Izraeli zgjeron diplomacinë e tij në Ballkan

Marrëdhëniet e Izraelit me vendet e Ballkanit Perëndimor po forcohen, veçanërisht me Shqipërinë dhe vendet që përbënin ish-republikën e Jugosllavisë. Rajoni është një terren trajnimi për Izraelin, që ky i fundit të forcojë aftësitë e tij diplomatike dhe të bëhet një ndërmjetës i paqes në arenën ndërkombëtare.

Shtatorin e kaluar, kur president i SHBA-së ishte Donald Trump, ky i fundit njohu Izraelin si thelbësor për marrëveshjet mbi normalizimin ekonomik midis Kosovës dhe Serbisë. Më vonë, të dyja qeveritë e rajonit të Ballkanit nënshkruan paralelisht dokumente  me SHBA-në.

“Izraeli ishte në gjendje të siguronte diçka për ta realizuar atë marrëveshje”, thotë Dr. Yonatan Freeman, një ekspert i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin Hebraik të Jeruzalemit. “Kjo tregon fuqinë diplomatike në rritje që ka Izraeli.”

“Kosova gjithashtu tregon se Izraeli mund të shërbejë si ndërmjetës kur bëhet fjalë për konflikte që mund të mos jenë të lidhura me të”, thotë ai.

“Unë nuk do të befasohesha nëse Izraeli përfshihet në marrëveshje midis vendeve shumë larg tij. Në lidhje me marrjen pjesë në tryezën e diskutimit të dy palëve dhe sigurimin e diçkaje që të dy palët mund të marrin për ta bërë të mundur marrëveshjen”.

Tani që Izraeli ka pranuar pavarësinë e Kosovës, Jeruzalemi ka lidhje diplomatike me të gjitha vendet e Ballkanit dhe në përgjithësi është në marrëdhënie të mira me fuqitë në rajon.

“Aleati ynë më i afërt është pa dyshim Serbia, por ne gjithashtu kemi marrëdhënie shumë të ngushta dhe të mira si me Maqedoninë e Veriut ashtu edhe me Shqipërinë. Ne gjithashtu kemi marrëdhënie shumë të ngushta me Malin e Zi, ”tha ambasadori Dan Orian, kreu i departamentit të Ballkanit në Ministrinë e Jashtme të Izraelit dhe ambasador jorezident në Maqedoninë e Veriut.

Orian e përshkruan marrëdhënien e Izraelit me Bosnjën dhe Hercegovinën si “korrekte”, që do të thotë “e mirë, por më pak e ngrohtë” për shkak të ndikimit të fuqishëm të pakicës etnike boshnjake, të cilët priren të jenë më pak pro-izraelit dhe më të ndikuar nga Turqia dhe Irani.

Njohja e Izraelit për Republikën e Kosovës është një arritje e madhe për këtë të fundit, e cila e deklaroi veten shtet 13 vjet më parë.

“Njohja izraelite është një hap shumë i rëndësishëm për Kosovën”, thotë Dr. Faruk Ajeti, studiues në Institutin Austriak për Çështjet Ndërkombëtare i cili përqendrohet në Ballkan.

“Për dy vjet, asnjë vend i ri nuk e ka njohur Kosovën, dhe lëvizja e Izraelit mund të nxisë njohje nga vendet e reja”.

Greg Delawie, një ish-ambasador i SHBA në Kosovë, gjithashtu mendon se vendet e tjera mund të ndjekin gjurmët e Izraelit dhe ta njohin vendin e Ballkanit pa dalje në det.

“Unë mendoj se njohja e Izraelit për Kosovën duhet të ndihmojë në inkurajimin e shteteve të tjera që nuk e kanë njohur Kosovën të ndjekin shembullin e Izraelit, gjë që unë mendoj se do të ishte e jashtëzakonshme”, thotë ai.

Freeman thotë se vendimi i Izraelit për të njohur Kosovën si një shtet është gjithashtu domethënës sepse qeveria e Kosovës ka shikuar për një kohë të gjatë vendin e Lindjes së Mesme.

“Kosova e sheh Izraelin si një model për mënyrën se si ata e ndërtuan një shtet pas luftës, pas shumë humbjeve … si mund të arrihet në një shtet të fortë”, thotë ai.

Kosova është një komb pothuajse tërësisht mysliman i përbërë kryesisht nga shqiptarë. Serbia e konsideron Kosovën një pjesë të rëndësishme të vendit të saj, pasi që ajo përmban vende me rëndësi fetare për serbët.

Më shumë se 10,000 njerëz vdiqën në Luftën e Kosovës nga viti 1998 në 1999, në të cilën NATO ndërhyri dhe largoi forcat serbe nga Kosova.

Freeman thotë se Izraeli përfiton shumë nga lidhjet e tij të reja me Kosovën dhe nga paqja në Ballkan në përgjithësi.

“Ne duhet të fitojmë, nga njëra anë, një treg të ri për fusha si bujqësia, energjia dhe infrastruktura, si dhe një aleat të ri në luftën kundër ekstremizmit islamik kundër Iranit”, thotë ai, duke shtuar se si Kosova ashtu edhe Serbia kanë rënë dakord për të vendosur Hezbollahun në listat e tyre terroriste.

“Zonat që janë më të qëndrueshme për sa i përket ekonomisë dhe politikës kanë më pak të ngjarë të përdoren nga ata që kërcënojnë sigurinë e Izraelit”, thotë Freeman.

“Ne duam të sigurohemi që Irani nuk e përdor atë paqëndrueshmëri për përfitimet e veta … Rritja e sigurisë së shteteve në zonën e Ballkanit gjithashtu rrit sigurinë tonë këtu”.

Kjo ndjenjë përsëritet nga Orian kur flet për marrëveshjet e arritura në shtatorin e kaluar nga ish-palët ndërluftuese.

“Në fund të ditës, çdo hap i mirë ekonomik që po ndodh në Ballkan është i mirë për ne, dhe ne e shohim këtë si një marrëveshje të stabilizimit të Ballkanit, e cila është e mirë për të gjithë”, thotë Orian.

Sidoqoftë, Jan Pieklo, një ish-ambasador polak në Ukrainë, i cili punon si ekspert në Parlamentin Evropian për vendet e Ballkanit, pohon se rëndësia e marrëdhënies midis Kosovës dhe Ballkanit në përgjithësi është e trunguar nga çështje të tjera.

“Kosova dhe Ballkani nuk janë përparësia kryesore e qeverisë Izraelite” dhe anasjelltas, thotë ai. “Ata kanë shqetësime më të ngutshme afër shtëpisë”.

Orian pranon se njohja e Kosovës mund të dëmtojë marrëdhëniet e Izraelit me Beogradin në një periudhë afatshkurtër.

“Pa dyshim që Serbia nuk është aspak e lumtur për këtë. Kosova është, siç thonë ata, Jerusalem. Jeruzalemi i tyre”, thotë ai.

“Por ata kanë shumë miq që e njohën Kosovën, nga ne, Izraeli, te Franca dhe Gjermania dhe shumë të tjerë. Po, për një kohë do të jetë e vështirë pasi marrëdhëniet me Serbinë janë shumë të mira”.

“Shpresojmë se ata do të përmbushin angazhimet e bëra në Washington. Të dyja palët e dinin që njohja e Kosovës nga Izraeli ishte pjesë e marrëveshjes, ”shton Orian, duke iu referuar, ndër të tjera, ambasadës së premtuar të Serbisë në Jeruzalem.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.