Irani kërkon garanci më të forta të SHBA-ve për ringjalljen e marrëveshjes

Irani ka nevojë për garanci më të forta nga Uashingtoni për ringjalljen e një marrëveshjeje bërthamore të vitit 2015.

Kështu tha ministri i tij i Jashtëm në Moskë të mërkurën, duke shtuar se mbikëqyrësi bërthamor i OKB-së duhet të heqë “hetimet e tij të motivuara politikisht” për punën bërthamore të Teheranit.

Pas 16 muajsh bisedimesh indirekte midis Teheranit dhe Uashingtonit, shefi i politikës së jashtme të BE-së Josep Borrell tha më 8 gusht se BE-ja kishte paraqitur një ofertë përfundimtare për të kapërcyer një ngërç për ringjalljen e marrëveshjes.

Kryediplomati i Iranit, Hossein Amirabdollahian, tha se Teherani po shqyrtonte me kujdes përgjigjen e Uashingtonit ndaj tekstit, i cili iu përcoll Iranit javën e kaluar nga BE-ja si koordinator i bisedimeve bërthamore.

“Irani po shqyrton me kujdes tekstin e hartuar nga BE. Ne kemi nevojë për garanci më të forta nga pala tjetër për të pasur një marrëveshje të qëndrueshme”, tha Amirabdollahian në një konferencë të përbashkët shtypi me homologun e tij rus në Moskë.

Amirabdollahian nuk elaboroi mbi “garancitë më të forta”, por gjatë muajve të bisedimeve me Uashingtonin në Vjenë, Teherani kërkoi garanci nga SHBA se asnjë president i ardhshëm amerikan nuk do ta braktiste marrëveshjen siç bëri ish-presidenti amerikan Donald Trump në 2018.

Presidenti Joe Biden nuk mund të japë garanci të tilla të hekurta, sepse marrëveshja është një mirëkuptim politik dhe jo një traktat ligjërisht i detyrueshëm.

Zëdhënësi i Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë, John Kirby tha se nuk i kishte parë komentet e ministrit të Jashtëm iranian.

“Kështu që unë nuk e di se për çfarë garancish po flet”, u tha Kirby gazetarëve.

Shtetet e Bashkuara janë në pritje të një përgjigje nga BE-ja dhe iranianët.

“Ndërsa ne jemi, siç thashë më herët, optimistë, ne jemi gjithashtu pragmatikë dhe me sy të qartë dhe e kuptojmë se ka ende boshllëqe. Ne po përpiqemi t’i mbyllim ato boshllëqe në një mënyrë të mirë, duke negociuar përmes kanaleve të përshtatshme dhe jo përmes publikut”, shtoi Kirby.

Njeriu që në fund të fundit ka rëndësi në mosmarrëveshjen bërthamore të Iranit me Perëndimin, lideri suprem Ali Khamenei, nuk ka komentuar bisedimet bërthamore në fjalimet e tij publike për muaj të tërë.

Ishin sanksionet e SHBA-ve, BE-së dhe OKB-së për programin bërthamor të Teheranit që e detyruan Khamenei-n të jepte mbështetje paraprake për paktin e vitit 2015 midis Teheranit dhe fuqive të mëdha që frenoi programin bërthamor të vendit në këmbim të heqjes së sanksioneve.

Por tre vjet më vonë, Trump doli nga pakti dhe rivendosi sanksione të ashpra ndaj Iranit, duke e shtyrë Teheranin të shkelte kufijtë bërthamorë të paktit, të tilla si rindërtimi i rezervave të uraniumit të pasuruar, rafinimi i tij në pastërti më të lartë të zbërthimit dhe instalimi i centrifugave të avancuara për të përshpejtuar prodhimin.

Marrëveshja bërthamore u shfaq pranë ringjalljes në mars. Por bisedimet indirekte midis Teheranit dhe Uashingtonit më pas u ndërprenë për disa çështje, duke përfshirë këmbënguljen e Teheranit që Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) mbylli hetimet e saj në gjurmët e uraniumit të gjetura në tre vende të padeklaruara përpara se të ringjallet pakti bërthamor.

“Agjencia duhet ta mbyllë këtë rast. Kërkesa të tilla të motivuara politikisht janë të papranueshme për Iranin”, tha Amirabdollahian.

Kërkesa e Teheranit rrezikon të dëmtojë përpjekjet për të shpëtuar paktin. Një zyrtar iranian, duke folur në kushte anonimiteti, i tha agjencisë së lajmeve “Reuters” se mbyllja e hetimit të IAEA është “vija e kuqe e liderit suprem”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.