Një udhëtim i shkurtër nga kufiri jugor i Ukrainës, qindra trupa ruse ruajnë një depo të madhe municionesh të epokës sovjetike në rajonin e shkëputur të Moldavisë, Transnistria.
Kjo depo, këta ushtarë dhe ky rajon separatist pro-rus janë nën një vëzhgim në rritje globale.
Në javët e fundit, akuzat kanë fluturuar midis Rusisë, Ukrainës dhe Moldavisë për komplote të supozuara për të destabilizuar Moldavinë dhe paralajmërime për potencialin që konflikti të shpërthejë përsëri këtu.
Kryeministri i Moldavisë, Dorin Recean, ka thënë se trupat ruse duhet të dëbohen nga rajoni, mes paralajmërimeve nga presidentja Maia Sandu se Moska po planifikon të rrëzojë qeverinë e saj pro-perëndimore.
Rusia, ndërkohë, ka folur për kërcënimin e një sulmi “të rremë” nga forcat ukrainase – dhe paralajmëroi se çdo sulm ndaj trupave të saj në Transnistria do të shihej si një sulm ndaj vetë Rusisë.
Shumë analistë perëndimorë theksojnë se Transnistria mund t’i sigurojë Rusisë një pikë tjetër hyrjeje në Ukrainë, duke i detyruar trupat ukrainase të largohen nga zonat e tjera të luftimit.
Pra, Transnistria – e kontrolluar nga separatistët pro-rusë që nga lufta civile e Moldavisë në 1992 – po vëzhgohet nga afër globalisht, por edhe nga ata që janë shumë më afër vendit.
Paralajmërimet dhe kërcënimet për një konflikt të ri këtu varen rëndë mbi fshatin Molovata Noua.
Kjo është një enklavë e vogël moldave, e bllokuar kundër territorit Transnistrian dhe e ndarë nga pjesa tjetër e Moldavisë nga lumi Dneister.
Nëse banorët e Kishinau ndihen të pambrojtur, banorët e Molovata Noua ndjehen plotësisht të ekspozuar.
Shumë nga të moshuarit këtu luftuan separatistët pro-rusë për këtë tokë 30 vjet më parë. Ata po pyesin tani nëse do të duhet të luftojnë përsëri këtu.
Të premten, veteranët e atij konflikti u mblodhën në Molovata Noua për një pelegrinazh vjetor përgjatë vijës së kontrollit në Transnistria, për të nderuar ata që vdiqën.
Dy duzina burra me veshje ushtarake, medalje të ndritshme në gjoks dhe errësirë pas syve. Mes tyre edhe 62-vjeçari Vlad Untila.
“Ne jemi me fat që Ukraina po na mbron për momentin”, tha ai, “por nëse fillon në Moldavi, ne jemi gati ta mbrojmë përsëri këtë territor”.
Karvani i tyre i makinave zbret në rrugën e shkretë me dhera nga Molovata Noua në territorin e shkëputur pro-rus – duke kaluar në territorin armik siç bënë tre dekada më parë.
“Shihni si na këqyrin”, rrënqethet Vlad, ndërsa makina e tij i afrohet postbllokut rus.
Një grumbull ushtarësh të armatosur vështrojnë autokolonën, teksa ajo çon trupa ushtarakë moldave në territorin separatist, duke mbyllur një sy ndaj këtij rituali vjetor tërheqës.
“Shikoni përreth jush”, thotë Vlad, “ky është vendi ku ne luftuam – e gjitha ishte një fushë beteje”.
Një udhëtim i shkurtër përtej pikës së kontrollit, i fshehur në ferrat në anë të rrugës, është ndalesa e parë në pelegrinazh – një kryq i thjeshtë blu i bërë nga shtylla metalike.
Ajo shënon vendin, 31 vjet më parë, ku u vra një kryetar bashkie.
Veteranët mblidhen rreth e qark me një kurorë me lule dhe një shishe plastike plot verë, për të bërë dolli për shokët e tyre të rënë.
Ata ndjekin gjurmët e monumenteve blu të zbehtë të vendosura nëpër këtë territor, duke përsëritur ritualin në çdo ndalesë, duke nderuar shokët, vëllezërit e motrat dhe miqtë e tyre.
Por besnikëria këtu – si në pjesën tjetër të Moldavisë – është e ndërlikuar nga historia, gjeografia dhe ekonomia.
Pas mbërritjes në Molovata Noua, veteranët përfundojnë pelegrinazhin e tyre në sheshin e fshatit duke vendosur karafila të kuq në një memorial të konfliktit të ngrirë këtu.
Në vitet që kur ata luftuan kundër separatistëve pro-rusë, fëmijët e tyre janë rritur përkrah ushtarëve rusë, gjuhës ruse dhe mbështetjes ekonomike ruse.
Kujtimet e së kaluarës, që mbeten në këtë enklavë të vogël moldave, po mprehen nga frika në rritje për të ardhmen.
Marrë dhe përshtatur nga BBC për Albanian Post
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
