Bosnja dhe Kosova jo në Open Balkan, pavarësisht lobimit amerikan

17 shtator 2020.

Dy anëtarë të presidencës së Bosnjë dhe Hercegovinës, refuzuan të bëheshin pjesë e nismës rajonale të pagëzuar asokohe si “mini-Schengen” apo “Schengen rajonal” dhe të konkretizuar tashmë si “Open Balkan”.

Zheljko Komshiç, përfaqësuesi i kroatëve në presidencë dhe Shefik Gjaferoviç, përfaqësuesi i boshnjakëve në presidencë, refuzuan që ta lejojnë edhe Bosnjën, t’i bashkohet, kësaj nisme.

Sipas gazetës më të madhe boshnjake, Dnevni Avaz, ambasadori amrikan në Sarajevë, Eric Nelson, ka qenë ndër ta, i cili e ka përkrahur fuqishëm nismën. Madje, ai ka lobuar me zyrtarë të lartë boshnjakë, që t’i bëjë pjesë të nismave.

Por, “Bosnja qëndroi e fjetur”, shkruan gazeta, duke konstatuar se në fakt e gjithë ideja e këtij bashkëpunimi rajonal filloi në Bosnjë.

Sipas gazetës madje, përkrahës i fuqishëm i nismës, është edhe ambasadori amerikan në Kosovë, Philip Kosnett. Por, me ardhjen në pushtet të kryeministrit Albin Kurti, iniciativës iu vendos kryqi, pa u menduar gjatë.

Kjo, pavarësisht një lobimi të Kosnett, për të cilin flet Dnevni Avaz.

Mbështetës të fuqishëm të “Open Balkan” janë edhe vendet e Bashkimit Evropian.

E qartë u bë nga Komisioneri për Zgjerim, Oliver Varhelyi, më 10 qershor, gjatë Samitit të zhvilluar në Tiranë në kuadër të Western Balkan 6, se krijimi i një zone të tillë ekonomike në Ballkanin Perëndimor, është tërësisht pjesë e vizionit të BE-së.

Në marrëveshjen dhe konkretizimin e nismës më 29 korrik – përtej lobimeve – vetëm tre vende firmosën “Ballkanin e hapur 2023”.

Open Balkan (Ballkani i Hapur)

E enjta e 29 korrikut pa takimin e radhës në kuadrin e Forumit Ekonomik për Zhvillimin Rajonal.

Marrëveshja kryesore e firmosur, ishte ajo e cila parasheh se prej janarit të vitit 2023, midis Shqipërisë, Serbisë dhe Maqedonisë së Veriut, kufijtë do të ekzistojnë vetëm në hartë.

Marrëveshja për kalimin e lirë të njerëzve dhe mallrave, është ajo më e rëndësishme e firmosur deri më tani nga kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, homologu i tij maqedonas, Zoran Zaev dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç.

Në vitin 2023, ajo merr formën konkrete dhe përfundimtare.

“Korsi të shpejta” do të quhen pikat e dedikuara doganores, për të lejuar lëvizjen e lirë midis tre shteteve.

Po aq i lirë, do të jetë edhe tregu i punës. Pengesa e vetme është ndryshimi i legjislacionit nga ana e Serbisë dhe Maqedonisë së Veriut. Për këtë shkak është nënshkruar thjesht një memorandum bashkëpunimi mbi çështjen.

Me ndryshimin e legjislacionit nga ana e dy shteteve të tjera, do të vijojë edhe nënshkrimi i marrëveshjes përfundimtare.

Përafrimi i “agjendës së gjelbër” ka qenë gjithashtu pjesë e Forumit Ekonomik të Bashkëpunimit rajonal, i mbajtur sot në Shkup.

Nëpërmjet një marrëveshjeje të nënshkruar mbi mbrojtjen dhe shpëtimin nga katastrofat natyrore për Ballkanin Perëndimor, është synuar një përafrim – më pas njehsim – i agjendës së gjelbër me atë evropiane.

Brenda vitit ndërkaq, pritet përmbyllja tërësore e koncept-projektit dhe konkretizimi i tij.

Sytë nga e ardhmja

“Ky rajon nuk mund të mbetet më peng i të shkuarës, në asnjë aspekt. Ne nuk jemi karikaturë ballkanike e BE-së”.

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka dhënë një mesazh të vetëm gjatë Forumit Ekonomik për Bashkëpunim Rajonal, i cili u zhvillua në Shkup: “Duhet të vrapojmë, për të fituar kohën e humbur”.

