Çfarë duhet të dini për sëmundjen e mëlçisë yndyrore?

Mëlçia dhjamore njihet edhe si steatozë hepatike dhe ndodh kur dhjami grumbullohet në mëlçi. Të kesh sasi të vogla yndyre në mëlçi është normale, por të kesh shumë – mund të bëhet problem shëndetësor.

Mëlçia juaj është organi i dytë më i madh në trupin tuaj. Ndihmon në përpunimin e lëndëve ushqyese nga ushqimet dhe pijet dhe filtron substancat e dëmshme nga gjaku juaj.

Shumë yndyrë në mëlçi mund të shkaktojë inflamacion të mëlçisë, i cili mund të dëmtojë mëlçinë dhe të krijojë dhëmbëza. Në raste të rënda, kjo dhëmbëza mund të çojë në dështim të mëlçisë.

Kur mëlçia e yndyrshme zhvillohet tek dikush që pi shumë alkool, njihet si sëmundja e mëlçisë yndyrore alkoolike (AFLD).

Në dikë që nuk pi shumë alkool, njihet si sëmundja e mëlçisë yndyrore joalkoolike (NAFLD).

Sipas një rishikimi kërkimor të vitit 2017, NAFLD prek deri në 25 deri në 30 përqind të njerëzve në botë.

Cilat janë simptomat e mëlçisë së yndyrshme?

Mëlçia e dhjamosur mund të përparojë në katër faza:

Mëlçi e thjeshtë yndyrore – kur ka një grumbullim të yndyrës së tepërt në mëlçi.

Steatohepatiti – përveç yndyrës së tepërt, ka edhe inflamacion në mëlçi.

Fibroza  –  inflamacioni i vazhdueshëm në mëlçi tani ka shkaktuar dhëmbëza. Megjithatë, mëlçia ende mund të funksionojë normalisht.

Cirroza – dhimbjet e mëlçisë janë bërë të përhapura, duke dëmtuar aftësinë e mëlçisë për të funksionuar. Kjo është faza më e rëndë dhe e pakthyeshme.

Të dy AFLD dhe NAFLD paraqiten në mënyrë të ngjashme. Megjithatë, në shumë raste, mëlçia e yndyrshme nuk shkakton simptoma të dukshme. Por mund të ndiheni të lodhur, ose të përjetoni siklet ose dhimbje në pjesën e sipërme të djathtë të barkut.

Disa njerëz me sëmundje të mëlçisë yndyrore zhvillojnë komplikime, duke përfshirë dhëmbëza të mëlçisë.Dhimbjet e mëlçisë njihen si fibrozë e mëlçisë dhe nëse zhvilloni fibrozë të rëndë të mëlçisë, ajo njihet si cirrozë, një gjendje potencialisht kërcënuese për jetën që mund të shkaktojë dështim të mëlçisë.

Dëmtimi i mëlçisë për shkak të cirrozës është i përhershëm. Kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme që në radhë të parë të parandalohet zhvillimi i tij.

Cirroza mund të shkaktojë simptoma të tilla si: dhimbje barku, humbje e oreksit, humbje peshe, dobësi apo lodhje, kruarje të lëkurës, lëkurë dhe sy të verdhë, mavijosje ose gjakderdhje të lehtë, urina me ngjyrë të errët e jashtëqitje të zbehtë.

Po ashtu, cirroza, shkakton akumulim të lëngjeve në bark, ënjtje (edemë) të këmbëve tuaja, grupime të enëve të gjakut në formë rrjete nën lëkurën tuaj si dhe zmadhim të gjoksit tek meshkujt.

Për të ndihmuar në ndalimin e përparimit të mëlçisë së dhjamosur dhe shkaktimin e komplikimeve, është e rëndësishme të ndiqni planin e trajtimit të rekomanduar nga mjeku juaj.

Për llojet e sëmundjes së mëlçisë dhjamore

Ekzistojnë dy lloje kryesore të sëmundjes së mëlçisë dhjamore: joalkoolike dhe alkoolike.

Mëlçia e yndyrshme mund të ndodhë edhe gjatë shtatzënisë, megjithëse kjo është e pazakontë.

