Banka Botërore/Si mund të përfitojë Shqipëria nga Ekonomia Blu ?

Për shekuj, njerëzimi ka shfrytëzuar detet dhe oqeanet si mallra të pafundme. Por koha ka treguar se duhet të vendoset një ekuilibër i shëndetshëm midis shfrytëzimit dhe mbrojtjes, dhe ato vende që kanë reaguar herët kanë përfituar.

Shqipëria është një vend që ende nuk përfiton nga potenciali i saj i Ekonomisë Blu. Megjithëse siguron një zhvillim dinamik dhe kontribute të konsiderueshme në ekonomi, turizmi është ende i papërdorur, ndërsa sektori i peshkimit ka ende probleme që duhen adresuar. Por si mundet që vendi ynë të maksimizojë përfitimet e tij nga Ekonomia Blu?

Banka Botërore ka botuar së fundmi raportin “Realizimi i potencialit të Ekonomisë Blu në Shqipëri.

Sipas Bankës Botërore, Ekonomia Blu i referohet zhvillimit të qëndrueshëm dhe të integruar të sektorëve ekonomikë për oqeane dhe dete të shëndetshëm. The Economist shkruan se kjo ndodh kur aktiviteti ekonomik është në ekuilibër me kapacitetin afatgjatë të ekosistemeve oqeanike për të mbështetur aktivitetin që të mbetet elastik dhe i shëndetshëm.

Në thelb, koncepti i Ekonomisë Blu është një lente përmes së cilës mund të shikohen dhe zhvillohen agjendat e politikave që njëkohësisht rrisin shëndetin e oqeanit dhe aspektin ekonomik në përputhje me parimet e barazisë sociale dhe përfshirjes, shkruhet në raport.

Banka Botërore shton se oqeanet dhe detet mbrojnë biodiversitetin, sigurojnë vende pune dhe ushqim, nxisin rritjen ekonomike, mbajnë planetin të freskët dhe thithin rreth 30% të emetimeve globale të CO2. Të paktën 3-5% e GDP-së globale rrjedh nga oqeanet por shëndeti i tyre i përgjithshëm po arrin një pikë kthese.

Historikisht, sektorët bregdetarë dhe detarë (përfshirë peshkimin, kulturën ujore, turizmin, transportin detar dhe ndërtimin) janë zhvilluar në një mënyrë mjaft të izoluar dhe me pak konsideratë për aspektet e fundme dhe të brishta të burimeve oqeanike. Më shpesh sesa jo, kjo ka përkeqësuar rëndë mjediset bregdetare dhe detare në të gjithë botën.

Rezervat e peshkut po shterojnë; ekosistemet dhe habitatet e brishta janë duke u shkatërruar; brigjet po gërryhen, etj. Këto çështje shtohen nga ndotja e burimeve të brendshme që përfundojnë në bregdet ose në oqean, si dhe nga ndryshimi i klimës.

Në këtë kontekst, vendet në të gjithë botën gjithnjë e më shumë po adoptojnë konceptin e Ekonomisë Blu si një strategji fituese, shkruan Banka Botërore.

Në Shqipëri, bregdeti Adriatiko-Jon është një nga zonat më të rëndësishme të vendit për shkak të pozitës, vlerave natyrore, biodiversitetit, trashëgimisë kulturore dhe historike. Ajo tashmë është një pjesë vitale e ekonomisë kombëtare, duke kontribuar jashtëzakonisht në rritjen ekonomike dhe punësimin e vendit.

Ai ende ka potencialin për të kontribuar më shumë, veçanërisht në peshkim dhe turizëm.

Të dyja industritë janë të vendosura mirë dhe ofrojnë kthimin më të lartë të mundshëm të investimeve brenda një Ekonomie Blu. Raporti i fundit i Bankës Botërore pasqyron rrethanat dhe mundësitë specifike të Shqipërisë që vijnë nga zhvillimi i integruar ekonomik i sektorëve detarë, përfshirë realizimin e një vizioni ‘Blue Albania’ që mund të shërbejë si një plan për inovacionet e ardhshme në këta sektorë.

Turizmi është me të vërtetë një nxitës kryesor i rritjes së Shqipërisë, thotë Banka Botërore, dhe pritet të kontribuojë edhe më shumë në ekonominë e saj në të ardhmen. Në vitin 2019, kontributi i tij i drejtpërdrejtë dhe i tërthortë në turizëm arriti 21.2 përqind të GDP-së totale dhe ishte përgjegjës për më shumë se 254 mijë vende pune (WTTC 2020).

Vendi është i vendosur strategjikisht midis vendeve me vendndodhje të marinës shumë të zhvilluara të tilla si Kroacia, Mali i Zi, Italia dhe Greqia. Për më tepër, Shqipëria ka shumë atraksione kulturore, zona të shumta arkeologjike dhe kuzhinë të shkëlqyeshme.

Më e rëndësishmja, Shqipëria ka një potencial të madh për të zhvilluar kapacitetin e saj të ankorimit, duke ofruar çmime më të ulëta për të rritur pjesën e saj në tregun rajonal. Sot, Shqipëria përfaqëson vetëm 0.5% të kapacitetit total të ankorimit në Adriatik, pavarësisht se ka kushte të ngjashme detare me fqinjët e saj.

Raporti rendit disa masa për të promovuar turizmin detar dhe detar në lidhje me zhvillimin e grupeve detare ose ‘blu’ për të lidhur tregjet e turizmit me aktivitetin e jahteve, peshkatarët, prodhuesit e ushqimit, menaxherët e limaneve dhe shoqatat lokale të biznesit përmes një rrjeti tregtar dhe platformës logjistike.

Për më tepër, nevojiten përmirësime për të adresuar kufizimet rregullatore dhe të zbatimit dhe për të krijuar një kornizë të mundshme për investime private në turizmin detar.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.