Koncepti i njohur si Schengen rajonal është më pranë se kurrë. Këtë e kanë konfirmuar edhe kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Zoran Zaev, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç. Ky i fundit madje ka pohuar me ambicie se 1 janari 2023 do t’i shohë të tre vendet pa kufij.

Rama, ndërkaq, është treguar i qartë kur ka thelbësuar se projektimi i të ardhmes së Ballkanit është parësor. Brenda vitit të ardhshëm, sipas tij, do të ketë njehsim tërësor të lëvizjes së njerëzve dhe mallrave. Kjo, e shoqëruar me integrimin e pagesave të TVSH-së në vendet brenda marrëveshjeve.

Bazat mbi nismën janë ato të treguesve nga Banka Botërore sipas Ramës.

“Nëse duam të rrisim ekonominë, të vetëm rritemi me 2.5%. Nëse kemi marrëveshje, në 6.7%”.

Kjo është e vërteta e kryeministrit shqiptar, i cili “nuk e kupton skepticizmin e tre vendeve të tjera ballkanike, të cilat nuk pajtohen me nismën”.

“Iniciativat e Novi Sadit”

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, nuk ishte pjesëmarrës në Forumin Ekonomik për Bashkëpunim Rajonal, që u mbajt në Maqedoninë e Veriut.

Por për Qeverinë e Kosovës iniciativa e “Open Balkan”, është nismë pa vizion për rajonin.

Kështu është thënë përmes një përgjigje me shkrim nga zyra për media e Qeverisë së Kosovës për Albanian Post, duke shtuar se “qëndrimet e qeverisë për idenë e të ashtuquajturës ‘mini-Shengen’, tashmë janë të njohura”.

“Iniciativa e Novi Sadit nuk e ka miratimin tonë dhe si rrjedhojë, nuk kemi pasur zyrtarisht ftesë për pjesëmarrje në takim. Për ne, i ashtuquajturi ‘mini-Shengen’ është nismë pa vizion për rajonin. Ne kemi propozuar avancimin e bashkëpunimit rajonal nga CEFTA në SEFTA, sipas modelit të EFTA-EEA, nga e cila do të përfitonin njëkohësisht të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor”, thuhet në përgjigje.

Jo ekskluziv, inkluziv

“Të tre ne e kemi thënë dhe rithënë se kjo nismë nuk është ekskluzive, por inkluzive. Nuk është përjashtuese, por gjithëpërfshirëse”.

Kjo do të ishte tematika kryesore e konferencës për shtyp midis tre liderëve ballkanikë, pas nënshkrimit të marrëveshjeve dhe memorandumit.

Ata falënderuan njëri-tjetrin për ndihmat që i kanë ofruar njëri-tjetrit.

Ndërkohë Rama kujtoi se në Tiranë ishin të gjashtë vendet e rajonit.

Ndërsa, për komentin zyrtar nga Qeveria e Kosovës, ai kishte vetëm një përgjigje:

“Boll me na ftuan s’na ftuan, ishim në Tiranë të gjashtë. Disa duan, disa s’duan. Demokraci pa to është shumë e vështirë ta kesh, politika më e mirë është bashkëpunimi, afrimi, ekonomia dhe rinia”.

Më tej, kreu i qeverisë shqiptare theksoi faktin se “kjo nismë u thotë popujve dhe bizneseve që ju jeni të barabartë, përtej faktit në nivel qendror dhe institucional. Kjo e fundit ka një rrugë tjetër”.

E më pas?

“Open Balkan” është tashmë nismë zyrtare, me emër, me marrëveshje konkrete në fushën e lehtësimit të bashkëveprimit në Ballkanin Perëndimor.

Përtej faktit se vetëm tre shtete janë iniciatore, rruga është e hapur për më shumë.

Kartat janë të shpalosura dhe ftesat të hapura.

Vetë Bashkimi Evropian ka qenë një koncept i iniciuar në të tillë mënyrë dhe më pas i zgjeruar e zgjeruar deri në ditën e sotme.

Ndaj, nuk përjashtohet fakti se “Open Balkan”, mund të shohë një zgjerim – edhe përtej Ballkanit Perëndimor.

Sipërmarrës nga Kroacia e Greqia kanë qenë të pranishëm në takime. Të dyja këto, vende të BE-së. Vende, të cilat shohin volitshmëri nëse bëhen pjesë e këtij skenari.

Për këtë shkak, ftesat kanë shkuar edhe për vendet e tjera ballkanike, të cilat janë pjesë e unionit.

Me tre porta deri më tani, “Open Balkan” mund të hapet edhe më tej.

Por, funksionalitetin, do ta tregojë vetëm koha.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com