teknologjitë inovative si sensorët, robotika dhe sistemet pa pilot kishin filluar tashmë të pengonin prokurimin përpara luftës, por konflikti e ka përshpejtuar këtë prirje.

“Ukraina i ka bërë patjetër qeveritë të mendojnë më shumë dhe më thellë për bazat e tyre industriale, shkathtësinë dhe qëndrueshmërinë e zinxhirëve të tyre të furnizimit”, ka thënë Trevor Taylor, hulumtues.

Ai ka vënë në dukje se “efektshmëria ushtarake varet gjithnjë e më shumë nga avantazhi i informacionit që rrjedh nga sensorët, përpunimi i të dhënave, kompjuteri”.

Teksa kontraktorët e mëdhenj të mbrojtjes nuk janë në rrezik nga suksesi i homologëve të tyre më të vegjël, ata përballet me sfidat për të vazhduar me ritmin më të shpejtë të inovacionit në botën tregtare.

Ciklet shpesh të gjata të zhvillimit të kontraktorëve kryesorë nënkuptojnë se ata mund të luftojnë për të vazhduar me përparimet e shpejta të ofruara nga kompanitë më të shkathëta të teknologjisë, sipas Johannes Pinl, shefi ekzekutiv i MARSS Group.

Sistemi i mbikëqyrjes i grupit ku ai punon është vendosur në Ukrainë për të mbrojtur infrastrukturën kritike nga kërcënimet pa pilot si sulmet me dron.

“Kompanitë e shkathëta të teknologjisë kanë një avantazh. Ne po shohim fillimin e fushës së betejës së ardhshme: teknologjia, e drejtuar nga tregu tregtar, po e merr përsipër këtë”, ka dalluar ai.

Robotika dhe sistemet autonome pritet të evoluojnë ndjeshëm gjatë pesë deri në 10 vitet e ardhshme, sipas Kuldar Väärsi, shefi i Milrem.

Themeluar 10 vjet më parë, grupi është shndërruar në një nga kompanitë kryesore të robotikës në Evropë me eksporte në 16 vende, përfshirë anëtarët e NATO-s.

Automjetet e tij mund të konfigurohen me shpejtësi për të pritur kamera, madje edhe armë.

Väärsi ka treguar se duke pasur parasysh ritmin e shpejtë të zhvillimit, pyetja për qeveritë do të ishte “si të blini më të mirën e disponueshme në treg me çmimet më të arsyeshme, duke siguruar që të merrni përditësimet dhe përmirësimet e nevojshme”.

Tanimë sfida i ka shtyrë qeveritë të shikojnë jashtë grupit të tyre të zakonshëm të furnizuesve.

“Duket se departamentet e mbrojtjes kohët e fundit janë fokusuar më shumë në teknologjitë e hapave përpara për të arritur rezultate transformuese, pavarësisht nga origjina e tyre”, ka veçuar Charles Dean, nënkryetar i shitjeve globale dhe zhvillimit të biznesit në AeroVironment.

Krahasuar me të kaluarën, porositë bëhen si për kompanitë e mëdha ashtu edhe për ato të vogla dhe jo kryesisht nga shitësit kryesorë.

Për qeveritë, pyetja se si të përfshihen furnizuesit më të vegjël në procesin e prokurimit nuk është e re.

SHBA-të dhe Britania e Madhe prej disa kohësh kanë qenë të prirura për të diversifikuar bazën e tyre të furnizuesve, por proceset e tyre të prokurimit e kishin bërë të vështirë për grupet më të vogla.

“Preferenca është për garat që janë të shtrenjta për të gjithë dhe kërkojnë kohë. Kompanitë e mëdha janë krijuar për ta dhe janë mësuar me to”, ka thënë Taylor.

“Procesi i blerjes së mbrojtjes është mjaft i ngurtë”, ka treguar Väärsi, duke shtuar se do të duhet kohë për të ndryshuar dhe se qeveritë do të duhet të sigurohen se kompania me të cilën po kontraktonin do të ekzistonte në një afat të gjatë.

Sipas tij, një zhvillim pozitiv i kohëve të fundit ishte krijimi në vitin 2021 i Fondit Evropian të Mbrojtjes, i cili inkurajon kompanitë e vogla dhe të mesme të marrin pjesë në projekte kërkimore bashkëpunuese.

Në SHBA, lufta në Ukrainë ka bërë që Pentagoni të “mobilizojë bazën industriale të mbrojtjes në një mënyrë që nuk e kemi parë në dekada”, sipas Jeff Jurgensen, zëdhënës i Departamentit të Mbrojtjes.

Departamenti, sipas tij, ka punuar për të diversifikuar bazën industriale përpara luftës në Ukrainë, por një strategji e re për angazhimin e bizneseve më të vogla dhe për t’i ndihmuar ata të konkurrojnë për kontratat e mbrojtjes u prezantua në janar.

Nisma përfshin qendra të asistencës teknike për të ndihmuar firmat e vogla të gjejnë mundësi për të bërë biznes me departamentin.

Përpjekje të ngjashme po bëhen gjithashtu në Mbretërinë e Bashkuar.

Sakaq, për kompanitë që kanë përfituar nga konflikti në Ukrainë, pyetja kryesore është nëse suksesi i tyre është i qëndrueshëm.

“Disa nga kompanitë më të vogla të teknologjisë amerikane kanë qenë shumë aktive në drejtim të shtyrjes së tyre drejt Ukrainës”, ka thënë Byron Callan, drejtor menaxhues i grupit kërkimor Capital Alpha Partners.

Por pyetja e madhe është, “a u jep kjo atyre një hap drejt tregut më të gjerë të mbrojtjes?”.

Ekspertët e industrisë theksojnë se rritje të papritura të kërkesës për teknologji të veçanta kanë ndodhur në konfliktet e mëparshme, shpesh me rezultate të përziera për kompanitë e përfshira.

Pieter Wezeman, studiues i lartë në Institutin Ndërkombëtar të Kërkimit të Paqes në Stokholm, ka thënë se si pasojë e luftërave në Irak dhe Afganistan, u bë e qartë se SHBA-të kishin nevojë për kamionë mbrojtës.

Në fillim, kompani të ndryshme hynë për të furnizuar këto të ashtuquajtura automjete të mbrojtura nga prita rezistente ndaj minave, por kompanitë më të mëdha amerikane morën përparësinë.

I njëjti fenomen mund të ndodhë këtë herë pasi kompanitë më të mëdha kërkojnë të fitojnë pjesën e tregut nga rivalët e tyre më të vegjël ose të marrin teknologjitë kryesore.

Disa nga kontraktorët më të mëdhenj po shikojnë gjithashtu partneritete.

Marrë nga “Financial Times”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.