Nëse keni yndyrë të tepërt në mëlçi dhe nuk keni histori të përdorimit të rëndë të alkoolit, mund të merrni një diagnozë të NAFLD. Nëse nuk ka inflamacion ose komplikime të tjera, gjendja njihet si NAFLD e thjeshtë.

Steatohepatiti joalkoolik (NASH) është një lloj NAFLD. Është kur grumbullimi i yndyrës së tepërt në mëlçi shoqërohet me inflamacion. Mjeku juaj mund të diagnostikojë NASH nëse: keni yndyrë të tepërt në mëlçi, mëlçia juaj është e përflakur ose nuk keni histori të përdorimit të rëndë të alkoolit.

Kur nuk trajtohet, NASH mund të shkaktojë fibrozë të mëlçisë. Në raste të rënda, kjo mund të përparojë në cirrozë dhe dështim të mëlçisë.

Sëmundja e mëlçisë yndyrore alkoolike (AFLD)

Pirja e shumtë e alkoolit dëmton mëlçinë. Sëmundja e mëlçisë yndyrore alkoolike (AFLD) është faza më e hershme e sëmundjes së mëlçisë të lidhur me alkoolin.

Nëse nuk ka inflamacion ose komplikime të tjera, gjendja njihet si mëlçia e thjeshtë yndyrore alkoolike.

Steatohepatiti alkoolik (ASH) është një lloj AFLD dhe paraqitet atëherë kur grumbullimi i yndyrës së tepërt në mëlçi shoqërohet me inflamacion, i cili njihet edhe si hepatiti alkoolik.

Mjeku juaj mund të diagnostikojë ASH nëse: keni yndyrë të tepërt në mëlçi, mëlçia juaj është e përflakur apo nëse pini shumë alkool.

Mëlçia akute yndyrore e shtatzënisë (AFLP)

Mëlçia akute yndyrore e shtatzënisë (AFLP) është kur dhjami i tepërt grumbullohet në mëlçi gjatë shtatzënisë dhe është një ndërlikim i rrallë, por serioz i shtatzënisë.

Shkaku i saktë është i panjohur, megjithëse gjenetika mund të jetë një arsye.

Kur zhvillohet AFLP, zakonisht shfaqet në tremujorin e tretë të shtatzënisë. Nëse nuk trajtohet, ajo paraqet rreziqe serioze për shëndetin e nënës dhe foshnjës.

Nëse mjeku juaj diagnostikon AFLP, ai do të dëshirojë të lindë fëmijën tuaj sa më shpejt të jetë e mundur. Mund t’ju duhet të merrni kujdesin pasues për disa ditë pas lindjes.

Shëndeti juaj i mëlçisë ka të ngjarë të kthehet në normale brenda disa javësh pas lindjes.

Cilat janë shkaqet e sëmundjes së mëlçisë dhjamore?

Në sëmundjen e mëlçisë yndyrore, yndyra e tepërt ruhet në qelizat e mëlçisë, ku akumulohet. Një sërë faktorësh mund të shkaktojnë këtë grumbullim të yndyrës.

Pirja e tepërt e alkoolit mund të shkaktojë AFLD. Përdorimi i rëndë i alkoolit mund të ndryshojë disa procese metabolike në mëlçi.

Disa nga këto produkte metabolike mund të kombinohen me acidet yndyrore, duke çuar në formimin e llojeve të yndyrës që mund të grumbullohen në mëlçi.

Tek njerëzit që nuk pinë shumë alkool, shkaku i sëmundjes së mëlçisë yndyrore është më pak i qartë.

Për këta njerëz, është e mundur që trupi i tyre të prodhojë shumë yndyrë ose të mos e metabolizojë yndyrën në mënyrë të mjaftueshme.

Një ose më shumë nga faktorët e mëposhtëm mund të luajnë një rol te njerëzit që nuk konsumojnë shumë alkool dhe zhvillojnë sëmundje të mëlçisë yndyrore:

Obeziteti, diabeti i tipit 2, rezistenca ndaj insulinës dhe nivele të larta të yndyrës, veçanërisht triglicerideve, në gjak si dhe sindroma metabolike.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.